‘Met onze pensioenen ga je niet naar de beurs’

‘Terwijl minister van Pensioenen Daniel Bacquelaine mijmert over Nederlandse valse pensioenparadijzen, zou hij beter werk maken van meer zekerheid over de toekomst van de eerste pijler’, schrijft SP.A-fractieleidster Karin Temmerman. Ze raadt hem aan het rapport van de pensioencommissie opnieuw te lezen.

Het pensioencontract dat ieder van ons aangaat, moet zekerheid bieden in een onzekere wereld. Dat was het uitgangspunt van het rapport van de pensioencommissie. Het is een contract dat moet instaan voor een fatsoenlijke en stabiele verhouding tussen de inkomens van gepensioneerden en actieven, wat ook de economische en demografische toekomst is. In ons land heeft iedereen recht op een wettelijk pensioen, gebaseerd op de solidariteit tussen generaties. Het is één van de grootste verwezenlijkingen van onze verzorgingsstaat. Een verwezenlijking waar we met zijn allen terecht trots op mogen zijn.

In het licht van de toenemende vergijzing houdt dat uiteraard dat we nadenken over de bouwstenen gestoeld op dat principe. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die garantie versterkt wordt en betaalbaar blijft. Dat is ons uitgangspunt: ook in de toekomst – over generaties heen – samen zorgen voor het pensioen van iedereen.

Deze regering denkt daar fundamenteel anders over, zoveel is intussen duidelijk. Meer nog, waar ze kan, denkt ze aan alternatieven om die goed werkende solidariteit af te bouwen om naar een ‘vermarkting’ van onze pensioenen te evolueren. Zo ging minister van Pensioenen Daniel Baquelaine (MR) zijn licht opsteken in Nederland, waar het aanvullend pensioen – ter herinnering: een vorm van uitgesteld loon dat je krijgt via een groepsverzekering of fonds – zowaar de helft van het pensioen uitmaakt. Véél en véél meer dan bij ons. De Nederlandse ieder-voor-zich-mentaliteit gebaseerd op de markt deed de ogen van Baquelaine blinken. “De uitbreiding van de tweede pensioenpijler moet de koopkracht van gepensioneerden veilig stellen”, zo droomde de minister luidop. “Het gaat niet om de afbouw van het wettelijk pensioenstelsel.”

Wat Baquelaine er niet bij zegt, is dat de Nederlandse pensioenfondsen en groepsverzekeringen na de bankencrisis zwaar in de problemen kwamen. Het gevolg laat zich raden. Alle risico’s werden afgewenteld op werknemers. Zij moesten het gat opvullen. Hun maandelijkse bijdragen werden drastisch verhoogd en zo werd het uiteindelijke pensioen van heel wat Nederlanders nu al drastisch verminderd. Net als op de beurs dus: you win some, you lose some at your own risk. Willen ook wij naar zo’n systeem, waar individueel risico allesbepalend is en – wanneer het fout dreigt te lopen – alleen de sterkste schouders kans hebben om overeind te blijven?

Wie een ideologische bril opzet, en privé-kapitalisatie beter vindt dan een systeem waarbij actieven bijdragen voor het pensioen van ouderen, mag niet blind zijn voor de Belgische situatie: je verschuift niet zomaar van het ene naar het andere stelstel zonder een volledige generatie zonder pensioen te zetten. Want wie vandaag dichtbij het einde van een loopbaan staat, rekent binnen afzienbare tijd immers op de bijdragen van jongere generaties. Bovendien is het vreemd om uit de mond van precies deze minister te horen dat hij van zo’n scenario droomt, terwijl hij tot nu toe geen enkele inspanning deed om huidige vormen van aanvullende pensioenen bij te vijlen. Aanvullend pensioen voor overheidspersoneel? Geen plan, alleen de afbouw van het wettelijk pensioen. Afspraken met vakbonden en werkgevers over aanvullende pensioenen bij werknemers? Geen plan, alleen het rendement op stortingen wordt afgebouwd.

Terwijl de minister mijmert over Nederlandse valse pensioenparadijzen, zou hij beter werk maken van meer zekerheid over de toekomst van de eerste pijler. Want onze pensioenen zijn betaalbaar, én kunnen wel degelijk solidair georganiseerd blijven.

Dat zeg niet ik, maar wel de experten van de Pensioencommissie. Ik raad de heer Baquelaine aan om dat rapport opnieuw te lezen. Daarin kan de minister lezen welke richting het moet uitgaan: nu werk maken van meer zekerheid, zowel qua betaalbaarheid als sociale kwaliteit van het wettelijk pensioen. Helaas blijft het wat dat betreft opvallend stil en houdt de minister halsstarrig vast aan dat ene mantra van deze regering: langer werken voor minder pensioen. En voor de rest? De grote leegte.