Rijdt Bonte SP.A in de vernieling?

Als Meyrem Almaci met het roodgroene kartel omgaat zoals Hans Bonte, is het einde van de lijdensweg bij SP.A nog niet in zicht.

Brutaal – zo omschreven Open VLD, Groen en N-VA de manoeuvres van SP.A’er Hans Bonte. Die had de nacht voordien zijn groene kartelpartners pootje gelapt: het bestuursakkoord met Open VLD en CD&V stond in de stellingen, maar dan wel zonder schepenambt voor Groen. Nochtans waren daar ondubbelzinnige afspraken over vastgelegd. ‘Er zal slechts in een meerderheid worden gestapt als hier voor zowel SP.A als Groen Vilvoorde een schepenmandaat aan wordt gekoppeld,’ zo staat in het kartelakkoord.

Dat Bonte worstelde met het politiek gewicht van Groen was al duidelijke geworden in De Zevende Dag, waar hij de ecologisten als koekoeksjongen omschreef die hun politiek kapitaal halen uit de kartels met SP.A. Die analyse klopt in Vilvoorde: SP.A was goed voor tien zetels, Groen voor slechts drie. Maar in bijvoorbeeld Gent zijn de verhoudingen helemaal omgedraaid: daar haalde Groen veertien zetels, dubbel zoveel als SP.A. Zonder het kartel zijn de socialisten pas de derde partij in de Arteveldestad, amper groter dan N-VA.

De vertrouwensbreuk tussen SP.A en Groen was in Vilvoorde zo groot dat de groenen na een interventie van voorzitster Meyrem Almaci besloten naar de oppositiebanken te verkassen. Amaci liet meteen weten dat de zaak losstaat van Gent, waar deze week verder onderhandeld wordt tussen SP.A-Groen, Open VLD, en CD&V.

En toch. Groen mag dan wel voor een zachter en inclusiever discours staan, van politieke berekening kent de partij het een en ander. Vraag dat maar aan Antwerps SP.A-kopstuk Tom Meeuws, die machteloos toekeek toen Wouter Van Besien (Groen) de hakbijl zette in het roodgroene kartel Samen. Groen voelde zich toen gesterkt door peilingen die niet alleen toonden dat de twee partijen apart meer stemmen zouden halen dan onder een dak, maar ook dat Groen daarbij groter zou worden dan SP.A.

De gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober hebben de groenen eenzelfde vertrouwen gegeven. Ook zij zagen hoe SP.A verder wegkwijnde. De enige twee positieve resultaten van belang waren die in Leuven, waar Mohamed Ridouani de sjerp overneemt van Louis Tobback, en in het Vilvoorde van Hans Bonte, nota bene de twee plaatsen waar de zittende SP.A-burgemeesters zich het hardst en luidst verzetten tegen de nationale partijleiding in Brussel. In een dubbelinterview met Ridouani inHumo zegt Bonte dinsdag dat de SP.A doet ‘alsof er geen probleem is’. Voor John Crombez was er na de verkiezingen alleszins weinig om gelukkig van te worden – in zijn eigen Oostende werd de Stadslijst van Johan Vande Lanotte wel de grootste, maar moest ook een klap van tien procent geïncasseerd worden.

Groen daarentegen deed het voor haar doen uitstekend, zelfs als dat moeilijk te vertalen bleek naar burgemeestersmandaten. Opmerkelijke uitschieters: met 18 procent werden ze de tweede partij van Antwerpen, in Gent werd SP.A gedegradeerd tot junior partner van het kartel en mocht Rudy Coddens de hoop op de sjerp snel opbergen. (Na het vertrek van Tom Balthazar (SP.A) had Groen overigens al een groter belang in het Gentse kartel opgeëist.)

De strijd om het marktleiderschap op links is dan misschien niet helemaal beslist, maar Groen heeft wel de juiste rugwind te pakken en ondertussen liggen de interne strubbelingen bij SP.A op de straatstenen te grabbel. Kick’em while they’re down: als Groen de socialisten wil vernederen, heeft ze slechts de socialisten te lozen in het eens dieprode Gentse bastion – Bonte heeft Almaci daarvoor alvast de aanleiding op een dienblaadje gepresenteerd. In een beweging kan de voorzitster ook Wouter De Vriendt in Oostende wenken om de Stadslijst niet met alle moeite aan boord te houden.

Het zou een scenario opleveren waarin SP.A helemaal tegen het canvas ligt in aanloop naar de Vlaamse en federale verkiezingen van 2019. Dan dreigt een verdere uitstroom van kiezers die eieren voor hun geld kiezen en stemmen op een linkse partij die wél vooruit gaat: Groen.