‘Organisatorisch en budgettair hebben de socialisten de terugkeerdiensten volledig kreupel geslagen’

Het volledig uitkuisen van de socialistische Augiasstal zal nog jaren van volgehouden budgettaire en wetgevende inspanning kosten, zo reageert staatsecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken op kritiek vanuit SP.A.

In een opiniestuk op Knack.be pleiten Jan Cornillie en Monica de Coninck (SP.A) ervoor om meer vluchtelingen op te nemen in de EU en tegelijk meer illegalen uit te wijzen. Daarbij wordt mijn beleid stevig op de korrel genomen. Reden genoeg om de pen ter hand te nemen. Door mijn deelname aan de VN-Migratietop in New York vond ik hiervoor nu pas de tijd.

Cornillie en De Conick eisen dat er dringend meer oorlogsvluchtelingen uit de regio hervestigd worden in Europa, ‘omdat er anders nieuwe, illegale routes naar de EU ontstaan‘. Het is evenwel absurd om te denken dat zo’n operatie de illegale migratiedruk op Europa zou kunnen doen afnemen, laat staan wegnemen. Alleen al het naakte feit dat er aan de overkant van de Middellandse zee ook nog eens miljoenen kandidaat-migranten zitten te wachten die niet uit conflictzones komen, maakt die gedachte illusoir.

Wie in hervestiging een wondermiddel ziet tegen illegale migratie lijdt aan naïviteit zonder grenzen. De realiteit die links niet onder ogen durft zien is pijnlijk, maar simpel: enkel sluitende grensbewaking helpt om illegale migratie af te remmen. Over realiteitszin gesproken: Cornillie en De Coninck menen voor hun ambitieuze hervestigingsplan steun te ontwaren ‘bij grote delen van de bevolking‘. Ik kan hen slechts aanraden om nu en dan eens een Volkshuis binnen te stappen.

Al op 27 augustus 2015 publiceerde Het Laatste Nieuws een peiling van IPSOS waaruit bleek dat maar liefst 80 % van de Belgen niet bereid was om bijkomende vluchtelingen op te vangen. ‘ Tout pour le peuple, rien par le peuple ‘, blijkt nog steeds het devies te zijn op het hoofdkantoor van de SP.A.

In een opmerkelijke U-Turn wisselen Cornillie en de Coninck vervolgens het geweer van schouder en verwijten ze mij dat mijn terugkeerbeleid ‘mislukkend‘ is. Het aantal repatriëringen zou nu zelfs lager liggen dan na de vorige vluchtelingencrisis ten tijde van Paars. Deze kritiek is feitelijk oneerlijk, omdat de huidige vluchtelingencrisis in niets met die van Paars (1999-2001) te vergelijken is. De samenstelling van de instroom valt immers niet te vergelijken.

In volle internationale Kosovo-crisis gaf het ‘bevlogen’ kabinet van Paars-I OCMW-steun en cash geld aan asielzoekers in procedure en kondigde het tegelijk een massale regularisatiecampagne af. Daarmee had Paars-I zelf een asielcrisis over ons land afgeroepen. Bovenop de ‘echte’ Kosovaarse oorlogsvluchtelingen kwamen er vele tienduizenden asielzoekers uit Oost-Europa en de Balkan af op de free lunch die premier Guy Verhofstadt (Open VLD) en de SP.A-teletubbies voor hen hadden geserveerd.

Het gros daarvan werd geweigerd en kon makkelijk gerepatrieerd worden, gezien het personen betrof met identiteitsdocumenten die afkomstig waren uit landen die vlot meewerkten met repatriëring. Dit stuwde de terugkeercijfers in de jaren 2002 en 2003 inderdaad tot ongekende historische hoogten, die ik na anderhalf jaar beleid nog niet kan evenaren.

De afgewezen asielzoekers van vandaag vormen evenwel een veel moeilijker groep om te repatriëren. Zij zijn in meerderheid niet gedocumenteerd en komen voornamelijk uit landen waarvan de regering principieel elke medewerking aan repatriëring weigert, zoals Irak of Iran, of uit landen die niet eens een functionerende overheid hebben, zoals Somalië en Afghanistan.

Maar bovenal is de kritiek intellectueel oneerlijk. Naast een andere instroom is ook het logistieke en budgettaire kader waarin ik moet werken fundamenteel anders dan in de vroege jaren 2000. En daarin heeft de SP.A flink wat boter op het hoofd. De SP.A heeft immers zélf volop meegewerkt aan de jarenlange afbouw van het Belgische terugkeerapparaat en tegelijk tal van procedurele hinderpalen ingebouwd. Als lid van opeenvolgend de regeringen Paars I, Paars II en Di Rupo I, bezuinigde de SP.A jaar na jaar op de terugkeercapaciteit. Alleen al onder Di Rupo I werd de capaciteit in de gesloten centra met 18% afgebouwd van 542 in 2011 naar 440 plaatsen in oktober 2014. In het jaar 2011 werden de werkingsmiddelen voor de terugkeerdiensten in één klap met liefst 10 % teruggeschroefd. Door de afbouwdrift van SP.A diende ik bij mijn aantreden te werken met een historisch lage terugkeercapaciteit.

Dat verhinderde mij er niet van om in mijn eerste volledige ambtsjaar meteen het hoogste cijfer aan repatriëringen op te tekenen in acht jaar tijd. Organisatorisch en budgettair hebben de socialisten de terugkeerdiensten volledig kreupel geslagen.

Even schadelijk zijn de vele procedurele hinderpalen die er onder impuls van SP.A/PS zijn gekomen. Zo gaf de SP.A in 2005 aan buitenlandse criminelen die voor hun twaalf jaar in België waren toegekomen zelfs een volledige immuniteit tegen repatriëring, hoe zwaar de feiten ook waren die zij gepleegd hadden. Om het ooit soepele Belgische terugkeerbeleid helemaal te compliceren, installeerde de Paarse regering tenslotte een beroepsprocedure in uiterst dringende noodzakelijkheid, die tal van procedurele valkuilen bevatte waardoor gewiekste advocaten lang voorheen geplande repatriëringen op het allerlaatste nippertje konden saboteren. Een praktijk die nog aangemoedigd werd door daar hoge pro-deo-vergoedingen aan te verbinden. Ook die procedurele hinderpalen hebben het terugkeerbeleid verlamd. In 2003 werd nog een record van 7.913 personen gedwongen verwijderd. In 2010 stond de teller op amper 3.586.

De klemtoon van het SP.A-beleid in al die decennia aan de macht was duidelijk: regulariseren in plaats van repatriëren. Onze klemtoon na anderhalf jaar aan de macht is ook duidelijk: repatriëren in plaats van regulariseren, te beginnen met illegale criminelen.

Cornillie en De Coninck doen het af als ‘stoere taal‘, maar ik ben er wel degelijk trots op: we hebben nog nooit zoveel criminele illegalen vanuit de cel gerepatrieerd. Het volledig uitkuisen van de socialistische Augiasstal zal nog jaren van volgehouden budgettaire en wetgevende inspanning kosten. Het zal een Herculesprestatie vergen van mijn medewerkers en mijn diensten, maar wel één waar u mij in 2019 op mag afrekenen.