Marc Vandepitte (PVDA)

Vergeet de toekomst en het klimaat: de energiereuzen hebben gekozen voor hun winsten

Marc Vandepitte (PVDA) Auteur en leerkracht

De klimaatpolitiek is te belangrijk om over te laten aan de energiereuzen en hun winstlogica.

De keuze waar we voor staan is eigenlijk vrij eenvoudig. Ofwel verbranden we in de toekomst de volledige voorraad fossiele brandstoffen waarover we beschikken, en stevenen we af op een temperatuurstijging tussen 3 en 5°C, wat de planeet grotendeels onleefbaar zal maken. Ofwel proberen we de temperatuurstijging beneden de 2°C te houden en mogen we slechts 20 tot 40 procent van de voorraden verbranden. Zelfs met een stijging van 2°C zullen er al verregaande negatieve gevolgen zijn voor grote delen van de aardbol.

Het is eigenlijk geen keuze. Elk mens met een minimaal rationeel vermogen en een voldoende portie verantwoordelijkheidszin zal resoluut en met urgentie kiezen voor het tweede scenario.

Maar, dat is buiten de winstlogica gerekend van de energiereuzen. De 200 grootste olie-, gas- en steenkoolbedrijven hebben een gezamenlijke marktwaarde van 4.000 miljard dollar, dat is evenveel als het gezamenlijke BNP van de landen van Latijns-Amerika. Deze giganten dulden geen enkele aantasting van hun economisch of financieel imperium, ook niet als dat ecologische overwegingen zijn of zelfs als de toekomst van de planeet in gevaar brengt.

Stel dat het menens was met de strijd tegen de klimaatopwarming. In dat geval zouden de energiegiganten 60 tot 80 procent van hun reserves onaangeroerd moeten laten en dus niet kunnen te gelde maken. In dat geval zou de commerciële waarde van hun voorraden in elkaar storten, zouden die bedrijven elke kredietwaardigheid verliezen en zouden hun aandeelkoersen kelderen. Bovendien zouden ze geen enkele investering meer hoeven te doen om nieuwe voorraden op te sporen.

Bij een verantwoorde klimaatpolitiek krijg je bovenvermelde nadelige economische gevolgen. Maar dat scenario is voor de energiereuzen gewoon uitgesloten. Vandaag zien we precies het omgekeerde gebeuren. De energiereuzen doen het op dit moment uitstekend. Ze genieten volop kredietwaardigheid en in 2012 keerden de energiereuzen 126 miljard (!) dollar uit aan de aandeelhouders.

Jaarlijks besteden ze een slordige 650 miljard dollar aan de zoektocht naar nieuwe voorraden, exact het bedrag dat nodig is om de klimaatontaarding te vermijden. In de twee belangrijkste markten van fossiele brandstoffen, New York en Londen, stegen de reserves de laatste twee jaar met respectievelijk 37 procent en 7 procent.

Gelijktijdig worden de investeringen in hernieuwbare energie teruggeschroefd. Door de financiële crisis zijn de winstverwachtingen in die sector namelijk gedaald. Als gevolg daarvan verminderden de investeringen in groene energie vorig jaar met 14 procent.

De gevolgen laten zich raden. Terwijl het verbruik van fossiele brandstof snel zou moeten dalen is zij de afgelopen tien jaar met 35 procent gestegen. Hetzelfde liedje voor de uitstoot van CO2, die is de laatste tien jaar met 32 procent toegenomen.

Die laatste twee cijfers laten zien dat de energiereuzen de sleutel in handen hebben voor de strijd tegen de klimaatopwarming. Maar van strijd is er helaas weinig sprake. De energiemonopolies, en met hen de financiële markten en de aandeelhouders gaan er vrolijk van uit dat de politieke wereld niet zal doen wat ze beloven.

Bij ExxonMobil, de grootste producent van natuurlijk gas van de VS, en gekend voor zijn desinformatiecampagne over de klimaatopwarming, klinkt het zo: “Onze vooruitzichten houden geen rekening met het ‘lage koolstofscenario’ dat door sommigen bepleit wordt. Volgens onze inschatting zijn de kosten en de schadelijke impact op toegankelijke, betrouwbare en betaalbare energie die dat beleid met zich zou meebrengen, te hoog voor wat samenlevingen – en meer bepaald de armste en meest kwetsbare landen van de wereld – bereid zijn om te dragen.”

In mijn aanhef stelde ik dat we voor een eenvoudige keuze stonden. De energiereuzen hebben in elk geval hun keuze gemaakt hebben, een noodlottige. The Economist, misschien wel het meest invloedrijke tijdschrift ter wereld en spreekbuis van de economische elite maakt dezelfde keuze: “Wereldwijde actie zal de klimaatverandering niet stoppen. Het gevecht om de globale opwarming te beperken tot gemakkelijk aanvaarde niveaus is dus voorbij.” (sic) Volgens dit tijdschrift moeten we de klimaatopwarming niet proberen een halt toe te roepen, maar moet de wereld gewoon harder zijn best doen om te zien “hoe we er mee kunnen leven”. Après nous le déluge.

Eén ding is duidelijk, willen we de klimaatontaarding vermijden dan zullen we moeten breken met de winstlogica en zullen de energiereuzen onder democratische controle moeten gebracht worden. Een regulering van de energiemarkt, zoals sommigen voorstellen, lost het probleem van het waardeverlies van de ongebruikte stocks niet op. Bovendien zullen de lobby’s van die reuzen de klimaatonderhandelingen blijven sturen in de fatale richting. Zij hebben geen andere keuze maar wel voldoende macht en invloed.

De klimaatpolitiek is te belangrijk om over te laten aan de energiereuzen en hun winstlogica. Hun almacht moet gebroken worden zodat er ruimte komt voor een verantwoord klimaatbeleid. Dat is de grote uitdaging waar de huidige generatie voor staat. Er is geen tijd te verliezen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content