‘Schoolkosten verminderen volstaat niet om kinderarmoede aan te pakken’

‘Dat kinderen niet meekunnen op school door de financiële situatie van hun ouders is ontoelaatbaar’, schrijft Kamerlid Nahima Lanjri (CD&V). Ze roept de nieuwe lokale bestuurders op om de strijd aan te binden met kinderarmoede.

Onlangs lanceerde welzijnszorg de actie Samen tegen Armoede. Het drukt ons weer eens met de neus op de feiten: er zijn nog altijd kinderen die niet meekunnen op school. Oorzaak? Opgroeien in een gezin in armoede. Het is bewezen dat de socio-economische achtergrond een grote invloed heeft op de schoolprestaties. Dat kinderen niet meekunnen op school door de financiële situatie van hun ouders is ontoelaatbaar. Want het laat sporen na. Een succesvolle schoolloopbaan betekent makkelijkere toegang tot de arbeidsmarkt, en dat vermindert dan weer de kans op armoede eens men volwassen is. Kinderen die niet meekunnen op school blijven in een armoedespiraal zitten.

Er is al een en ander gebeurd om armoede aan te pakken: de uitkeringen werden stelselmatig verhoogd, de toekenning van schooltoelages werd sterk verbeterd en worden vanaf 2019 zelfs automatisch, er werden met succes projecten gelanceerd zoals ‘samen tegen onbetaalde schoolfacturen’, … Toch is dit niet genoeg. 1 op 5 kinderen leeft nog steeds in armoede, en in Vlaanderen haalt meer dan 10% geen diploma in het secundair onderwijs, in grote steden loopt dat zelfs op tot meer dan 16%. We moeten dus meer doen. Enerzijds door gezinnen in armoede te ondersteunen, anderzijds door kinderen die het moeilijk hebben op school beter te ondersteunen.

We zijn het er allemaal over eens: een inkomen hebben uit werk is de beste garantie om uit armoede te raken. Daar moeten we volop op inzetten, maar dit lukt niet voor iedereen. Voor langdurig zieken of personen met een handicap is dit bijvoorbeeld moeilijk. Daarom moeten de uitkeringen omhoog. Ook de automatische toekenning van rechten zou ouders al sterk vooruithelpen.

Maar ook op lokaal niveau kan men initiatieven nemen. Zo kan er bijvoorbeeld gewerkt worden aan kostenbesparing binnen scholen. Uitstappen moeten goedkoper of gratis kunnen: musea hebben bijvoorbeeld vaak dagen dat je gratis kan gaan. De sportdag kan ook goedkoper. Voor de Romereis kan een spaarplan over verschillende jaren heen gemaakt worden. Een gespreid betalingsplan moet mogelijk zijn voor schoolkosten en boeken. Laptops en IPads kunnen in bruikleen gegeven worden door de school zodat de aankoop ervan geen drempel vormt voor leerlingen. En waarom geen warme maaltijden op school in Antwerpen? Hier en daar zie je al dat een aantal van deze maatregelen genomen werden, maar dit moet de regel, eerder dan de uitzondering zijn.

Ondertussen onderzoekt minister Crevits ook de haalbaarheid van een maximumfactuur voor het secundair onderwijs. Hoewel dit zeker kan helpen mogen we hier ook geen wonderen van verwachten. In het basisonderwijs, waar dit al tien jaar bestaat, zien we bijvoorbeeld dat er toch nog schoolschulden bestaan. Al deze maatregelen zullen gezinnen niet meteen uit de armoede halen, maar zorgen er wel voor dat alle kinderen de opleiding kunnen volgen die het best bij hen past én aan alle schoolactiviteiten kunnen deelnemen.

Maar de schoolkosten verminderen volstaat niet. Als kinderen niet gestimuleerd worden om hun best te doen op school zijn al deze maatregelen een slag in het water. Daarom moeten we inzetten op ondersteuning van kinderen én hun ouders. We moeten meer inzetten op projecten van ouderbetrokkenheid. Ik denk hierbij aan de organisatie van activiteiten voor ouders op de school zoals bijvoorbeeld taallessen of maatschappelijke dienstverlening in samenwerking met de bevoegde organisaties. Huiswerkbegeleiding kan er dan weer voor zorgen dat kinderen die een leerachterstand opbouwden toch bij kunnen blijven. Coaches kunnen zorgen voor minder schoolmoeheid en dus uitval. We moeten ook blijven inzetten op de rol van de leerkracht: zij moeten zowel tijdens hun opleiding als in vormingen handvaten aangereikt krijgen om met armoede om te gaan. Zo kunnen zij sneller armoede detecteren, en beter inspelen op problemen van uitsluiting binnen een klasgroep.

De lokale verkiezingen zijn net achter de rug. Ik roep de nieuwe lokale bestuurders dan ook op om samen met scholen en andere relevante partners uit de jeugd- en welzijnssector de strijd aan te binden tegen kinderarmoede. Deze initiatieven kunnen daarbij hopelijk tot inspiratie dienen.