N-VA wil 2 miljard euro extra voor defensie (maar haalt het geld ook daar)

N-VA wil de volgende bestuursperiode 2 miljard euro extra uittrekken voor defensie. Maar opvallend genoeg moet het gros van dat geld komen van besparingen binnen het departement zelf. Andere partijen reageren verbaasd.

In 2015 bereikte de regering-Michel I een akkoord om tegen 2030 ruim negen miljard euro in Defensie te investeren. Met dat bedrag worden onder meer de nieuwe F-35A-gevechtsvliegtuigen, de mijnenbestrijdingsvaartuigen en lichte pantservoertuigen gekocht. Omdat Michel I de negen miljard pas vanaf volgende bestuursperiode in de boeken heeft ingeschreven, zal de volgende regering ruim in begrotingsjaar 2020-2021 ruim 2,5 miljard moeten vinden om onder meer voorschotten op de bestellingen af te betalen.

Toch zijn vrijwel alle partijen het erover dat eens de geplande investeringen niet zullen volstaan om aan de noden van een performante defensie te voldoen. De Belgische defensie-uitgaven zullen de komende jaren ver onder het Europese gemiddelde blijven omdat de andere lidstaten hun budgetten aan het opprikken zijn. In defensiekringen vreest men dat onze geloofwaardigheid zowel in het NAVO-verband als in kader van de Europese defensiesamenwerking nog meer zal worden aangetast. ‘Ik kan nu al niet uitvoeren wat de NAVO mij vraagt’, vertelt een generaal aan Knack.

Toch werd er in de verkiezingscampagne amper tot geen aandacht besteed aan het defensiethema. De enige partij die bij het Planbureau een voorstel voor Defensie liet narekenen was de Parti Populaire (PP) van voorzitter Mischael Modrikamen. Volgens het Planbureau zal de federale regering vijf jaar 200 miljoen euro moeten ophoesten, wil die het defensiebudget elk jaar gemiddeld met 0,1% van het bbp opkrikken. Afgelopen woensdag kwam ook N-VA met een defensieprogramma ten berde. Opvallendste voorstel is dat de partij twee miljard extra voor defensie wil vrijmaken. Bovenop de 9,2 miljard die de regering-Michel I heeft ingepland.

Maar waar wil de partij het geld vandaan halen? N-VA houdt er rekening mee dat de defensiestaf de komende jaren zal afnemen tot 22.000 personeelsleden. Dat zijn er ongeveer 5.000 minder dan vandaag. Volgens voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) zal Defensie op die manier anderhalf miljard euro aan personeelskosten uitsparen die het departement vervolgens voor andere uitgaven kan aanwenden. Dat zei Francken gisteren op het Grote Defensiedebat dat door het Instituut voor Europese Studies (VUB) in Brussel werd georganiseerd. Met andere woorden wil Francken het gros van het geld bij Defensie zelf zoeken. De extra investering die de partij voorstelt, komt dus voornamelijk van een personeelsafvloeiing en bedraagt in feite maar 500 miljoen euro. Waar N-VA dat laatste bedrag vandaan wil halen, is niet duidelijk.

Personeelstekort

Het voorstel van N-VA is ook opvallend omdat het niet strookt met de strategische visie die de regering-Michel I heeft goedgekeurd. Die visie, die onder de auspiciën van voormalig bevoegd minister Steven Vandeput (N-VA) werd uitgewerkt, stelt dat het personeelsbestand tegen 2030 naar 25.000 werknemers moet dalen – niet naar 22.000 zoals N-VA nu aangeeft. Gaat de partij in tegen haar eigen ambities?

Volgens N-VA is het door de huidige uitstroom, zo’n 40 procent van de militairen gaan de komende vijf jaar op pensioen, niet langer mogelijk om het personeelsbestand op 25.000 werknemers te houden. ‘We moeten realistisch blijven. Met de huidige aanwervingen kunnen we de uitstroom niet opvangen. Daarom wil ik dat de Human Resources-afdeling van Defensie wordt doorgelicht. Op die manier kan Defensie in de toekomst een performanter aanwervingsbeleid voeren’, zegt Francken aan Knack.

Andere partijen reageren verbaasd op het voorstel van N-VA. Volgens Melissa Depraetere (SP.A) heeft N-VA de huidige situatie vooral aan zichzelf te danken. ‘De beloftes van N-VA zijn pure campagnepraat. Vandeput was zowel minister van Defensie als van Ambtenarenzaken. Tijdens zijn bestuursperiode had hij de unieke kans om het statuut van militair veel aantrekkelijker te maken en de instroom te vergroten. N-VA heeft jarenlang beloofd dat ze niet verder zullen afbouwen, maar komt daar nu schaamteloos op terug’, zegt Depraetere.

Ook Hendrik Bogaert (CD&V) is verrast door de uitlatingen van Francken. ‘We moeten eerlijk zijn: het personeelsbeleid van de afgelopen jaren verdient geen Nobelprijs. Maar moeten we daarom maar meteen de handdoek in de ring gooien? Ik vind van niet. Er zijn extra investeringen nodig die de sociale rust bij Defensie opnieuw doen terugkeren. De volgende regering moet daar meteen werk van maken’, zegt Bogaert.