‘Schaf de belastingaangifte gewoon af’

‘In 2018 krijgt de regering Michel nog één allerlaatste kans om haar regeerakkoord uit te voeren en de belastingbrief te vereenvoudigen. Maar het valt te vrezen dat er na de 156 extra codes van de voorbije drie jaar ook volgend jaar nog eens een pak bijkomen’, schrijven Meryame Kitir en Peter Vanvelthoven (SP.A).

Wie zijn belastingaangifte invult via tax-on-web krijgt nog een paar dagen respijt. Voor alle anderen, die hun aangifte nog op papier doen, is de deadline onherroepelijk verstreken.

Met maar liefst 75 nieuwe codes was onze belastingbrief dit jaar opnieuw een onoverzichtelijk kluwen van onbegrijpelijke codes. Opnieuw stonden mensen urenlang aan te schuiven voor hulp bij het invullen van hun brief. Opnieuw werd het burgers die netjes hun plicht willen doen en eerlijk willen bijdragen extra moeilijk gemaakt. Met de 75 codes die er op de belastingbrief van 2017 bijkwamen, staat de teller na drie belastingaangiftes onder de regering-Michel op 156 nieuwe codes voor de personenbelasting. Als we op de superministerraad rond veiligheid mogen afgaan, valt te vrezen dat onze belastingbrief ook volgend jaar weer complexer zal worden. Benieuwd welke code die nieuwe aftrekpost voor motorkledij bijvoorbeeld zal krijgen.

Het regeerakkoord van de regering-Michel was nochtans klaar en duidelijk. “De regering engageert zich om ons fiscaal te hervormen, te vereenvoudigen en te moderniseren”, klinkt het op pagina 78. En een bladzijde verder: “Een eenvoudig en transparant belastingstelsel zorgt ervoor dat de belastingbetaler het stelsel begrijpt en dat de administratie efficiënter kan werken.” Hoe rijm je dat met 156 extra codes, met extra aftrekposten, met extra complexiteit? Gooi de belofte over een hervormd, vereenvoudigd, modern, transparant belastingstelsel maar mee op de hoop van de andere gebroken beloftes.

Er wordt vaak lacherig gedaan over onze complexe belastingaangifte. Het is een nationale sport geworden om op 30 juni, na uren vloeken en foeteren, net voor de deadline onze belastingbrief bij de fiscus in de bus te gooien. Maar de impact van een onbegrijpelijke belastingaangifte en een hypercomplex belastingstelsel overstijgt helaas de folklore.

Hoe complexer het belastingstelsel, hoe kleiner het draagvlak dreigt te worden. Burgers willen eerlijk bijdragen, maar ze weten niet hoe. Zeker niet die groeiende groep burgers die niet de kennis heeft om zelf de weg te vinden in het doolhof van 885 (!) codes, niet het geld heeft om een boekhouder onder de arm te nemen en dus in dichte drommen staat aan te schuiven voor een helpende hand van de administratie.

Impact op de kerntaken

Het complexe belastingstelsel heeft ook een impact op de kerntaken en de dienstverlening van de overheid. Ambtenaren moeten zich massaal bezig houden met het verwerken van al die complexe aangiftes. Een gigantische verspilling van menselijk kapitaal, want het gaat hier – vergeet het cliché van De Collega’s, dat is al lang verleden tijd – over bekwame mensen die hun tijd veel nuttiger en efficiënter kunnen besteden. Door te jagen op de fraudeurs die niét eerlijk willen bijdragen, maar ook door met hun expertise mee te sleutelen aan een eenvoudig en transparant belastingstelsel.

Er is een eenvoudige oplossing. Een structurele oplossing bovendien, die verder gaat dan een beetje wieden in de 885 codes. Beperk het aantal aftrekken en vereenvoudig de fiscaliteit. Maak kinderopvang goedkoper in plaats van een fiscale aftrek aan te houden, maak dienstencheques goedkoper en schaf de fiscale aftrek af. Voor de aftrekken die blijven bestaan, moeten banken en andere instanties die informatie gewoon rechtstreeks aan de fiscus bezorgen. Zo kunnen we de stap zetten naar een volledig vooraf ingevulde aangifte voor iedereen. Voor wie akkoord gaat, is de belasting definitief en kunnen we de de aangifte gewoon afschaffen.

Zo’n hervorming draait zowel de verantwoordelijkheid als de bewijslast voor de belastingaangifte gewoon om, en legt ze bij de fiscus in plaats van bij de burger. Dit is hét recept om het vertrouwen tussen de belastingadministratie en de belastingbetaler te herstellen, en dus ook het draagvlak voor ons fiscaal systeem te vergroten. En dat de administratie meteen een pak efficiënter kan werken, zal niemand betreuren.

Meryame Kitir en Peter Vanvelthoven zijn fractieleider en Kamerlid voor SP.A