In partnership met Rolex
Na jaren van voorbereiding liet het team van Orange River-Karoo Conservation Area (ORKCA) de eerste dieren los in het zuiden van Namibië: 10 springbokken, 10 gemsbokken en 10 struisvogels. Het is de eerste stap in een ambitieus proces van ecosysteemrestauratie. Gesteund door het Rolex Perpetual Planet Initiative kan het uitgroeien tot een van de grootste rewildingsprojecten van zuidelijk Afrika.
In het verre zuiden van Namibië, langs de Oranjerivier, deden zich ooit de grootste dierenmigraties op aarde voor. De verplaatsingen overtroffen de grote migratie van dieren in Oost-Afrika. Tot 10 miljoen springbokken – ook bekend als trekbokken – trokken tijdens het regenseizoen door de Kalahari.
De grootste massasterfte in Sub-Sahara
Maar de laatste eeuw stortten de aantallen van wilde dieren in het zuiden van Namibië in met 90 procent. Het was de grootste massasterfte in Sub-Sahara. De regio verloor haar olifanten, nijlpaarden, leeuwen en hyena’s. Voortaan domineerde de commerciële landbouw het land. Hekken versperden de traditionele migratiepaden. De massale migratie van springbokken verschrompelde. Er bleven nog slechts horden van enkele honderden exemplaren over.
Één groot beschermd gebied
ORKCA (Orange River-Karoo Conservation Area) werd opgericht in 2020. De organisatie benadert milieubehoud op een unieke manier. Ze koopt beschikbaar openbare land op en maakt er een enorm conservatiegebied van. Vandaag strekt het zich uit over 160.000 hectare. De ambitie is om over 15 tot 20 jaar meer dan een miljoen hectare land te beschermen.
Een immense vreugde bij de ORKCA-organisatie
In samenwerking met de lokale gemeenschap en sinds 2023 met de steun van het Rolex Perpetual Planet Initiative liet het ORKCA-team nu de eerste dieren los in het gebied, waaronder 10 oryxen, 10 springbokken en 10 struisvogels.
‘Je kon bij iedereen de vreugde zien toen de eerste springbok van de truck sprong’, vertelt Nabot Mbeeli, ceo van ORKCA. ‘Het was voor onze organisatie een iconisch moment, een mijlsteen. Zelfs toen we de volgende dag de dieren trackten – ze dragen een halsband – raasde de opwinding nog door het team.’
Meer dan twee jaar voorbereiding
Het vroeg ORKCA twee jaar voorbereiding om de eerste dieren in het gebied los te laten. Hun bewegingen worden nu gemonitord om informatie in te winnen met het oog op komende projecten van rewilding. OKRCA wil het ecosysteem van de Karoo-woestijn herstellen en samen met de lokale gemeenschap economische groei bewerkstelligen door landschapsrestauratie.
De impact van de oorlog op de infrastructuur
Toen Andreia Pawel en Red Barthorp in 2016 voor het eerst in het zuiden van Namibië kwamen, was ‘het land bedekt met menselijke infrastructuur’. Oorlog en ontbering hadden een gefragmenteerd landschap achter gelaten. Het migrerende wild zag zich de weg versperd door hekken en metaalafval.
ORKCA bedacht een nieuw model van milieubehoud
Vier jaar lang maakten Pawel en Barthorp het gebied schoon en organiseerden ze toeristische expedities, maar toen brak de pandemie uit en werd reizen verboden. Ze beseften dat ze liever op grote schaal aan milieubehoud wilden doen. Zo ontstond ORKCA – een volledig nieuw model van milieubehoud in Namibië.
Het behoud van de commerciële landbouw
De stichters van ORKCA verwierven landbouwland en werkten samen met lokale landeigenaars om een grote beschermde corridor te vormen waarin wilde dieren vrij konden rondzwerven. Perifere hekken werden verwijderd en aan de buitenkant van het gebied hergebruikt als grenshekken bij aanpalende zones voor milieubeheer. ORKCA hanteert een inclusief model: in het beschermde gebied blijft de commerciële landbouw behouden.
‘Dieren kennen en herkennen geen grenzen’, zegt ceo Nabot Mbeeli. “Zij hebben dit gebied zoveel jaren ongehinderd doorkruist. Deze grenzen zijn antropogeen.’
Doelstelling: het gehele ecosysteem behouden
De erkenning van het belang om het hele ecosysteem te behouden, veeleer dan een aantal kleinere, afzonderlijke beschermde zones, past in het ultieme streven van ORKCA om een grensoverschrijdend reservaat te creëren, met de Oranjerivier als kern. ORKCA beveiligt de Namibische kant van de grens en werkt aan de Zuid-Afrikaanse kant samen met partners, zodat de inheemse Nama-bevolking volledige toegang tot de rivier heeft.
Het Rolex Perpetual Planet Initiative als hefboom
‘Rolex heeft ons echt van bij het begin gesteund’, zegt mede-oprichter Andreia Pawel. ‘Toen wij nog maar een droom waren, zagen zij al verder. Ze hielpen ons bij het beveiligen van het land voor levenslang behoud, bij het uitrollen van ons wetenschappelijk onderzoek en met de herintroductie van wilde dieren. Ook gaven ze ons advies en lessen die ze zelf hadden geleerd bij de ondersteuning van andere projecten van leefmilieubehoud. Ze hebben zoveel kennis.”
ORKCA wil ook roofdieren herintroduceren
Nu Namibië zijn beste regens in honderd jaar tijd heeft gekend, is de perfecte tijd aangebroken om een groter aantal dieren los te laten in het ORKCA-gebied. Door in het gebied rond te zwerven en het te begrazen, bewerken de dieren de grond op een natuurlijke wijze, waardoor zaden er kunnen groeien. Hun aanwezigheid brengt een waterval van voordelen voor het hele ecosysteem.
1/3
2/3
3/3
1/3
2/3
3/3
Het ORKCA-team werkt aan de beveiliging van de noordelijke grens van het beschermde gebied, waarbij het ook de aanpalende commerciële veestapels wil beschermen. Op een dag wil de organisatie ook weer roofdieren zoals het jachtluipaard in het gebied kunnen loslaten zonder dat het vee bedreigd wordt.
Een van de grootste rewildingsprojecten van zuidelijk Afrika
1/9
2/9
3/9
4/9
5/9
6/9
7/9
8/9
9/9
1/9
2/9
3/9
4/9
5/9
6/9
7/9
8/9
9/9
Het loslaten van de eerste dieren in het gebied levert ORKCA belangrijke data op. Door de bewegingen van de dieren van nabij te monitoren, kunnen ze hun migratiepatronen en gewoonten beter begrijpen. Die informatie helpt bij volgende projecten van rewilding.
‘ORKCA kan het grootste verhaal van rewilding van zuidelijk Afrika worden’, besluit Andreia Pawel. ‘Het land heeft op een grote schaal zoveel potentieel dat we verder moeten doen. Het is een levenslang werk, maar het is mogelijk om de corridor langs de Oranjerivier helemaal te doen herleven.’
Rolex steunt personen en organisaties die voor de problemen van de planeet oplossingen zoeken en ontwikkelen en die zo bijdragen tot het verbeteren van de wereld en bewaren van de planeet voor de volgende generaties. In deze serie zet Knack deze inspanningen in de kijker. Knack realiseerde die verhalen in volle redactionele onafhankelijkheid.
Ontdek hier het vorige artikel uit de serie: Neurochirurg Grégoire Courtine helpt verlamde mensen weer gaan