Patenten: a licence to bill, to compete or to invent?

Vernieuwing en vooruitgang hebben hun prijs en hun opbrengst. Patenten vormen daarin de verkeersregels.

Liefhebbers van een lekker kopje koffie zijn nog eventjes gebonden aan de officiële Nespresso cups voor hun koffietoestel. Het Europese Patenten bureau (EPO) heeft namelijk Nestlé gelijk gegeven in zijn juridische strijd tegen Douwe Egberts dat hun koffiecapsules wel degelijk hun intellectuele eigendom zijn.

Het is geen onbelangrijke uitspraak als je weet dat Douwe Egberts zijn prospectus voor zijn komende beursgang heeft verduidelijkt dat claims zouden kunnen oplopen tot 50 miljoen € in geval van verlies.

Patenten draaien dus om veel geld. Niet alleen bij verlies ervan, maar vooral bij de bevestiging. Want een patent krijg je pas onder voorwaarden. Alleen uitvindingen kunnen gepatenteerd worden. Ze moeten echt werken en ook industrieel toepasbaar zijn. Eenmaal je uitvinding gepatenteerd mag niemand die kopiëren zonder jouw toestemming, al dan niet na een geldelijke tegemoetkoming.

Het moet niet verbazen dat patenten en de geschillen errond vooral voorkomen in de technologische wereld. Die draait immers volledig op nieuwe toepassingen en functies, en wordt dus gedreven door innovatie.

Smartphones zijn vandaag hot. Zij zijn de echte vestzak-computers en dragen duizenden patenten met zich mee. De Wikipedia-pagina over de patentenstrijd binnen smartphones leest dan ook als een cursus eigendomsrecht. Iedereen is ‘in discussie’ met zowat iedereen op de markt om zijn innovaties en zijn recht op nieuwe producten op de markt te brengen.

Zowat een half jaar geleden bracht De Standaard een boeiend gesprek naar voor met een van de belangrijkste patenten-advocaten over patenten en de waarde van octrooiportfolio’s. Hij maakt duidelijk dat patenten innovatieve opkomende bedrijven beschermen in hun klim naar de markt toe en vooruitgang niet tegengaan. Daarvoor bestaat er nog steeds zoiets als kruislicenties, zo zegt hij. Dat zijn afspraken tussen bedrijven om elkaars technologie binnen afgelijnde perken te mogen gebruiken. Dit is een manier om escalerende juridische disputen te vermijden die een ganse productietak kunnen lamleggen.

Google en Oracle vechten een verbeten strijd uit rond Android patenten die behoorlijk wat inside informatie naar buiten brengt en beide partijen in een ongemakkelijke stoel zet. Het kan ook rustiger. Vorige week bereikte mijn firma een akkoord met Facebook over een deel van de licenties die wij eerder hadden gekocht van AOL. Ook Apple en Samsung lijken nu hun fel aangevochten eigendomsrechten en kopieer-verwijten op een minder confronterende manier te gaan bijleggen.

Het mag voor niet-ingewijden overkomen als gewoon marchanderen, maar die houding kunnen de belangrijke marktspelers zich niet veroorloven. Het gaat wel degelijk om innovatie en het recht om daarvoor de markt vrij te hebben. Soms komt men overeen om zich te houden aan algemeen erkende standaarden om de hele IT-omgeving niet lam te leggen. Dan beroepen de belangrijkste sectorspelers zich op het het FRAND-principe, het recht van iedereen om technologische standaarden te gebruiken tegen voorwaarden die ‘fair, reasonable and non-discriminatory’ zijn.

De claims die de techno-reuzen vandaag tegen elkaar aanspannen lijken als de strijd tussen krabben om meer ruimte in de mand. Toch gaat het om de essentie van innovatie en die veilig stellen om nieuwe producten op de markt te brengen. Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) maakt meestal zo’n 3.5% van de kosten van een bedrijf uit; bij hoogtechnologische firma’s kan dat 7%. In mijn firma is dat 15%. Daar ga je niet licht overheen. Daar maak je vooruitgang mee: op PC vlak, op bedrijfstoepassingen, op nieuwe manieren om computingkracht te besturen, gegevens op te slaan of bereikbaar te maken.

Vorige donderdag was het Intellectual Property Day. Een dag om iedereen er even aan te herinneren wat het recht op intellectueel eigendom bijbrengt; niet alleen aan bedrijven maar ook aan sectoren en economieën. Een aantal belangrijke internationale bedrijven en sectororganisaties, gebundeld in het consortium “Ideas Matters” brengen aan dat de sector zowat 10% van de Europese economie aanbrengt. Die 10% betekent niet alleen vooruitgang, maar ook werkgelegenheid, economische vooruitgang en stabiele groei.

Denkt u daar even aan, wanneer u zich afvraagt waarom het ene bedrijf het andere toch even op de vingers tikt en zegt ‘dit is van mij; als je het wil gebruiken moet je eerst even vragen tegen welke voorwaarden.’? Vernieuwing en vooruitgang hebben hun prijs en hun opbrengst. Patenten vormen daarin de verkeersregels. Met spookrijders vallen er alleen maar slachtoffers. Het zou jammer zijn wanneer dat de gebruiker zou zijn.