Beestenboel: waarom u onterecht bang bent voor de stalmuursluiper

Deze spin uit onze huizen heeft wat commotie veroorzaakt, maar de stalmuursluiper is volstrekt ongevaarlijk.

Zelfs eenvoudige boodschappen over eenvoudige dieren kunnen verhoudingsgewijs veel aandacht genereren als ze onder een catchy kop verschijnen. ‘Stalmuursluiper bijt man in eikel’ was zo’n kop. Hij verscheen boven een bericht op de website van het Nederlandse Nature Today. Zonder dat bericht was u hier nu iets over een ander beestje aan het lezen.

De titel wekt misschien de indruk dat spinnen massaal mensen bijten, maar dat is niet zo. In onze contreien komt geen enkele gevaarlijke spin voor, tenzij er eentje uit de tropen is geïmporteerd met, bijvoorbeeld, een lading bananen. Spinnen kunnen mensen bijten, maar meestal merk je er amper iets van. Volgens spinnendeskundigen is de grote meerderheid van de jeukende beten die mensen aan hen toeschrijven afkomstig van andere diertjes, zoals muggen of wantsen.

Spinnen hebben hun reputatie tegen. Mensen zijn er van nature bang van, wat niet bevorderlijk is om begrip voor de beestjes te cultiveren. Die angst is in ieder geval onterecht. Spinnen zijn zelfs nuttig voor de mens, want ze vangen dikwijls hinderlijke insecten, zoals vliegen en muggen.

De stalmuursluiper wordt zelden groter dan een centimeter. Het borststuk is doorgaans donkerbruin, het achterlijf glanzend grijszwart. Het diertje is vrij sterk behaard, wat niet bijdraagt tot zijn aantrekkelijkheid voor menselijke waarnemers.

Mensen zouden verbaasd staan als ze zouden beseffen hoe groot de diversiteit aan spinnen in hun woning is.

Het is ook zo goed als uitsluitend ’s nachts actief. Overdag schuilt de stalmuursluiper in een onopvallend zijdeachtig zakje dat hij graag in een bovenhoek van een kamer hangt. Als je een exemplaar wilt zien, moet je ’s nachts het licht aanknippen en je muren afspeuren. Hij is een actieve jager die geen web maakt, hij besluipt en bespringt zijn prooien. Hij zou nogal assertief zijn: er zijn waarnemingen van stalmuursluipers die grotere spinnen in hun eigen web aanvallen en verorberen.

Het gebeuren dat aanleiding gaf tot de prikkelende titel van Nature Today vond plaats in de nacht van 4 op 5 juni in Friesland. Een man lag (half?) te slapen en voelde plotseling een beet in zijn eikel. Hij werd wakker en slaagde erin de dader te vatten en te doden. Uit nieuwsgierigheid stuurde hij het kadaver naar het natuurhistorisch museum van Leiden, waar het geïdentificeerd werd als een vrouwtje van de stalmuursluiper. Onderzoek van haar genitaliën moest het onderscheid maken met de sterk verwante huismuursluiper, die ook in onze huizen leeft. Mensen zouden verbaasd staan als ze zouden beseffen hoe groot de diversiteit aan spinnen in hun woning is.

Het slachtoffer met de pijnlijke eikel wenst anoniem te blijven, zo wees de analyse van het gebeuren in Nederlandse kranten uit. Volgens experts is de spin per ongeluk in zijn bed terechtgekomen en heeft ze gebeten uit angst om verpletterd te worden. Ook dat ze uitgerekend in zijn eikel beet werd aan toeval toegeschreven.

Het bericht werd verspreid om mensen op de onschadelijkheid van spinnenbeten te wijzen, maar de vele reacties wijzen erop dat het angstgevoel er net door versterkt is. Spinnenexperts menen trouwens dat de dikwijls aangeboren angst voor spinnen voor veel mensen hinderlijker is dan de geringe schade die spinnen kunnen aanrichten.