Eindelijk beweging aan het energiefront?

De hoognodige energietransitie komt niet vanzelf. Er zullen stellingen moeten worden verlaten en we zullen er met zijn allen de schouders onder moeten zetten, niet in het minst de politiek verantwoordelijken die nu over de toekomst van het land onderhandelen, stelt Greenpeace België.

Gloort er licht aan de einder? Na jarenlang trekken en sleuren zien we als milieuorganisatie eindelijk signalen van een mentaliteitswijziging in het energiedebat. Er gaan steeds meer stemmen op om te komen tot een breed gedragen langetermijnvisie die België moet leiden naar een duurzame energietoekomst, gebaseerd op hernieuwbare energie én energiebesparing.

Ironisch genoeg speelt ook de plotse en mogelijk definitieve sluiting van de kerncentrales Doel-3 en Tihange-2 een rol in deze prille ‘mind switch’. Want de perikelen drukken iedereen nog eens met de neus op de feiten: onze sterke afhankelijkheid van kernenergie kan de energiebevoorrading in gevaar brengen. Daarnaast is de onzekerheid over de gasbevoorrading in Europa door de Oekraïnecrisis een teken dat fossiele brandstoffen evenmin toekomst hebben. Zeker niet als we ook de klimaatopwarming willen afremmen.

Anderzijds wekt de gedwongen sluiting van Doel 3 en Tihange 2 het schrikbeeld van black-outs weer op. Laten we wel wezen: die zullen het gevolg zijn van jarenlange politieke onwil om tegen de belangen van de grote energieconcerns in te gaan. Regeringen sinds 2003 hadden de uitvoering van de wet op de geleidelijke kernuitstap actief moeten voorbereiden. Maar ze deden ze niets, structurele maatregelen zoals het verminderen van het energieverbruik, het verbeteren van de stroomnetverbindingen met de buurlanden en het stimuleren van hernieuwbare energie bleven uit. Tot grote ergernis van investeerders die, geconfronteerd met de onzekerheid omtrent de sluiting van de kerncentrales, een afwachtende houding aannamen of hun investeringen in schone energiebronnen elders plaatsten.

We kunnen niet nog eens tien jaar talmen. De sluiting van Doel-3 en Tihange-2 dwingt ons tot urgente maatregelen om dit capaciteitsverlies op te vangen. Maar het mag een langetermijn energiestrategie niet in de weg staan, de vicieuze cirkel moét doorbroken worden.

In een recente studie toont Greenpeace aan dat de tien grootste energiebedrijven in Europa, goed voor meer dan de helft van de elektriciteitsproductie in de EU, amper 4% van hun stroom opwekken met schone en veilige hernieuwbare energiebronnen (excl. waterkracht). De bedrijven, inclusief GDF-Suez, blijven bovenal investeren in vervuilende fossiele centrales en de levensduurverlenging van risicovolle kerncentrales. Zij zijn niet enkel de oorzaak van de energiecrisis, zij houden de crisis ook in stand.

Gelukkig zien om hen heen steeds meer (coöperatieve) initiatieven het licht, is er een groeiende groep ondernemers die het belang inziet van duurzame energie en klinkt de roep vanuit de maatschappij voor een Belgisch energieakkoord alsmaar luider. Greenpeace sluit zich hierbij aan en zal ervoor ijveren dat dit energiepact België bevrijdt van het vervuilende, risicovolle en steeds minder betrouwbare klassieke systeem van fossiele en nucleaire centrales.

En wij zullen niet enkel staan roepen aan de zijlijn. De milieubeweging presenteert binnenkort een becijferd energiescenario voor ons land, met aanbevelingen om de energietransitie te versnellen. Deze studie toont dat een keuze voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie goedkoper is dan onze afhankelijkheid van kernenergie en fossiele brandstoffen.

De hoognodige energietransitie komt niet vanzelf. Er zullen stellingen moeten worden verlaten en we zullen er met zijn allen de schouders onder moeten zetten, niet in het minst de politiek verantwoordelijken die nu over de toekomst van het land onderhandelen. Na jaren stilstand moeten de nieuwe regeringen nu toch in beweging komen om de energietoekomst van België te verduurzamen.

Rianne Teule

Campagnedirecteur Greenpeace België