De globale temperatuur van de lucht en de oceanen, het zeepeil en de CO2-uitstoot: allemaal bereikten ze nieuwe records in 2015. Wetenschappers van over de hele wereld trekken in een rapport nog maar eens luid aan de alarmbel: ‘De impact van de klimaatverandering is niet meer subtiel, het voltrekt zich voor onze ogen’. Het klimaatakkoord van Parijs stemt wel degelijk tot hoop, op voorwaarde dat het zo snel mogelijk wordt uitgevoerd, zegt weervrouw en klimaatexpert Jill Peeters.
Eerst de cijfers. Vorig jaar was het warmste ooit geregistreerd op aarde en het heeft er alle schijn van dat 2016 een nieuw record zal vestigen. Dat staat in een nieuw, 300 pagina’s tellend rapport ‘State of the Climate’ onder leiding van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), waaraan honderden wetenschappers uit meer dan 60 landen meewerkten. Ook de temperatuur van de oceanen bereikte een nieuwe mijlpaal, met uitschieters in de oostelijke Stille Oceaan en de Noordelijke IJszee: respectievelijk 2 graden en een hallucinante 8 graden Celsius warmer dan het langdurig gemiddelde. Dat in combinatie met de smeltende ijskappen resulteerde in het hoogste zeepeil, vooral in de Stille en de Indische Oceaan.
Drijvende kracht achter die zorgwekkende ontwikkelingen is een CO2-concentratie die de symbolische grens van de 400 deeltjes per miljoen (ppm) overschreed in het meetstation van Mauna Loa op Hawaii. Het globale gemiddelde was iets lager met 399,2 ppm, een stijging van 2,2 ppm in vergelijking met 2014.
De NOAA vestigt er ook de aandacht op dat de omvang van het Noordpoolijs voor het 36ste jaar op rij geslonken is. In het geval van het Groenlandijs is dat een ontwikkeling die vorig jaar heeft plaatsgevonden over de helft van het gebied.
Zorgwekkend
Dat het niet goed gaat met het klimaat is niets nieuws. Opmerkelijk is echter de emotionele schreeuw van de auteurs in het rapport. ‘De impact van de klimaatverandering is niet meer subtiel’, zegt Michael Mann, toonaangevende klimatoloog aan de Pennsylvania State University aan de krant The Guardian. ‘Het voltrekt zich voor onze ogen in real time, zo bewijzen deze data’.
VTM-weervrouw en klimaatexpert Jill Peeters wijst op de combinatie van een straffe El Nino in combinatie met wat zij de ‘klimaatverstoring’ noemt. ‘Het weerfenomeen El Nino doet zich voor in cycli en gaat niet crescendo. Vorig jaar waren de gevolgen zeer groot,’ zegt ze aan Knack.be. ‘Wat mij vooral zorgen baart, is de snelheid waaraan het Noordpoolijs smelt, en dan vooral het Groenlandijs. Dat lijkt exponentieel te krimpen.’
Parijsverdrag
Een en ander neemt niet weg dat er geen enkel positief signaal is wat het klimaat betreft. Peeters: ‘En we moeten de komende 30 jaar niet verwachten dat het weer zich rustiger of met minder extremen zal gedragen. Dat is het frustrerende aan de hele zaak: de traagheid waarmee het zich voltrekt.’
En toch ziet ze redenen om hoopvol te zijn. ‘Het klimaatverdrag van Parijs ziet er goed uit’, zegt ze. ‘Als we dat helemaal uitvoeren, kunnen we ervoor zorgen dat het in de tweede helft van deze eeuw niet uit de hand loopt. Het is belangrijk dat we dat beseffen. Er zijn hoopgevende signalen dat de eerste maatregelen in het akkoord volgend jaar al in werking zou kunnen treden’.
Oceanen
Een van de afspraken in het verdrag van Parijs is de bovengrens van 2 graden opwarming in vergelijking met het pre-industriële tijdperk vastgelegd. Dat is belangrijk om een vicieuze cirkel te doorbreken, zegt Peeters.
‘De oceanen bijvoorbeeld – om maar een van de vele ’tipping points’ te noemen – lossen meer dan 90 procent van de koolstofdioxide in de atmosfeer op. Daardoor worden ze zuurder, met catastrofale gevolgen voor onder andere koraalriffen. Bovendien heeft de stijging van de watertemperatuur – wat zich traag voltrekt, maar moeilijk weer om te buigen is – tot gevolg dat ze steeds minder CO2 zullen opnemen. Dat is een van de evoluties waar het Parijsakkoord absoluut een stokje voor moet steken.’ (KVDA)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier