Is Thierry Baudet de nieuwe Pim Fortuyn?

Thierry Baudet tijdens de verkiezingsavond op 15 maart 2017. © AFP

Thierry Baudet gaat de partij Leefbaar Rotterdam steunen bij de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Dat kondigde hij begin deze week aan. Profileert hij zich nu als de opvolger van Pim Fortuyn?

Net als België maakt Nederland zich klaar voor gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar, in Nederland vinden ze 21 maart plaats.

In Rotterdam werd begin deze week een opvallende coalitie gevormd. Leefbaar Rotterdam – bestaande uit de politieke erfgenamen van de in 2002 vermoorde Pim Fortuyn – krijgt de steun van Forum voor Democratie (FvD), de partij van Thierry Baudet.

Het was uitgerekend in Rotterdam, de tweede grootste stad van Nederland, waar Pim Fortuyn zijn landelijke bekendheid verwierf. Begin 21ste eeuw leverde zijn kritiek op de Nederlandse elite en immigranten hem een immense populariteit op.

Op 6 mei 2002, negen dagen voor de parlementsverkiezingen, werd hij echter vermoord door milieuactivist Volkert van der Graaf. De politieke moord shockeerde het land. De partij Leefbaar Rotterdam is niettemin altijd blijven voortbestaan.

Naar eigen zeggen is het FvD de snelst groeiende partij van Nederland. Toch kent de rechts-populistische beweging op veel plaatsen nog te weinig leden om zelfstandig naar de kiezer te trekken in 2018. Enkel in Amsterdam zal het onafhankelijk op een lijst verschijnen.

In Rotterdam vinden de twee partijen elkaar op verschillende punten. Essentieel zijn ‘de bescherming van de Nederlandse waarden, de handhaving van de Nederlandse wetten en een harde aanpak van overlast en criminaliteit.’

Volgens sommigen zet de veelbesproken Baudet zich zo op de kaart als de politieke opvolger van Pim Fortuyn. Ronald Sørensen, oprichter van Leefbaar Rotterdam, beaamde dat idee eerder dit jaar al. Hij ziet in Baudet de welsprekendheid en het charisma dat Fortuyn kenmerkte.

Dat dit net gebeurt in de bakermat van het u003cemu003efortuynismeu003c/emu003e duidt erop dat Baudet de parellel met Fortuyn maar al te graag wil trekken.

Kristof Jacobs, politicoloog RU Universiteit Nijmegen

Maar in welke mate gaat deze vergelijking op? Kristof Jacobs, politicoloog verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen, benadrukt de symboliek van de huidige samenwerking. ‘Dat dit net gebeurt in de bakermat van het fortuynisme duidt erop dat Baudet de parellel met Fortuyn maar al te graag wil trekken.’

Maar ideologisch is er wel degelijk een verschil. ‘Ze zijn beiden populistisch en zetten zich dus af tegen het establishment in Den Haag. Sociaaleconomisch was Pim Fortuyn daarentegen een klassieke liberaal. Het FvD is eerder radicaal-rechts – het verweer tegen Europa en migratie zijn heel wat belangrijker voor die partij. Baudet is een pak extremer dan Fortuyn’, aldus Jacobs.

‘Homeopathische verdunning’

In Rotterdam zal de alliantie het onder andere opnemen tegen de PVV van Geert Wilders. Die partij werd er de grootste bij de Tweede Kamerverkiezingen dit jaar. ‘Zo zo samen tegen Wilders’, sneerde de PVV-voorzitter op Twitter. ‘Maar het zal niet helpen: de PVV gaat Rotterdam veroveren!’, voegde hij er nog aan toe.

‘Wilders en Baudet vechten om dezelfde kiezers en daarom vallen ze elkaar op deze manier aan’, legt Jacobs uit. ‘Ze zijn rechtstreekse concurrenten en moeten zich onderscheiden. Wilders is wel veel argwanender tegenover de media dan Baudet.’

Thierry Baudet surft verder op zijn bescheiden electorale succes bij de Tweede Kamerverkiezingen. Door de lage kiesdrempel in Nederland kon zijn partij twee zetels veroveren in het parlement. Tijdens die campagne zorgde een van zijn uitspraken voor heel wat controverse. Door de instroom van buitenlanders is er volgens hem een ‘een homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking’ aan de gang.

Baudet is nog relatief nieuw in de politiek. De 34-jarige historicus maakte aanvankelijk furore als opiniemaker. In 2013 publiceerde hij een boek getiteld Oikofobie. Daarin nam hij de zogenaamde ‘angst voor het eigene’ onder de loep.

‘We staan voor een historische keuze. Gaan we door op deze weg, die via het Europese project, massale immigratie, multiculturalisme en modernisme in de kunsten ons thuis vernietigt?’, schreef hij toen over dat werk. Baudet was ook een van de drijvende krachten achter het referendum over het Associatieverdrag met Oekraïne in 2016. Hierdoor liep de ondertekening ervan vertraging op.

Zijn partij geniet onder andere de steun van de conservatieve filosoof en columnist Paul Cliteur. Via FvD wilt hij de ‘Nederlandse democratie heroveren’ door middel van bindende referenda en gecontroleerde immigratie. Daarnaast kon Baudet ook een beroep doen op Theo Hiddema, een bekende advocaat. De twee FvD-zitjes in de Tweede Kamer komen hem en Baudet toe.

Critici noemen Baudet een narcist en ijdeltuit. Een beruchte foto waarop hij onconventioneel poseert op zijn piano, werd al snel gedeeld en hevig besproken in klassieke en op sociale media.

Donald Trump kan zeer goed de media bespelen, vaak over onderwerpen die niet per se politiek zijn. De symboliek doet ertoe en dat weet Thierry Baudet ook.

Kristof Jacobs, politicoloog RU Universiteit Nijmegen

Premier Baudet

Begin deze maand maakte Rob Wijnberg, hoofdredacteur van het progressieve online medium De Correspondent, zich nog kwaad op de media. Hij vergelijkt Baudet eerder met Amerikaans president Donald Trump dan met Fortuyn. ‘Hij heeft alles in zich om de Donald Trump van Nederland te worden. Want hij weet ook: in een mediacratie word je premier door in het nieuws te komen.’

Wijnberg hekelt specifiek de live-verslaggeving van de aankomst van Baudets piano in het parlement. ‘Trump en Baudet zijn narcisten zonder het morele kompas dat schaamte heet: aandacht is hun zuurstof en voor gek verklaard worden hun bedoeling.’

‘De hoeveelheid minuten die je krijgt op televisie zijn zeer belangrijk’, legt Kristof Jacobs uit. ‘Twitter is niet genoeg. Donald Trump kan zeer goed de media bespelen, vaak over onderwerpen die niet per se politiek zijn. De symboliek doet ertoe en dat weet Thierry Baudet ook. Die piano was totaal niet politiek relevant, maar het kreeg enorm veel aandacht.’

Door de samenwerking met Leefbaar Rotterdam kon Baudet dus opnieuw rekenen op die aandacht.

Maar hoe belangrijk zijn de lokale verkiezingen in Nederland eigenlijk? ‘Hier zijn gemeenteraadsverkiezingen nog echt lokaal – in tegenstelling tot Vlaanderen waar burgemeesters ook in het Vlaams Parlement kunnen zetelen’, zegt Jacobs.

‘Het is wel zo dat de helft van de kiezers beslist op basis van nationale onderwerpen. Maar de opkomst ligt veel lager en de kleine, lokale partijen doen het traditioneel goed. Het is vooral een test in de grote steden.’

Zoals Rotterdam, dus. ‘De media zullen vooral naar Amsterdam, Den Haag en Rotterdam kijken en conclusies willen trekken voor het nationale niveau.’

In de komende jaren zal dan ook moeten blijken of Thierry Baudet (naar eigen zeggen ‘de belangrijkste intellectueel van Nederland’) eenzelfde electorale opgang kan maken die Pim Fortuyn gekend heeft.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content