‘SP.A heeft een formidabele slag geleverd: de NMBS wordt een rood bastion’

De Nationale Spoorwegen worden een rood bastion, met Luc Lallemend die Infrabel blijft leiden, en magische Frank Van Massenhove bij de NMBS. En zo heeft de SP.A alweer een formidabele slag geleverd. Niet alleen pikken ze een liberaal ambtenarenzitje in, ze laten Annemie Turtelboom ook het justitiebeleid uitvoeren waar ze al jarenlang natte dromen van hebben.

‘Denkt u nu echt dat ik blij ben met al die liberale topambtenaren die onze partij heeft rondlopen? Daar zie ik ook onbekwame mensen bij, hoor.’ Ze meent het. Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) heeft net enkele stekelige vragen ontweken over wie nu de NMBS gaat leiden. De lichten op de set van Z-Talk Goossens worden gedimd. Haar twee dochters, die op de laatste benen van de vakantie nog even met mama de interviews mogen afschuimen, rekken zich uit na een half uur in de donkere stilte van de studio.

‘Wordt u daar zelf niet ongemakkelijk van, van heel die gênante vertoning rond de topbenoemingen waar nu al jaren over gebekvecht wordt in Di Rupo I? Ze pareert. Het moet over kwaliteit gaan en als die persoon nu in het stemhokje een bepaalde overtuiging vertoont, dan is dat toch niet meer dan normaal…’ Alsof ze die onzin zelf gelooft.

Na het afspelen van de eindgeneriek is ze iets authentieker. ‘Ik begrijp daar zelf ook niets van hoor, van die partijpolitieke geldingsdrang. ‘Neem nu een Frank Van Massenhove, een rodere figuur vind je niet in de ambtenarenwereld, die zou van mij meteen de FOD Justitie mogen leiden.’

Frank Van Massenhove is de man die is aangesteld als topman van de NMBS. Hij is kleurrijk, hij is voornaam. En hij heeft vrienden in alle politieke partijen. Vooral is hij bekend als de man die het thuiswerken binnen de ambtenarij heeft gebracht. Als topman van de FOD Sociale Zekerheid bracht hij in kaart dat 93 procent van zijn personeel z’n werk evengoed aan de PC thuis kon volbrengen. Hij investeerde in IT, schafte zijn eigen kantoor en honderden dure vierkante meters bureauruimte af, hij creëerde een sfeer waarin personeel het beste van zichzelf geeft en rolde de rode loper uit naar buiten voor alle Jomme Dockxen en Madame Arabelles.

Daardoor leidt hij nu de meest performante overheidsdienst, met een model dat privé-bedrijven bij hem komen kopiëren. Hoe hij dat deed? Door jarenlang in de luwte te werken en zo een trage en stille revolutie te ontketenen. Werd hij door een minister op het matje geroepen? Dan nodigde hij alle bevoegde ministers samen uit, die er dan vervolgens niet uitkwamen, waardoor Van Massenhove opnieuw kon doorwerken. Hoe hij de vakbonden neutraliseerde? Dat ging vrij aardig, op de socialistische vakbond na, wat had u gedacht? ‘U gaat toch niet tegen iets ageren, waar uw achterban helemaal voor is,’ zo kreeg hij uiteindelijk ook die mensen overstag.

Het gaat niet over hoeveel uren je op je bureau slijt. Het gaat over je output. ‘Weet u dat een mens niet in staat is om meer dan zes uur per dag productief te werken?,’ vertelt hij tijdens de talloze lezingen die hij geeft.

‘Ik controleer mijn mensen niet. Willen ze vanmiddag niet werken en liever een nieuwe handtas gaan kopen in de stad, mij niet gelaten. Als ze hun dossiers maar op tijd klaar hebben.’

Zijn dienst mag dan jaarlijks honderden miljoenen besparingen opbrengen, op personeelskost zal hij nooit beknibbelen. ‘Je hebt kenniswerkers nodig, mensen die heel complexe zaken begrijpen. En die betaal je nu eenmaal hoge lonen.’

Of hij blij is met de 290.000 euro die hem als kersverse topmanager te beurt valt, sinds Di Rupo I de aanval heeft ingezet op de lonen van de hoogste ambtenaren? Ik veronderstel van wel. Al meer dan tien jaar zegt hij dat zijn loon veel te hoog is.

De uitdagingen waarvoor hij nu staat, zijn nochtans een pak groter dan tijdens zijn vorige baan. Heel de visie van Van Massenhove vertrekt vanuit de idee dat de werknemers gelukkig moeten zijn. Want dan presteren ze goed. Hoe hij dat denken binnen de NMBS zal binnenbrengen is nog een groot enigma. Om te beginnen is de NMBS niet de enige baas van zijn personeel. Nu de NMBS-holding van Jannie Haek wordt opgedoekt komt het personeel alweer in een aparte structuur terecht, waarover ook de Staat en Infrabel hun zegje hebben.

Bovendien zal Van Massenhove ook moeten afrekenen met de in de schuif gemoffelde miljardenschuld van de NMBS. En dat in een tijdperk waarin 15 op de 100 treinen te traag het station binnen glijden.

Zelf zegt hij nu op Twitter: Dank voor alle proficiats. Ben even verbijsterd als jullie. Even alle sociale media en gsm on hold. Bestorming.

De topfunctie bij de NMBS moest een Vlaams liberale inslag krijgen. Frank Van Massenhove, in een vorig leven de kabinetschef van Frank Vandenbroucke, kan je bezwaarlijk een Open VLD’er noemen. Dat topbenoemingen in de ambtenarij vooral een politieke aangelegenheid zijn en al die tijd gebleven zijn – hoewel dat door politici niet voor de camera’s zal toegegeven worden – heeft Van Massenhove al eerder ondervonden, toen hij zich ter beschikking stelde om de VRT te gaan leiden. Bekwaam, maar niet de juiste politieke kleur, zo luidde het verdict toen.

De Nationale Spoorwegen worden nu een rood bastion, met Luc Lallemend die Infrabel blijft leiden, en magische Frank bij de NMBS. Jannie Haek, tot op de dag van vandaag de kettingrokende baas van de NMBS-holding (SP.A) mag doodleuk de Nationale Loterij gaan leiden.

En zo heeft de SP.A alweer een formidabele slag geleverd. Niet alleen pikken ze een liberaal ambtenarenzitje in. Ze laten mevrouw Turtelboom ook het justitiebeleid uitvoeren waar ze al jarenlang natte dromen van hebben.

Minister van Justitie, Annemie Turtelboom, is dit weekend te gast in Z-Talk Goossens.