Hoe de Groenlandse wind ons van gas kan voorzien

© Universiteit Luik

Nu de Russische gasbevoorrading opdroogt, stelt het Belgische Katabata-project voor om de enorme windbronnen in het zuidoosten van Groenland te gebruiken. Door atmosferische CO2 om te zetten in methaan, kunnen we in al onze gasbehoeften voorzien.

In het onbewoonde en onherbergzame gebied ten zuidoosten van Groenland zou een industrieel energiecentrum kunnen verrijzen. En België voorzien van aardgas. Zowat tienduizend windturbines, in een gebied dat een derde van ons hele land beslaat, zouden de 220.000 terawattuur die we jaarlijks verbruiken kunnen produceren.

Daarvoor zou in deze wildernis een netwerk moeten worden gebouwd dat windenergie en atmosferische CO2 omzet in vloeibaar methaan, dat dan per schip naar Zeebrugge gaat. Dit is het titanenproject dat Damien Ernst, professor modellering, optimalisering en controle van complexe systemen, en Xavier Fettweis, professor klimatologie aan de ULiège verdedigen.

Het Katabata-project is zopas wetenschappelijk gevalideerd. ‘Door de gegevens te analyseren van de drie meteorologische stations die we in 2020 in het zuiden van Groenland installeerden, hebben we aangetoond dat het enorme windpotentieel dat gesimuleerd wordt door het MAR-model (regionaal atmosfeermodel dat de poolgebieden bestudeert) waaraan mijn team al enkele jaren werkt, overeenkomt met de windwaarnemingen op het terrein’, aldus Xavier Fettweis. ‘Op rotorhoogte (100 meter) is de gemiddelde jaarlijkse windsnelheid 60 tot 80 km/u. Dat is ongeveer dubbel zoveel als die voor de kust van Denemarken, een van de beste windgebieden in de Noordzee.’

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

‘Hoe kouder de lucht, hoe dichter ze is’, zegt de klimatoloog. ‘Dit maakt het windturbines gemakkelijker om te werken. Bij dezelfde windsnelheid draaien ze dus beter in Groenland dan in de Noordzee. Bovendien stroomt de zogenaamd katabatische wind in dit gebied voortdurend over de ijskap, met een relatief constante richting.’ Dankzij deze twee kenmerken zouden de windturbines hier op volle capaciteit kunnen werken. Bovendien blijkt uit het MAR-model dat in deze regio, in tegenstelling tot West-Europa, de windsnelheid niet zal afnemen als gevolg van de klimaatverandering (zie kader onderaan).

60 tot 70 euro per megawattuur

De geproduceerde elektriciteit van die windturbines zou ter plaatse gebruikt worden in een industrieel netwerk dat methaan (CH4) opwekt uit kooldioxide (CO2). ‘Er zouden elektrolyse-installaties, atmosferische CO2-opvanginstallaties en methanisatie-installaties die H2 en CO2 combineren tot CH4 moeten gebouwd worden. Ter plaatse zullen installaties dit gas vloeibaar maken, zodat het per LNG-tanker – waarvoor de aanleg van een haven nodig is – de 4.000 kilometer van Zuidoost-Groenland naar België kan afleggen. In Zeebrugge moet het dan ‘ontvloeibaar’ gemaakt worden voor gebruik’, legt Damien Ernst uit.

Uit zijn berekeningen blijkt dat het rendabel zou zijn om windenergie in Groenland op deze manier te exploiteren en in de vorm van methaan naar onze verbruikscentra te transporteren. ‘De prijs in de haven van Zeebrugge zou ongeveer 60 tot 70 euro per megawattuur bedragen. Dat is heel concurrentieel. Ter vergelijking: op dit moment is die prijs, als gevolg van de gascrisis, meer dan 200 euro per megawattuur.”

Alle technologieën die nodig zijn voor de ontwikkeling van het Katabata-project zijn voorhanden. Als investeerders besluiten het te financieren, zou het een tiental jaar duren om alles operationeel te maken. In afwachting daarvan moeten we ons energieverbruik dringend en drastisch verminderen.

De wind komt in ademnood in Europa

Als gevolg van de klimaatverandering zal de wind afnemen op onze planeet. Dat is nu al voelbaar in Frankrijk, waar de productie van elektriciteit uit windturbines vermindert terwijl het aantal masten toeneemt. Hoe is dit te verklaren? ‘De motor van de atmosferische dynamiek, die de winden voortbrengt, is het thermische contrast tussen de evenaar en de polen’, legt Xavier Fettweis uit.

‘Aangezien de polen drie keer sneller opwarmen dan de evenaar, wordt dit contrast zwakker. En daardoor neemt de atmosferische dynamiek wereldwijd af. Dit verschijnsel zal de komende jaren alleen maar toenemen, vooral in Europa.”

In Zuid-Groenland zou het zo snel niet gaan. Hier is het ijs drieduizend meter dik. Het smelt langzaam en de temperatuur aan het oppervlak blijft dicht bij nul graden, waardoor het belangrijke thermische contrast plaatselijk kan blijven bestaan. Volgens het MAR-model zal het zelfs versterkt worden door de stijging van de oppervlaktetemperatuur van de oceanen. ‘Het model suggereert dat in de zomer (wanneer het thermisch contrast overal op het noordelijk halfrond het laagst is) de wind ten zuiden van Groenland zal toenemen. En in de winter zal hij iets afnemen, wat ook positief kan zijn.’

Momenteel is de winterwind er soms zo sterk (meer dan 200 km/u) dat de windturbines uit veiligheidsoverwegingen moeten stoppen met draaien: als de snelheid in de toekomst voldoende afneemt, zal de elektriciteitsproductie wellicht niet meer worden stilgelegd.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content