5 opmerkelijke vaststellingen na de fenomenale temperatuurstijging in februari

Verschillende klimaatspecialisten luiden de alarmbel na de ‘schokkende temperatuurstijging’ in februari van dit jaar. Is dit het kantelpunt in de onverbiddelijke opwarming van de Aarde?

1. De cijfers

De globale oppervlakte- en oceaantemperatuur lag volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA de voorbije maand maar liefst 1,35 graden hoger dan de gemiddelde temperatuur voor een maand februari in de periode 1951-1980. Het vorige record, dat van januari 2016, lag 1,15 graden hoger dan het gemiddelde voor januari, ook al niet min. Het warmterecord is daarmee niet gebroken, maar verpulverd. Met andere woorden: februari 2016 gaat de geschiedenis in als de meest ongewoon warme maand ooit in de studie van het moderne klimaat. Mogelijk hebben we te maken met een kantelpunt in de onverbiddelijke opwarming van de Aarde, vrezen experts die doorgaans de betekenis van één enkele maand in de bredere context van de grotere klimaatverandering neigen te minimaliseren. Ook al hebben we dit jaar te maken met een zeer sterke El Niño.

2. Niet één bron, maar meerdere

Ook de Japanse meteorologische dienst bevestigt de wereldwijde oppervlaktetemperatuur voor de maand februari. De Japanners vergelijken de cijfers met een andere periode dan die van de NASA, namelijk de jaren tussen 1981 en 2010. Ook zij stelden vast dat dit de warmste februari was, met een stijging van 0,62 graden boven het gemiddelde van 1981-2010, en 1,04 graden boven het gemiddelde van de 20^e eeuw. In vergelijking met het bijzondere jaar 1998 (waarin een sterke El Niño was), was de wereldwijde oppervlaktetemperatuur 0,19 graden Celsius hoger. Het klimaatrecord wordt daarnaast bevestigd door informatie van satellieten die een record vaststelden in de temperatuur van de atmosfeer in februari. Volgens die gegevens was de wereldwijde temperatuur 0,83 graden Celsius boven het gemiddelde voor februari. Voor januari lag de stijging nog op 0,3 graden.

3. Is dit de gevreesde 2 graden-stijging?

En laten we de significante stijging voor februari nu eens vergelijken met de februaritemperaturen van het pre-industriële tijdperk. Vóór de mens koolstofdioxide in de lucht begon te pompen van fossiele brandstoffen zoals kolen en olie, waren de wereldwijde oppervlaktetemperaturen heel wat koeler. Als we de gegevens van vandaag tegenover die omstandigheden zetten, was februari wellicht 2 graden Celsius boven het pre-industriële tijdperk, aldus klimaatwetenschapper Michael Mann van de Amerikaanse Pennsylvania State University.

NH ave temp reached ~2.5C relative to pre-industrial last month
(background: https://t.co/CGTzIezs6g)
(h/t #Tamino) pic.twitter.com/w5Bd5OVRQW

— Michael E. Mann (@MichaelEMann) 14 maart 2016

2 graden: dat is hoeveel de Aarde maximaal mag opwarmen in vergelijking met voor het industriële tijdperk. Dat werd officieel beslist door de staats- en regeringsleiders op de historische klimaattop in Parijs van December 2015. De onderhandelaars toonden zich bovendien bijzonder ambitieus, want daarnaast werd ook overeengekomen om te streven naar een maximale temperatuurstijging van slechts 1,5 graden Celsius. Dat deze symbolische grens in februari heel eventjes is overschreden, is niet onbelangrijk, aldus Mann. Hij vergelijkt het met de overschrijding van de symbolische mijlpaal van 400 deeltjes per miljoen CO2 in de atmosfeer in maart 2015. Het ging toen om de hoogste hoeveelheid CO2 in de menselijke geschiedenis. ‘Dit is de eerste keer dat we tijdelijk de drempel van de 2 graden overschrijden, maar het zal meer en meer gebeuren en uiteindelijk voortdurend als we niets doen’, aldus de klimaatwetenschapper aan Mashable.com.

4. Het is niet allemaal de schuld van El Niño

Natuurlijk heeft de stijging van de temperatuur veel te maken met het weerfenomeen El Niño., dat dit jaar een van de zwaarste ooit is. Maar het is niet de belangrijkste factor, aldus Mashable. Zelfs in februari 2015, toen er officieel nog geen El Niño was, waren de temperaturen hoger dan in februari 1998, het jaar waarin een vergelijkbare El Niño plaatsvond als nu. Bovendien worden El Niño en zijn zusje La Niña steeds milder wanneer de door de mens veroorzaakte klimaatverandering versnelt.

5. De opwarming vertraagt mogelijk

Tegen de lente en de zomer ontwikkelt zich mogelijk een La Niña, het zusje van El Niño. Die verkoeling van het oppervlaktewater zou er weleens voor kunnen zorgen dat de opwarming van de Aarde tijdelijk vertraagt met minder maandelijkse warmterecords. Zo zal 2015 wellicht het record behouden van warmste jaar ooit. Dat betekent echter niet dat de opwarming op lange termijn is gestopt of gekeerd, maar gewoon dat ze even een pauze inlast.