De mantelbavianen in het dierenpark Emmen in Nederland zijn weer rustig nadat ze dagenlang versteend zaten van de schrik. Wat was er aan de hand?
Het is weer rustiger op het eiland van de mantelbavianen in het Dierenpark Emmen in Nederland. De apen haalden afgelopen week het nieuws toen verzorgers hadden gemerkt dat de dieren ineens helemaal in paniek waren.
Wat was er aan de hand?
De 112 apen waren plots versteend van de schrik en muisstil, terwijl ze anders altijd op oorverdovende wijze krijsen. Ze bewogen niet meer, zaten met hun rug naar het publiek of verstopten zich in bomen. Ze sliepen en aten nauwelijks. Het duurde ook bijna een uur om de dieren in hun nachtverblijf te krijgen, terwijl dat anders hooguit enkele minuten kost. De dierentuin sprak van massahysterie onder de apen.
Wat was de oorzaak?
Het is nog niet duidelijk wat de massahysterie heeft veroorzaakt. Het Nederlandse volk was in de ban van het apenraadsel in Emmen en dacht mee over de oorzaak. De dierentuin werd overspoeld met tientallen mails en telefoontjes met mogelijke antwoorden, vertelt bioloog Wijbren Landman van het Drentse dierenpark. “De één oppert dat er een aardbeving is geweest of een natuurramp dreigt, een ander vermoedt dat er een slang ontsnapt is”, zegt Landman. Hij kreeg een mail van iemand die zei de bavianen wel op afstand te kunnen genezen. Ook een dierentolk en paragnost boden hun hulp aan, maar voor dat aanbod heeft het dierenpark vriendelijk bedankt.
De bioloog sluit niet uit dat de apen zijn geschrokken van een roofdier, of een bezoeker in kleding met een roofdierprint. Volgens de Nederlandse bioloog David van Gennip is het gedrag van de bavianen niet abnormaal. “Ze kunnen zelfs in paniek raken van hun eigen spiegelbeeld in het water”, zegt hij.
Is dit al eerder gebeurd?
In 1994, 1997 en 2007 was er ook al sprake van vreemd gedrag onder de mantelbavianen in Dierenpark Emmen. Ook toen was het niet duidelijk wat de oorzaak van de massahysterie was. Wel vreemd is dat deze situatie met mantelbavianen zich nog nooit voordeed in andere dierentuinen. Ook in de literatuur is er niks over te vinden.
Komt deze situatie ook voor in het wild?
Volgens bioloog Wijbren Landman is een onderzoeker in het wild een vergelijkbare situatie tegengekomen waarbij de bavianen dagen van slag waren na het zien van een vijand.
Wat is massahysterie?
Massahysterie komt behalve bij bavianen bij geen enkele diersoort voor. Het is dus een fenomeen dat typisch menselijk is. Het zijn gevoelens van angst en paniek die vooral voorkomen in afgesloten gemeenschappen waar mensen dicht op elkaar leven, zoals fabrieken en scholen. De gevoelens worden echter veroorzaakt door een verkeerde interpretatie van een gebeurtenis. De ziekteverschijnselen zijn echt, maar verdwijnen wanneer iemand uit de situatie wordt gehaald. Massahysterie is iets van alle tijden. Zo valt de oude klopjacht op heksen ook onder de noemer ‘massahysterie’. (TE)
