Nationale Bank: ‘Oorlog brengt potentieel significante risico’s voor financiële stabiliteit in België’

De oorlog in Oekraïne brengt potentieel significante risico’s met zich mee voor de financiële stabiliteit van België. Daarvoor waarschuwt de Nationale Bank dinsdag in het nieuwste Financial Stability Report, dat handelt over de financiële sector. Een tragere groei en hogere (energie)inflatie zouden ‘aanzienlijke gevolgen’ kunnen hebben. Anderzijds is de Belgische financiële sector niet verzwakt uit de coronapandemie gekomen en heeft ze een ‘solide solvabiliteitspositie’. ‘De sector is dus in staat mogelijk grote schokken op te vangen.’

De directe blootstelling van de financiële sector aan Oekraïense, Wit-Russische of Russische tegenpartijen is beperkt. Eind 2021 ging het om 0,1 procent van de schuldvorderingen van de bancaire sector en 0,01 procent bij de verzekeringssector. In landen als het Verenigd Koninkrijk (meer dan 14 miljard dollar schuldvorderingen), Frankrijk (meer dan 10 miljard) of Italië (meer dan 9 miljard) is dat een pak meer.

‘Hoewel de directe blootstelling van de financiële sector aan tegenpartijen die gevestigd zijn in of rechtstreeks verbonden zijn met het conflictgebied zeer beperkt is, zouden de tweederonde-effecten, zoals correcties en verhoogde volatiliteit op de financiële markten, verminderde economische groei en hogere (energieprijs)inflatie, aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor de financiële stabiliteit’, aldus de NBB. ‘Dit zou bijvoorbeeld tot uiting kunnen komen in een verslechtering van de kwaliteit van de kredietportefeuilles van de Belgische banken.’ De impact kan de NBB nog niet precies berekenen, maar het zou eerder betrekking hebben op bedrijven met grote energievraag of gezinnen met vastgoed met zwakke energieprestaties.

Een groot deel van de hypothecaire kredieten is verbonden aan vastgoed dat niet energie-efficiënt is. Die slechtere energiescore brengt een potentiële kwetsbaarheid aan de energieprijzen met zich mee voor de eigenaars, indien ze een variabel contract hebben of hun vast contract afloopt.

Mogelijke terugbetalingsproblemen en potentiële waardedaling van sommige eigendommen zouden volgens de Nationale Bank de kwetsbaarheden van de immobiliënmarkt kunnen vergroten. Hierbij wordt verwezen naar de snelle stijging van de rente.

Hypothecair krediet moet voorts toegankelijk blijven voor wie het eerst een woning koopt, aldus de regelgever. ‘Tot dusver is de hypotheekmarkt dynamisch gebleven en worden er nog steeds recordbedragen aan hypothecaire leningen aan jonge kredietnemers verstrekt. Bovendien zijn de marges die de Bank aanbeveelt voor het verstrekken van leningen met een ‘hoge loan-to-value ratio’ niet volledig benut. Dit betekent dat haar aanbevelingen voldoende manoeuvreerruimte laten zodat de hypotheekmarkt toegankelijk blijft voor solvabele startende kopers.

Volgens de Nationale Bank is de Belgische financiële sector in staat ‘mogelijk grote schokken op te vangen’, met dank aan de solvabiliteit. De eigen middelen van de sector zijn gestegen van 19 miljard euro eind 2019 tot 27 miljard euro eind 2021. ‘Hoewel de effectieve impact van de huidige context op het kredietrisico van de financiële sector nog niet nauwkeurig kan worden gemeten, moet de financiële sector zo nodig klaarstaan om op een conservatieve manier voorzieningen te boeken voor verliezen in verband met mogelijk aanzienlijke tweederonde-effecten, maar ook om proactief en bilateraal op maat gesneden oplossingen aan te bieden aan kredietnemers die kampen met liquiditeitsproblemen of afbetalingsproblemen voor bestaande leningen.’

Zo’n maatregelen werden reeds genomen tijdens de COVID-19-crisis. Ze moeten volgens de Nationale Bank indien nodig opnieuw worden genomen, ‘zelfs zonder geharmoniseerd kader voor, bijvoorbeeld, moratoria op de terugbetaling van leningen’.