‘Stoppen met betonneren tegen 2050 klinkt eenvoudig, de werkelijkheid is complexer’

‘Theoretische, ideale ruimtelijke ordening, geponeerd door belangengroepen en professoren, is in de praktijk niet altijd haalbaar’, waarschuwt Mercedes Van Volcem (Open VLD).

Het beleidsplan ruimte Vlaanderen laat al een tijdje op zich wachten. Ruimte is nu eenmaal gegeerd. De minister van omgeving is misschien wel de machtigste vrouw van de Wetstraat. Elke droom vraagt immers ruimte en met ruimte maak je geld of geluk.

De verschillende behoeften en vragen naar ruimte maken dat er steeds conflicten optreden. De zucht naar open ruimte en groen om leefbaar te kunnen wonen en de nood aan extra ruimte voor bedrijventerreinen, wonen, windmolens, landbouw en natuur.

We moeten vooral terug naar een ruimtelijke ordening voor de mensen en niet naar een ruimtelijke ordening voor de vogels. Strategische uitbreidingen in havens worden geremd door compensatie met eilanden voor vogels. De hoogspanningsmasten mogen niet in open gebied maar wel boven woningen, …

Bovendien is de theoretische ideale ruimtelijke ordening, geponeerd door belangengroepen en professoren, niet altijd in de praktijk haalbaar. Ik geef een voorbeeld, al 15 jaar zegt men hetzelfde :

1) De oude verkavelingen van de jaren 1960 moeten herdacht worden want de villa’s zijn niet energiezuinig, onderbezet en de tuinen zijn te groot. De oplossing is breek het huis af en zet er een urbanvilla op met 8 appartementen.Probeer maar. Protest verzekerd. Vorig jaar kocht een dokter of advocaat net een groot perceel en wou wonen in een homogene straat. Het appartement naast zijn deur zal zijn huis in waarde doen dalen.Probeer maar eens de verkavelingsvoorschriften af te schaffen of een RUP op te maken…. Veel succes en resultaat zal er niet zijn in de processen bij de Deputatie en Raad van Vergunningenbetwistingen.

Vanuit individueel standpunt misschien terecht want niemand betaalt graag een huis af die aan het verminderen is in waarde.

2) Woon aan openbaar vervoer. Ontwikkelingen werden gerealiseerd aan elk station in de stad. Goeie zaak. Toch had men beter geopteerd voor decentralisatie van werk en vooral werk aan stations geimplementeerd. We kunnen geen 100.000 mensen aan het station laten wonen (gemiddeld 30 m2 pp) , maar wel misschien 100.000 mensen laten werken (6 m2 per persoon). Starters wonen graag dicht bij het werk. Eens het gezin gesticht wordt, verlangt men naar een huis met tuin voor de kinderen. Kinderen moeten immers buiten kunnen spelen. Wonen aan een groot openbaarvervoerspunt of station is niet zo gezellig en veilig voor de kinderen.

3) Verdichten in de steden en in het buitengebied niet meer bijbouwen. De verdichting in de stad is alvast een feit.Antwerpen is de laatste tien jaar met 50.000 mensen aangegroeid en Gent met 25.000 mensen. De stad geraakt beetje bij beetje vol. Dit resulteert in een vlucht naar de rand voor iedereen die het zich kan permitteren.

Liever een half uur of uur in de file dan als een worst tussen een broodje leven denkt de Vlaming dan. Gevolg daarvan is dat na een tijdje de vrouw dan part-time werkt omdat de man 2 u in de file staat en niet aan de school kan staan of boodschappen kan doen. Gevolg daarvan is loonkloof en ondervertegenwoordiging van de vrouw in topjobs en middenkaderfuncties.

Wat kunnen we wel doen ?

1. Maak kwalitatieve ruimtelijke ontwikkelingen aan het water met mooie fietspaden en groen. Wanneer we toch de lucht in moeten, houden we zo ruimte over en voelt de densiteit van de stad veel minder aan.
2. Herorienteer de woonbonus naar een duurzame woning en geef een korting in de stad. Een duurzaamheidstoets voor de woonbonus is aangewezen. De gelden die mensen uitsparen met de woonbonus zouden moeten geïnvesteerd worden in duurzaamheid.
3. Schaf de bedrijfswagen af en geef een mobiliteitsbudget. Want als je een goede ruimtelijke ordening hebt, dan zijn er meerdere vervoersmiddelen mogelijk. Afhankelijk van de preferenties van bewoners en bezoekers zal dan gekozen worden uit verschillende opties. Met het mobiliteitsbudget worden werknemers niet langer naar de wagen geduwd.
4. Investeer in fietsen, fietspaden en fietsautostrades. Niet alleen zijn er meer auto’s die elektrisch aangedreven worden. Ook de elektrische fietsen zitten in de lift. Er kunnen langere afstanden gefietst worden en dit aan een gemiddeled hoger tempo. Dit vergt een vernieuwde kijk op fietspaden. Investeer dan ook in fietsostrades, bvb. tussen Gent en Brugge en Mechelen en Brussel.
5. Investeer in de mobiliteit en wees ambitieus (RIO project in Madrid, bvb. Of een Brugse Ramblas)
6. Steek al wat lelijk is onder de grond en leg bovengronds groene parken aan. Alles qua infrastructuur en parkings kan onder de grond plaatsvinden, daar moet meer op ingezet worden, deze technologie bestaat al, laten we ze nu meer inzetten.
7. Leg de lasten van een ontwikkeling niet bij 1 persoon (bvb een huis voor drugsverslaafden in de straat doet de waarde van de hele straat dalen maar er is nood aan) zoals in Nederland. Waardeverlies wordt daar vergoed .
8. Laat wonen in bestaande gebouwen en schuren op het platteland toe. Nu mag je maar 1 gezinswoning creëeren in een leegstand landbouwbedrijf. Waarom geen vier gezinnen op een vierkantshoeve bvb.
9. Nieuwe regelgeving moet de oude BPA ’s kunnen overrulen. De term eengezinswoning moet eruit. Wat is een gezin vandaag ? De ruimtelijke ordening moet niet bepalen of je ergens mag wonen of niet.
10. Moedig het autoloos wonen aan voor zij dit willen. Waarom eens geen stuk stadsontwikkeling voor mensen die geen auto willen ?
11. Bouw hoger en slanker. Te vaak zijn we bang voor hoogbouw. Hoogbouw kan echter juist voor vergroening zorgen, mits het slim aangepakt wordt. We moeten vertrekken van de vaststelling dat wonen in Vlaanderen momenteel een te grote impact heeft op de leefomgeving. Als we ons wonen in de toekomst minder ruimte laten innemen, dan zal het beslag op ruimte en natuur minder groot zijn. Evenals zal dit gunstige effecten op water en energiegebruik hebben. Het bouwen op gunstig gelegen locaties moet door de overheid aangemoedigd worden. Het kan immers zijn dat verzekeringspremies op waterzieke locaties dusdanig zullen oplopen dat ze niet meer betaalbaar zijn. Overstromingsschade zou dan niet meer gedekt worden. Dit houdt een groot financieel risico in voor de bevolking, en dit moet via ruimtelijke beleidsplannen en een gunstig aanbodbeleid vermeden worden.
12. Stop met het bouwen van nieuwbouw sociale woningen want de grondreserve van de bouwmaatschappijen geraakt op. Laat sociale bouwmaatschappijen gewone huizen inhuren en verhuren aan sociaal tarief of geef een huurtoelage.