Hikikomori (Japans voor “teruggetrokkenen”) lijden zo onder de prestatiegerichte Japanse maatschappij dat ze beslissen om er zich volledig uit terug te trekken.
Tot een miljoen jonge Japanners komt jarenlang het huis niet uit, bericht de website van de BBC. Deze hikikomori (Japans voor “teruggetrokkenen”) lijden zo onder de prestatiegerichte Japanse maatschappij dat ze beslissen om er zich volledig uit terug te trekken. Het begint vaak met een relatief klein incident. Een mislukt examen, een gebroken hart of pesterijen. Tijdelijk minder behoefte hebben aan sociale omgang is normaal in zulke gevallen. Maar hoe langer de persoon zich terugtrekt, hoe groter de angst wordt om zich opnieuw onder de mensen te begeven.
Hikikomori’s hebben het gevoel dat ze gefaald hebben in het leven en zijn te beschaamd om zich nog te laten zien. Hoe langer ze zich opsluiten, hoe groter de angst voor de buitenwereld wordt. Het is een vicieuze cirkel waar de hikikomori’s vaak niet alleen uitgeraken. Het gevolg is dat ze jaren of zelfs decennia aan een stuk geen voet buitenzetten.
Het fenomeen werd voor het eerst ontdekt in het begin van de jaren ’90 door psychiater Tamaki Saito. Hij werd getroffen door het grote aantal ouders dat zijn hulp zocht omdat hun kinderen gestopt waren met naar school te gaan en zich wegstopten in de ouderlijke woning voor maanden of jaren aan een stuk. Het ging bijna altijd om jongens uit de middenklasse met een gemiddelde leeftijd van vijftien jaar.
Parasitaire nietsnutten
“Het zijn gekwelde geesten”, zegt Saito. “Ze willen wel naar buiten gaan en vrienden maken en liefdesrelaties hebben, maar ze kunnen niet.” De symptomen variëren. Sommige patiënten vertonen gewelddadig of infantiel gedrag, andere zijn depressief, obsessief en paranoïde.
Andy Furlong, een academicus aan de universiteit van Glasgow die gespecialiseerd is in de overgang van studie naar werk, verbindt het fenomeen met de Japanse recessie in de jaren ’90. Voor het eerst in de geschiedenis van Japan leidde een universiteitsdiploma niet automatisch tot een goede baan voor het leven, maar vaak tot onzeker parttime werk. In plaats van sympathie te krijgen voor hun situatie kregen de jongeren het verwijt parasitaire nietsnutten te zijn. De oudere generatie had immers nooit problemen gehad om vast werk te vinden en begreep hen niet.
De meeste ouders reageren daarom ook met kwaad te worden op hun zoon, hem een donderpreek te geven en een schuldgevoel aan te praten omdat hij de familie schande heeft gebracht. Dat kan ervoor zorgen dat zonen helemaal niet meer met hun ouders praten.
Kazuhiko Saito, directeur van de psychiatrische afdeling van het Kohnodaiziekenhuis in Chiba, vindt dat de beste aanpak voor hikikomori’s is om eerst de relatie met de ouders te herstellen. Daarna moeten ze volgens Saito in het ziekenhuis worden behandeld met medicijnen en via groepstherapie worden voorbereid op hun terugkeer naar de maatschappij. (KJ)
