Beestenboel: zeehonden worden toeristische attractie aan Vlaamse kust

© iStock
Dirk Draulans
Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

De gewone zeehond gebruikt fijngevoelige snorharen als vervanging van onze (en zijn) ogen.

Het gaat goed met de zeehonden aan onze kust. Dat is een verademing voor de dieren, die geleden hebben onder de gevolgen van watervervuiling, overbevissing en een vervelende ziekte waartegen ze aanvankelijk geen weerstand hadden. Een halve eeuw geleden kwam een waarneming van een zeehond op een Vlaams strand geheid in de krant, zo zeldzaam waren ze.

Vandaag worden er geregeld zeehonden op onze stranden waargenomen. Op sommige plekken, zoals de haven van Nieuwpoort, zijn ze bijna altijd te vinden. Daardoor worden ze een extra toeristische attractie. Zeehondenexperts meldden dat nogal wat dieren er vishaken in hun lippen hebben: ze viseren vissen die net met een lijn gevangen zijn, voor ze worden opgehaald.

Een zeehond op het strand: veel strandbezoekers weten nog niet dat het nu ‘normaal’ is. Dat zeehonden er aan land nogal onbeholpen uitzien – hun lijf is gestroomlijnd voor een leven in het water – maakt dat mensen soms denken dat ze ziek of gewond zijn. Ze willen dan helpen, door de dieren te voederen of nat te maken. Of ze bellen naar de dierenopvangcentra aan de kust, die op mooie dagen overstelpt worden met telefoontjes van bezorgde strandbezoekers. In veruit de meeste gevallen is er niets aan de hand. Een zeehond moet drogen en nieuwe energie opdoen voor een volgende vissessie.

Zandbanken zijn begeerde rustplaatsen, waar soms tientallen dieren samenkomen, maar bij ons is dat nog niet aan de orde.

Erger is dat sommige mensen weinig respect voor de dieren betonen. Ze laten hun hond loslopen in de buurt van een zeehond of ze proberen er veel te dichtbij te komen. Er is een incident beschreven van een dame die over een zeehond tuimelde tijdens een onhandige poging om er een selfie bij te nemen. Dat zou hilarisch zijn als het niet zo erg was voor het dier. Een extra probleem is dat onze wetgeving wel in bescherming voorziet voor zeehonden in het water, maar niet op het strand: het eerste is federale regelgeving, het tweede Vlaamse regelgeving – en daarin zijn de zeezoogdieren vergeten.

Gewone zeehonden zijn vrij klein, ze worden zelden 2 meter lang. Het zijn actieve jagers die tot op 50 kilometer van een rustplaats kunnen gaan vissen. Zandbanken zijn begeerde rustplaatsen, waar soms tientallen dieren samenkomen, maar bij ons is dat nog niet aan de orde. De dieren kunnen rivieren op zwemmen tot ver in het binnenland. Voortplanting in Vlaanderen is voorlopig een verre toekomstdroom.

Duitse wetenschappers specialiseren zich in het onderzoek van de snorharen van de zeehond. Ze experimenteren met tamme dieren, en hun resultaten verschijnen in The Journal of Experimental Biology. De snorharen zijn geweldig fijngevoelig. Ze vervangen de ogen van het dier, wat nuttig is in troebel water zoals dat van de Noordzee. Ze pikken de waterbewegingen veroorzaakt door een vis op tot 35 seconden nadat die ergens gepasseerd is, en ze kunnen er de richting van bepalen. Ze geven ook indicaties over de vorm van de vis, waardoor hun dragers kunnen nagaan of hij groot genoeg is om achtervolgd te worden. Het lukt in de proeven met geblinddoekte zeehonden!

De recentste ontdekking is dat de snorharen gevoelig genoeg zijn om de discrete waterstroom over de kieuwen van een vis (zijn ademhaling, dus) op te pikken, zelfs voor een dier dat ingegraven zit in de zeebodem. Zo kunnen zeehonden platvissen vangen.

Partner Content