Luk Lambrecht
Out of Storage, een wandeling langs 50 jaar beeldende kunst
FRAC Nord-Pas-de Calais pakt breed uit in Maastricht (***1/2)
Duinkerke
In een leegstaand fabriekspand in het centrum van Maastricht wordt in de “Timmerfabriek” en onder de titel “Out of Storage” een groot deel gepresenteerd van de erg brede collectie kunst van de FRAC Nord-Pas de Calais.
Het was Minister Jack Lang die onder impuls van President Mitterand in 1982 een FRAC (Fonds Régional d’Art Moderne) oprichtte in alle Franse regio’s om op een mobiele manier hedendaagse kunst over geheel Frankrijk te verspreiden. Een FRAC is dus geen museum maar een vlottende collectie die ook aan geïnteresseerden in het buitenland kan worden uitgeleend.
FRAC Nord-Pas de Calais is één van de belangrijkste en wordt momenteel geactiveerd door de Belgische directrice Hilde Teirlinck.
FRAC Nord-Pas de Calais opereert vanuit Duinkerke en in de haven van deze niet weinig besproken stad in tijden van migratie verwierf FRAC een enorme loods die binnenkort wordt ontdubbeld met een zelfde volume in glas in een ontwerp van de fameuze Franse architecten Lacaton & Vassal. Het wordt een machtig gebouw dat als een glazen huis dé open plaats wordt voor experiment tegen de achtergrond van een weloverwogen aankoopbeleid.
Routes
De collectie bestaat uit meer dan 1500 kunstwerken en “documenteert” de kunst van de jaren zestig tot nu. “Out of Storage” in Maastricht is een expo geworden waarbij de vraag zich opdrong hoe je in deze massieve collectie inhoudelijke “lijnen” kunt trekken die een zinvolle tentoonstelling kunnen opleveren. Die oplossing werd gevonden in het traceren van denkbeeldige “routes” samengesteld door externe experten zoals Anton Herbert, Dirk Pültau en Koen Brams.
Teksten met uitleg over de geselecteerde werken liggen op de expo gratis ter beschikking alsook andere bladen met reproducties van kunstwerken. De routes zoals een “familiale route” of een “alternatieve geschiedenisroute” gaan inhoudelijk dieper in op “ensembles” verwante kunstwerken die de bezoekers duidelijk méér inzicht en inhoudelijke samenhang verlenen.
De sector beeldende kunst is gevoelig op zoek naar werkwijzen om de kloof tussen de kunst en het publiek te verkleinen. Het is een edel voornemen dat al te lang werd verwaarloosd.
Recente kunstgeschiedenis
Het aanbod van kunstwerken is op deze expo enorm; werkelijk en bijna alles is hier te zien van werk van décollagist Jacques Villeglé via de Pop Art van Andy Warhol tot de minimale structuren van Sol LeWitt en de “talige” werken van Lawrence Weiner en Robert Barry.
Deze expo geeft aan hoe veelkleurig en divers de beeldende kunst wel was en is en dat wordt helemaal duidelijk in het veelkleurige aanbod qua aankopen van het laatste decennium.
Heel centraal staat de installatie “I blink my eyes to keep the time” van de Gentse Kelly Schacht zorgvuldig samengesteld uit projectieschermen , theaterspots en flitslampen als een kunstwerk over de onmogelijkheden van geheugen en reconstructie van en in de kunst.
De titel van het werk verwijst naar wijlen de Duitse kunstenaar Blinky Palermo wiens werk in de nabijheid wordt getoond in de vorm van een aantal intieme prenten. Het werk van Kelly Schacht functioneert op deze expo als een emblematisch werk voor de gehele tentoonstelling; niet alleen de kunsthistorische “onmogelijkheid” wordt hier krachtig in beeld gebracht maar ook de rol van de toeschouwer die de kunst naar zijn/haar believen kan “projecteren” is hier als het ware in een uitnodigend en open kunstwerk samen-gebracht.
De ruimte van de “Timmerfabriek” is niet altijd optimaal geschikt voor het tonen van hedendaagse kunst; het is heel bizar te zien en vast te stellen dat goede kunst in een warrige context soms niet op een zelfde manier wordt ervaren als bijvoorbeeld in een architecturaal rustig museum. Het is een vaststelling die aantoont dat de context dan toch een “speler” van belang is bij het ervaren van kunst…
In Maastricht kan je ook ronduit prachtige en minder belichte kunstwerken ontdekken van bekende kunstenaars. De Duitse Hans Haacke is zo iemand die hier met “Blue Sail” uit 1965 een stukje “hemels” blauw textiel via een ventilator op een sierlijke manier in de ruimte laat zweven.
Het staat in de buurt van een schitterende sculptuur van Belg Didier Vermeiren en de kleurrijke strakke zeil-constructies van Liam Gillick. Spectaculair is het stoelen-werk van Superflex met in de hoek een stok gemaakt van weloverwogen ordeningen van ingekleurde stukjes hout van wijlen de Roemeense kunstenaar André Cadere.
Geniet en ontdek zelf in deze gestructureerde, enorme opslagplaats voor kunst die als expo als een saluut kan worden beschouwd voor kunst die hier al deels de tand des tijds doorstond…
Waarschuwing
Claude Mollard, de spirituele vader van de FRAC waarschuwde al heel vroeg voor institutionalisering en “embourgeoisement” van de werking. Met dit soort massieve presentaties in Maastricht weet de FRAC de kloof kleiner te houden met het publiek dat “zappend” én “route-gewijs” zichzelf een weg kan banen in het labyrint van de actuele beeldende kunst.
Wie naar buiten wandelt doet dat willens nillens met de opvallende boodschap in neon van het Frans-Italiaanse collectief Claire Fontaine “please god make tomorrow better”…
Out of Storage nog tot 18 december 2011
Alexander
Wie in Maastricht is voor “Out of Storage” moet ook nu ook naar Bonnefantenmuseum waar de wijze directeur Alexander van Grevenstein de prachtige expo “Extended Drawing” samenstelde.
Het is mooi om zien hoe de directeur zijn kunstenaars-troetelkinderen van het eerste uur weet te presenteren in een expo die als groeps-expo steek houdt. Met de vier kunstenaars (wijlen) Sol LeWitt, Robert Mangold, Bruce Nauman en Richard Serra haalt hij het werk van vier Amerikaanse boegbeelden bij elkaar dat eens samen, “aantoont” waarom deze kunstenaars buitengewone kunstenaars zijn die onderling “radicale” verwantschappen gemeen hebben.
Sol
Van Sol LeWitt worden een vijftal fantastische muurtekeningen getoond die een zeldzaam mooi beeld ophangen van dit artistiek aspect van de kunstenaar die bekend staat als de theoretische vader van de conceptuele kunst. In de enorme en indrukwekkende koepelzaal van het Bonnefantenmuseum is opnieuw de fameuze “Wall Drawing #801: Spiral” uit 1996 te bewonderen.
Een schare daartoe gemachtigde assistenten van Sol LeWitt werkte wekenlang aan de zwarte en witte strepen die hun oorsprong vinden bij het torenhoge achthoekig koepelraam.
Het maakt indruk ! Daarnaast toont Alexander van Grevenstein andere werken van Sol LeWitt die aantonen hoe de kunstenaar zichzelf bevrijdde van het zuiver geometrische om (later) voluit met lijn en kleur de muren te betekenen. Wie eerder niets zag van Sol LeWitt krijgt hier de beste introductie in jaren van een kunstenaar die behoort tot de absolute top van de moderne kunst.
Richard, Robert en Bruce
Daarnaast zijn tal van werken van Richard Serra te zien die steevast werkt met zwarte stick op linnen. Zijn doeken plaatst hij op een “zodanige” manier in een hoek of op plaatsen in de ruimte waardoor de tekeningen worden ervaren als muren en als tekens die de architectuur bekampen. Richard Serra geniet bekendheid voor zijn grote massieve stalen sculpturen die sollen met de perceptie en de ervaring van de mens. De aparte onderdelen van zijn stalen sculpturen zijn soms vervaarlijk tegen elkaar geplaatst of vertonen “scheve” vertekeningen die een mens werkelijk doen duizelen en soms schrik aanjagen.
Robert Mangold is nog zo een Amerikaanse “krak’ die in Maastricht tal van meerdelige schilderijen presenteert waarin pogingen worden ondernomen om op een zo zakelijk mogelijke manier kunst te maken die toch een zeer grote mate aan esthetisch plezier oplevert. Het valt op dat de artistieke productie van Robert Mangold met de jaren bevalliger wordt.
Tenslotte is het mooi dat Alexander van Grevenstein ook werk opnam van waarschijnlijk de meest invloedrijke Amerikaanse kunstenaar van de laatste 50 jaar:Bruce Nauman. In het Bonnefantenmuseum zijn van hem vooral erotische neon-beelden te zien; tekeningen die worden geanimeerd en alleen bestaan via de externe energiebron elektriciteit.
Het fijnzinnig samenbrengen van dit Kwartet Amerikaanse kunstenaars levert een zielsmooie expo op die wellicht voor velen zal aankomen als een deugddoende mokerslag.
Nog tot 15 januari 2012
Luk Lambrecht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier