Na demarche CDH: ‘Dit is du jamais vu’

De CDH dropt een bom in de binnenlandse politiek. Door de PS uit de deelstaatregeringen te willen gooien, schept het een opvallend precedent. ‘Ik verwacht dat CDH nu tot de regering van premier Michel zal toetreden.’

CDH-voorzitter Benoît Lutgen heeft de oppositiepartijen MR, Ecolo en Défi opgeroepen om alternatieve meerderheden uit te dokteren. Een deelstaatparlement is een legislatuurparlement, dat wil zeggen dat het geen vervroegde verkiezingen kan uitschrijven en enkel aan alternatieve meerderheden kan werken.

Politicoloog Dave Sinardet (VUB, Université Saint-Louis) vindt de demarche van Benoît Lutgen zeer opvallend. ‘Het is een politieke aardverschuiving en een slag voor de PS die plotseling op alle niveaus in de oppositie belandt. Niet alleen heeft het een impact op de machtsverhoudingen in Franstalig België, maar ook op het hele land.’

Volgens Nicolas Bouteca, politicoloog aan de Universiteit Gent, wil het CDH niet langer met de schandalen van de PS geassocieerd worden. ‘Maar deze aankondiging is du jamais vu.‘

Zal het CDH wel een alternatieve meerderheid kunnen smeden? ‘Het zou me heel raar lijken als daarover nog niet is gesproken. Lutgen gaat de stekker niet uit de regering trekken zonder alles met MR en Ecolo te hebben besproken. Dit is meer dan een communicatiecampagne. Lutgen zal niet met hangende pootjes teruggaan naar een verziekte regering met de PS’, zegt Sinardet.

Bouteca denkt evenmin dat Lutgen zomaar een regering zou doen springen. ‘Er is waarschijnlijk al heel veel gesproken.’

Nog één politiek jaar

De Franstalige christendemocraten moeten spoedig nieuwe coalitiepartners zien te vinden. Enkel via een constructieve motie van wantrouwen kan het parlement de regering ontslaan. Blijft de vraag welke partijen in zee zullen gaan met het CDH. In het Waals Parlement hebben CDH en MR met 38 van de 75 zitjes bijvoorbeeld een zeer krappe meerderheid.

Sinardet: ‘Met MR alleen regeren is niet genoeg, dan kan elk parlementslid de meerderheid gijzelen. Ook al duurt de regeerperiode niet lang meer, het is te risicovol. Ecolo zal zeker benaderd zijn.’

Bouteca: ‘Als er een parlementslid in zo’n nipte meerderheid op zwangerschapsverlof gaat, zit je al met problemen. Die meerderheid is te krap. Ecolo werd dan ook niet toevallig expliciet uitgenodigd door Lutgen tijdens zijn persconferentie.’

Maar wat winnen de Franstalige groenen hierbij? ‘Misschien kunnen ze nog iets uit de brand slepen over politieke vernieuwing, maar vanaf de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar zal er nog maar weinig geregeerd worden. Er rest slechts één echt politiek jaar’, legt Dave Sinardet uit. De kans is groot dat er al naar de toekomst wordt gekeken.

Zijn de kansen voor regeringsdeelname in de ploeg-Michel nu vergroot? Onder andere prominent CD&V’er Raf Terwingen heette de CDH alvast welkom in een federale meerderheid op Twitter. ‘Een eventuele toetreding van CDH in de federale regering zal mogelijk onderdeel van de gesprekken geweest zijn. Ik verwacht dat CDH de regering van premier Charles Michel (MR) vervoegt.’

Nicolas Bouteca is voorzichtiger. ‘CD&V zou het natuurlijk op prijs stellen dat zusterpartij CDH de linkerzijde van de regering komt versterken. Er is tijdens de regeringsformatie van 2014 immers ook gekeken naar een regering met CDH – totdat de PS snel in zee ging met de christendemocraten in de regio’s.’

‘Maar de N-VA gaat dat niet leuk vinden, zij menen dat CD&V al genoeg de linkse kaart trekt. In 2019 kan dat een ander verhaal worden, maar momenteel staan de N-VA’ers niet te springen voor de komst van CDH.’

Sinardet begrijpt die overweging. Maar de politicoloog denkt dat als CDH nu niet federaal mee aan de macht komt, dan hoogstwaarschijnlijk wel in 2019. ‘Oppositiepartijen depanneren niet zomaar een regering.’

Toevallig ontslag De Decker?

Hoe rijmt Lutgen zijn uitgestoken hand naar de MR met de ontevredenheid met de PS? De liberalen zijn immers evenmin ongeschonden uit de graaischandalen gekomen. ‘Het ontslag van Armand De Decker (MR) als burgemeester van Ukkel kan hier iets te maken mee hebben’, aldus Sinardet. ‘Waarom nam hij na al die tijd net vorige week ontslag? Dat kan haast geen toeval zijn.’

Bouteca: ‘Het is misschien cynisch, maar het lijkt erop dat De Decker de baan moest ruimen. Ik zag ook dat het sociale mediaprofiel van de Waalse minister-president Paul Magnette (PS) al was aangepast. Dit stond al langer in de stijgers en Magnette zelf voelde het waarschijnlijk aankomen.’

‘De demarche van Lutgen drijft de PS nog verder weg van federale regeringsdeelname in 2019. En het zou sowieso moeilijk gaan worden.’ Is het de genadeslag voor voorzitter Elio Di Rupo? ‘Het voordeel voor hem is dat niemand het roer nu zal willen overnemen.’

‘Maar’, waarschuwt Bouteca, ‘nu Paul Magnette niet langer minister-president zal zijn, kan hij zich misschien gaan opwerpen als opvolger van Di Rupo. Hij heeft er in ieder geval de tijd voor nu.’

Dave Sinardet wijst op de opvallende rol van Benoît Lutgen. ‘Voor de tweede keer in korte tijd zorgt hij voor een belangrijke politieke omwenteling. In 2014 koos hij ervoor om met de PS in de regionale regeringen te stappen, ten koste van de federale. Nu lijkt hij dat principe te willen omkeren.’