De discussie over het recht op een leefloon voor Oekraïense vluchtelingen woedde woensdag nog volop, maar eigenlijk is de situatie helder, zegt vicepremier en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) nu.
‘Het zijn de OCMW’s die elk dossier individueel beoordelen en op basis daarvan beslissen op hoeveel centen die mensen recht hebben. Dat is allemaal geregeld.’ Tim Vandenput, Kamerlid en partijgenoot van Van Quickenborne, bond dinsdag de kat de bel aan: vluchtelingen uit Oekraïne kunnen niet zomaar een volwaardig leefloon krijgen, zei hij.
Woensdag stelde ook Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) de automatische toekenning van het leefloon in vraag. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) verklaarde dan weer dat Oekraïners geen gratis opvang én een volledig leefloon kunnen krijgen. Maar dat ze een leefloon kunnen krijgen, vond premier Alexander De Croo (Open Vld) dan weer correct.
‘Eigenlijk is de situatie helder’, reageerde justitieminister Van Quickenborne donderdag in De Ochtend (Radio 1). ‘Het zijn de OCMW’s die elk dossier individueel beoordelen. Ze kijken naar de middelen die die mensen hebben, en of ze die kunnen gebruiken, maar ook naar hun situatie. Hebben ze opvang? Of zijn ze helemaal op zichzelf aangewezen?’
‘Op basis van die individuele beoordeling zal het OCMW dan beslissen op hoeveel centen die mensen recht hebben. Dat is allemaal geregeld’, zei Van Quickenborne.
Hij weigert overigens te spreken over een vorm van ‘zakgeld’ voor de Oekraïners, omdat die term stigmatiserend is. Van Quickenborne gebruikt het woord ‘leefgeld’. ‘We moeten ervoor zorgen dat die mensen een menswaardig bestaan hebben in ons land. Als ze helemaal op zichzelf zijn aangewezen, hebben ze natuurlijk recht op een leefloon. Maar dat hangt dus heel sterk af van de individuele situatie.’
Misbruik voorkomen
Intussen neemt de federale overheid ook initiatieven om het misbruik van Oekraïense vluchtelingen te voorkomen. Vandaag/donderdag zal via de sociale mediakanalen waar de Oekraïners actief zijn – Facebook, Telegram en Whatsapp – een boodschap verspreid worden die hen moet waarschuwen voor de risico’s. Momenteel zijn er twee gevallen van uitbuiting en mensenhandel bekend, antwoordde Van Quickenborne woensdag al in de Kamer op een vraag van Ben Segers (Vooruit). Het gaat in het eerste geval om een poging tot seksuele uitbuiting, en in het tweede geval om de economische uitbuiting van drie Oekraïense vrouwen.
Van Quickenborne heeft alvast een taskforce opgericht om gevallen van mensenhandel op te sporen en potentiële slachtoffers te informeren. Daar zijn de opvangcentra, het federaal parket, het Bureau voor de bestrijding van mensenhandel en de federale politie bij betrokken. Binnen die structuur kan informatie worden uitgewisseld, afhankelijk van de ontwikkelingen op het terrein kunnen nog andere actoren de taskforce vervoegen.
Oekraïners die bescherming aanvragen in ons land zullen via Fedasil ook een informatiefolder ontvangen met basisinformatie over mensenhandel en de bestaande contactpunten. Elke mogelijke uitbuitingssituatie zal kunnen worden gemeld bij de drie gespecialiseerde centra voor de opvang van begeleiding van slachtoffers: Payoke in Antwerpen, Pag-Asa in Brussel en Sürya in Luik. Wie geen slachtoffer is van mensenhandel zal door die centra doorverwezen worden naar de juiste structuren, aldus nog Van Quickenborne.
