‘Rechtvaardig belasten is geen kwestie van jaloezie’

‘We hebben ondernemers nodig. Maar nog meer hebben we ondernemers nodig die hun belastingen betalen.’ ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw roept op tot een discussie over een rechtvaardiger fiscaal systeem.

Je zou bijna medelijden krijgen met de ‘verontwaardigde, hardwerkende ondernemers’ die zich dagelijks in kranten en magazines verdringen om de meerwaardebelasting neer te sabelen. De argumenten die worden aangevoerd, zijn ondertussen algemeen bekend. Ja, vele ondernemers nemen risico’s bij het opstarten van een bedrijf. Ja, ze scheppen daarmee jobs. Ja, ze verdienen daarvoor een navenante vergoeding. Ja, de meeste ondernemers betalen plichtsbewust hun belastingen. Deze feiten worden niet betwist, maar ze geven diezelfde ondernemers niet het recht om de discussie over een rechtvaardiger fiscaal systeem uit de weg te gaan.

‘We hebben ondernemers nodig, die belastingen betalen’

In tijden van affaires zoals Luxleaks het argument bovenhalen “het is allemaal jaloezie ten opzichte van grootverdieners”, is erg cynisch. Wanneer blijkt dat één enkel bedrijf erin slaagt om de afgelopen vier jaar zo maar even een half miljard euro uit de Belgische schatkist te graaien – overigens slechts één van de 37 (!) bedrijven die een akkoord sloten met de Luxemburgse overheid – dan is die neerbuigende houding ongepast. Urbain Vandeurzen sprak in De Standaard over ‘de noodzaak aan ondernemerschap om de sociale zekerheid in stand te houden’. Dat klopt gedeeltelijk. We hebben ondernemers nodig, maar nog meer hebben we ondernemers nodig die hun belastingen betalen.

Luxleaks, en de nood aan een internationaal belastingsysteem zonder achterpoortjes, is één element in de discussie rond fiscaliteit. Op nationaal vlak kan een vermogenswinstbelasting – waaronder een meerwaardebelasting op aandelen – niet uitblijven. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de werkgevers en vakbonden overeen om de winsten uit economische ontwikkeling gelijkmatig te verdelen. De nationale rekeningen van de Nationale Bank geven indicatie over hoe de resultaten van de economische ontwikkeling momenteel worden verdeeld. Tussen 1996 en 2011 groeide de totale uitbetaalde loonmassa met 80 procent. In diezelfde periode stegen de uitgekeerde dividenden met meer dan 140 procent. Blijkbaar worden de productiviteitswinsten, waar zowel de factor arbeid als kapitaal recht op hebben, op een onevenwichtige manier verdeeld.

‘Rechtvaardigheid en gezond verstand vooropstellen’

Is het dan niet logisch dat bij de verkoop van eigendomsrechten een maatschappelijke bijdrage – in de vorm van een meerwaardebelasting – wordt gevraagd? In het geval van de verkoop van een bedrijf door de eigenaar kan de gerealiseerde meerwaarde bovendien beschouwd worden als een uitgesteld loon. Iedere Belg betaalt daarop belastingen, behalve zij die alles tijdig in een vennootschap hebben ondergebracht.

Deze scheefgegroeide situatie kan gecorrigeerd worden, maar nog meer gaat het om een moreel vraagstuk. Is het in het kader van de besparingsoperatie van deze regering moreel gerechtvaardigd om een grote inspanning te vragen van de loon- en uitkeringstrekkers zonder ook maar een euro bijdrage te vragen van de grootverdieners?

Recent becijferden twee instituten de potentiële opbrengsten van een vermogensbelasting. Het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) berekende dat een meerwaardebelasting op aandelen gemiddeld 2 miljard euro per jaar kan opbrengen. De Hoge Raad voor Financiën spreekt over 4 miljard. De regering-Michel I heeft zich voorgenomen een budgettaire inspanning te leveren van 14 miljard euro over de ganse legislatuur. De rekening is snel gemaakt. Het is aan de politici om rechtvaardigheid en gezond verstand voorop te stellen. Niettemin gun ik alle ondernemers veel succes en zal ik een lekkere fruittaart aan Marc Coucke bezorgen, maar hetzelfde zal ik ook doen voor de daklozen in Brussel-Centraal.