Multiple Choice, een stroom van edities in het Nicc in Antwerpen

Een expo over de smalle grenzen tussen het unieke kunstwerk en een editie.(***1/2)

Het Nicc, de kunstenaarsvereniging met zetel in Antwerpen geeft af en toe edities en multipels uit om de werking financieel in stand te houden. Er zijn wel meer organisaties die een editie van een kunstenaar uitgeven ten einde een goed doel te ondersteunen of de samenhorigheid aan te scherpen tussen leden van een zelfde gezindheid.

Ook Uw weekblad Knack gaf in een recent verleden al gesmaakte kunstwerken cadeau van onder anderen Jan De Cock en Francis Alÿs. Semi-authentieke kunstwerken in de vorm van gelimiteerde edities zijn van alle tijden, zelfs de bronzen beelden uit de 19e eeuw zijn multipels. Het is inherent aan de mens om iets wat mooi is te koesteren en te vermenigvuldigen als een object dat zoete herinneringén troost kan brengen…

De achterdocht van de speculatieve verzamelaar voor edities schuilt in de angst om het unieke kunstwerk te verliezen. Collecties zijn exclusief en iets wat exclusief is deel je liefst niet met anderen. Een kunstwerk is in onze westerse perceptie het synoniem van “iets”origineel, uniek en van geldelijke waarde. De “Fontein” (1917) van Marcel Duchamp, de omgekeerde en ondertekende urinoir sloeg in als een bom en teisterde voorgoed de unieke status van een kunstwerk. Duchamp duwde het onaanraakbare kunstwerk van zijn voetstuk en ontnam het alle aura, alhoewel een ready-made – die aan tal van regels moest voldoen – absoluut niet kon doorgaan als een editie !

De editie is hoedanook een vorm van economische democratisering van het kunstwerk.Het is een genereuze toegeving van de kunstenaar om zijn kunst te verspreiden bij diegenen die zich niet het unieke kunnen permitteren.De Duitse cult-kunstenaar Joseph Beuys beschouwde de op grote oplage gepubliceerde edities als een middle om (o.a. Eco-politiek) te communiceren en anderen zoals de Amerikaan Lawrence Weiner dropten hun werk via zeer goedkope edities in de brede anonieme stroom van culturele massaproducten.

Panamarenko (op rust) zag het maken van nogal wat edities in zijn carrière als een vorm van bewaring.”Als de idee voor een object voldoet, dan biedt het vermenigvuldigen van dat object de kans dat de idee gemakkelijker bewaard blijft. (…) Als men ziet wat multipels opbrengen, is dat miniem. Maar mij is het voornamelijk te doen zo min mogelijk de idee te laten verloren gaan”.

Het was/is inderdaad niet altijd even duidelijk of een editie kon/kan worden beschouwd binnen de definitie van het begrensde kunstbegrip… De discussie over kunst en uniciteit wordt nog steeds gevoerd en is vooral merkbaar bij video en fotografie die in tegenstelling tot de schilderkunst wel nog als een “duurzaam” en vlot verhandelbaar artistiek middel wordt beschouwd.

De curatoren Lode Geens en Johan Pas brachten in vitrines gemaakt van lichtjes herwerkte “Billy” boekenkasten van IKEA op schragen, een meer dan boeiende expo met niet minder dan 200 edities gaande van Marcel Duchamp tot Wim Delvoye.Wat op “Multiple Visions” duidelijk wordt is dat werkelijk alle kunstenaars ooit edities maakten.

De expo ontvouwt werk van Dada via Pop, Fluxus en Concept tot multipels van de jongere (Belgische) generatie zoals van de kunstenaars Vaast Colson, Joris Van de Moortel en Boy & Eric Stappaerts.

Er zijn hier juweeltjes te ontdekken zoals de boekjes van Ed Ruscha, het multimedia magazine Aspen gewijd aan Andy Warhol, het “Tuintje” in een proefbuis van Panamarenko, de houten doosjes van Robert Filliou, de tl-corner-piece van Dan Flavin en de edities van Marcel Broodthaers. Kijken en lezen is hier de boodschap. Het valt ook op dat nogal wat magazines de uitgave van edities als “inherent” beschouwden bij de publicatie zelf; in tegenstelling tot vb het riante Zwitsersemagazine “Parkett” dat luxe-edities uitgeeft die hoogstens in relatie staan met één of ander (hoofd)artikel. Een ferm voorbeeld in het Nicc is naast “Aspen” vooral “S.M.S.” wat staat voor “Shit Must Stop” in een oplage van 2000 uitgegeven door de New Yorker William Copley. De geïnteresseerde kwam per nummer in het bezit van tal van multipels. Curator/criticus Johan Pas noemt deze tijdschriften niet voor niets “containers” van multipels. Soms zijn de edities heuse kunstwerken zoals in het Nicc wordt geïllustreerd met werken van Bruce Nauman, Martin Kippenberger en Job Koelewijn.Het is allemaal te veel om op te noemen en bepaalde edities zijn hier zelfs te koop waaronder een rol toiletpapier van Wim Delvoye voor de ronde som van 9,99 euro.

Deze volle expo is ook te beschouwen als een snel-les recente kunstgeschiedenis en illustreert dat de multipel één denkbeweging vormt met de “unieke en dure” kunstwerken die fonkelen in galeries en op de kunstmarkten.

“Multiple Visions” nog tot 28 november in het Nicc in Antwerpen.

http://www.nicc.be

Luk Lambrecht

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content