Kathleen Van Brempt (Vooruit)

Klimaatverandering: ‘Soms vertelt één documentaire meer dan rapporten van duizend pagina’s’

Kathleen Van Brempt (Vooruit) Europarlementslid voor Vooruit

Samuel in the Clouds is een aangrijpend documentair portret van de laatste werknemer van het hoogste ski-resort ter wereld. Nu de nabijgelegen gletsjer door de klimaatverandering verdwenen is, blijven ook de skiërs weg. De documentaire van de Vlaamse regisseur Pieter van Eecke gaat vrijdag in premiere, enkele uren nadat in New York het klimaatakkoord van Parijs wordt ondertekend. Kathleen van Brempt, die op de Klimaattop in Parijs aanwezig was, noemt de film een ‘must see’.

Vrijdag, op Earth Day, ondertekenen de leiders van 155 landen in New York het in Parijs bereikte Klimaatakkoord. Nooit eerder hebben zoveel landen een internationaal akkoord ondertekend. Er zijn hoopvolle signalen dat wereldwijd het pad werd ingeslagen naar een duurzamere toekomst. Vorig jaar werd er voor een recordbedrag van 286 miljard dollar geïnvesteerd in hernieuwbare energie, meer dan het dubbele dan in energieproductie uit fossiele brandstoffen.

Klimaatverandering: ‘Soms vertelt één documentaire meer dan rapporten van duizend pagina’s’

Belangrijk is dat meer dan de helft van de investeringen in hernieuwbare energie gebeurden in ontwikkelingslanden. Dat zijn ook de landen waar de energieconsumptie in de toekomst zal stijgen. Maar hoog in de Andes, bij een kop maté, maakt een wetenschapper zich zorgen. Daar, in de barak van de Bolivian Andes Club, vraagt de enige nog resterende werknemer, Samuel, of er oplossingen zijn voor de klimaatverandering. “Ja,” zegt de professor. “Dat wil zeggen, nee, oplossingen niet echt. Aanpassingen wel.”

Stille getuige van smeltende sneeuw

Samuel is het hoofdpersonage van de beklijvende documentaire ‘Samuel in the Clouds‘ van de Vlaamse regisseur en klimaatactivist Pieter Van Eecke. Niet toevallig gaat vrijdag, nadat in New York alle handtekeningen zijn gezet, deze documentaire in premiere op het Mooov-filmfestival in Utopolis in Turnhout. Veel meer nog dan de duizenden pagina’s tellende rapporten over klimaatverandering die wij als mandatarissen doorploegen, schets ‘Samuel in the Clouds’ ingetogen, maar veel ingrijpender, de gevolgen van de opwarming van de aarde. Precies daarom is deze film een absolute ‘must see’.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Samuel in the Clouds – trailer from Clin d’oeil films on Vimeo.

Van Eecke neemt ons mee naar het hoogst gelegen ski-resort ter wereld, op de top van de Chacaltaya – de ‘Koude Poort in de taal van de Aymara – in de Boliviaanse Andes. Elke dag wandelt de 52 jarige Aymara-indiaan Samuel vanuit zijn huis in het 15 kilometer verderop gelegen El Alto naar de krakkemikkige barak van de Boliviaanse Andes Club. Zowat vier uur doet hij er over om de 5400 meter hoge top te bereiken. Toen de skiclub op het einde van de jaren ’30 van de vorige eeuw werd opgericht, lag hier nog een 18.000 jaar oude gletsjer. Die is nu, als gevolg van de klimaatverandering, helemaal verdwenen. Samuel is er, in de meer dan 30 jaar dat hij hier werkte, getuige van geweest hoe jaar na jaar sneeuw en ijs wegsmolten. Met de sneeuw zijn ook de skiërs verdwenen.

Opdrogende meren

Met de moed der wanhoop onderneemt Samuel zijn dagelijkse tocht in de hoop dat de sneeuw ooit terug keert. Het indrukwekkende berglandschap is nu vooral okerkleurig. Samuels vrouw hoopt luidop dat hij de berg vaarwel zegt. Maar de berg heeft Samuel in zijn greep. Hij heeft er de geesten gezien, de achachilas, de grootvaders van de berg. Die zorgden ervoor dat het smeltwater van de Chacaltaya in de valleien afdaalde en zijn weg vond naar het Titicacameer om zo Moeder Aarde te bevruchten. Maar de achachilas zijn ziek, zegt de plaatselijke sjamaan. En de rook- en plengoffers die Samuel doet, lijken niet meer te helpen. Het smeltwater zorgde deels voor de waterbevoorrading van El Alto en de wat verderop gelegen hoofdstad van Bolivia, La Paz. Het grootste deel van hun water komt van de Tuni Condoriri gletsjer, die volgens wetenschappers tegen 2025 deels, en tegen 2045 helemaal zal verdwenen zijn.

Als de andere gletsjers van de Andes verdwijnen, zal dat de waterbevoorrading van zo’n 80 miljoen mensen in gevaar brengen. In januari raakte bekend dat het tweede grootste meer van Bolivia, het Poopó-meer, helemaal is opgedroogd omdat het niet meer gevoed wordt door de gletsjers. Samuel is zich daar nauwelijks van bewust. Hij ondergaat gelaten zijn lot en dat van zijn geliefde ski-club.

‘Wat ooit een carrièredroom was, is nu heel persoonlijk geworden’

Van Eecke had tijdens zijn twee jaar durende filmsessies geluk, want voor het eerst in 8 jaar tijd sneeuwde het nog een keer. Dat levert een inkijk op de wereld van Samuel zoals die ooit moet geweest zijn toen de skiliften nog draaiden en massaal bezoekers naar de top hesen. Nu bestaat het leven van Samuel vooral uit wachten op de zeldzame busjes toeristen die vanuit de barak een korte wandeling naar de top van de berg willen maken, zo’n 200 meter verderop. Hij zet voor hen een kopje thee en wuift hen weer vriendelijk ten afscheid. Zijn enige gezelschap is een arend en enkele wetenschappers die gevestigd zijn in het nabijgelegen laboratorium, waar onderzoek wordt gedaan naar klimaatverandering. Ook daar heerst gelatenheid. Wat ooit een carrièredroom was, is nu heel persoonlijk geworden, zegt één van de wetenschappers. De resultaten van hun onderzoek maken hen ongerust.

‘Klimaatverandering is niet zomaar een milieuthema, het zal vooral een sociaal thema worden als water- en voedselbevoorrading bedreigd wordt, grote groepen mensen verarmen en vluchtelingenstromen op gang komen.’

‘Samuel in the Clouds’ is geen activistendocumentaire maar een intimistische portret van een eenvoudig man die de gevolgen van klimaatverandering aan den lijve ondervindt. Samuel blijft hardnekkig op zijn berg zitten, maar in andere gebieden van Bolivia komen er migraties op gang van mensen die de droogte willen ontsnappen. In sommige gemeenschappen trekt al 50 procent van de bevolking weg.

Klimaatverandering is niet zomaar een milieuthema, het zal vooral een sociaal thema worden als water- en voedselbevoorrading bedreigd wordt, grote groepen mensen verarmen en vluchtelingenstromen op gang komen. Het klimaatakkoord dat vrijdag ondertekend wordt is een belangrijke stap, maar lang niet de laatste. Niet alleen zullen de afspraken ook nagekomen moeten worden, de ambities zullen ook moeten verhogen. We moeten ons daar allemaal bewust van zijn.

‘Samuel in the Clouds’ draagt bij tot die bewustwording. Over de documentaire hangt, als het wolkendek rond het hoofd van Samuel, een deken van weemoed naar een wereld die verdwenen is en niet meer terug keert. Het toont ons dat we met alle middelen moeten omschakelen naar een duurzamere economie en de landen die het minst hebben bijgedragen tot de klimaatopwarming, maar er het meest onder te lijden hebben, alle hulp moeten bieden om zich aan te passen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content