Bleri Lleshi

Racisme als dagelijkse kost

Bleri Lleshi Auteur en politiek filosoof

Er zijn verschillende vormen van racisme. Er is het racisme dat tussen de mensen plaats vindt en het institutioneel racisme

Je hebt mensen die niets verkeerd zien in woorden zoals ‘neger’, ‘makak’ of ‘apenland’ Je hebt mensen die weten dat ze racistisch bezig zijn, maar vinden dat het moet kunnen. Ze hebben een hekel aan het politiek correcte discours. Ze gaan door het leven als politiek incorrecten. In de ogen van velen is het vandaag ‘stoer’ en ‘rebels’ om politiek incorrect te zijn.

Je hebt ook mensen die zichzelf links en progressief noemen omdat ze in een multiculturele wijk wonen. Ja, die misschien zelfs Afrikaanse danslessen volgen, hun groenten bij de ‘Turkse winkel om de hoek’ kopen en buiten Europa op vakantie gaan. Als je met sommige van deze mensen in gesprek treedt over migratie, islam of discriminatie op de arbeidsmarkt, dan kom je er snel achter dat een deel van hen eigenlijk racistisch is. Latent racisme heet zoiets. Een erge soort want moeilijk te traceren, en vaak zijn de mensen zich er zelf niet van bewust.

Het is voor al deze mensen dat we het debat over racisme moeten voeren en gaande houden. Totdat ze beseffen dat racisme niet kan. Ik ben er vrij zeker van dat Vlamingen die het woord ‘neger’ of ‘makak’ gebruiken, de eersten zijn om te protesteren als ze ‘sale Flamand’ worden genoemd.

Ik kan hier een hele lijst van racistische anekdotes opsommen. Leerlingen die vertellen over hoe racistisch hun leerkrachten kunnen zijn. Studenten die klagen over mede-studenten en docenten die zich zonder enige schroom racistisch uitlaten. Vrienden van mij, hooggeschoold en met een goede job in de bedrijfswereld, voor wie racisme alledaagse kost is. In de ogen van hun collega’s is dat racisme dan ‘humor’ of ‘zeggen waar het op staat’.

Dagelijks racisme is erg, maar het institutioneel racisme in België is een pak erger. Als kinderen massaal belanden in het technisch, beroeps, of buitengewoon onderwijs puur omwille van hun migratieachtergrond, dan is er sprake van institutioneel racisme. Hier is het de staat die structureel discrimineert.

Alleen met een structurele, brede en doortastende aanpak kan racisme bestreden worden.

Een staat dient om de burgers te beschermen, om op te treden tegen discriminatie in plaats van zelf te discrimineren zoals nu gebeurt. Hoe gaat hier verandering in komen zolang dit racisme in het onderwijssysteem ingebakken zit?

Hoeveel onderzoeken zijn er niet geweest op gewestelijk, nationaal en internationaal niveau die telkens weer laten zien dat de Belgische arbeidsmarkt discrimineert en racistisch is? Hoeveel reportages hebben we niet gezien op televisie of artikels gelezen in de krant die zwart op wit tonen hoe het racisme op de arbeidsmarkt werkt? Er zijn zelfs veroordelingen voor discriminatie. Zoals in 2011 toen Adecco, het grootste uitzendkantoor ter wereld, veroordeeld werd voor zijn racistische BBB-lijsten. Wat hebben al die regeringen die we rijk zijn in dit land, hiertegen gedaan? Weinig of niets. Is het verrassend dat we behalve quasi wereldkampioen in ongelijkheid binnen het onderwijs, ook Europees kampioen zijn in ongelijkheid op de arbeidsmarkt? Hoe gaat er hier verandering komen als de bevoegde politici geen acties lanceren tegen racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt?

We hebben geen andere keuze dan het debat over racisme te blijven voeren totdat ieder van ons beseft dat racisme een probleem is. Als burgers kunnen en moeten we onze verantwoordelijkheid opnemen. Dit wil zeggen dat we ons bewust worden van de vooroordelen, stereotypes en het racistische discours dat we ons eigen hebben gemaakt. Dit discours moet eruit in ons dagelijks leven. Het gaat niet om politiek correct of incorrect. Het gaat om respect. Respect voor de ander en jezelf.

Media hebben een belangrijke rol te spelen om mensen te informeren over racisme en een platform te bieden aan diegenen die een bijdrage willen/moeten leveren in dit debat.

Het belangrijkste blijft echter de rol van de politiek. Institutioneel racisme heeft met beleid te maken en kan alleen door politieke besluitvorming aangepakt worden. De cijfers zijn er, de verhalen achter de cijfers ook, net als een aanzet tot debat. Het is nu aan de politici en de beleidsmakers om hun verantwoordelijkheid te nemen en duidelijke, concrete acties te ondernemen die aantonen dat ze het racisme willen aanpakken.

Alleen met een structurele, brede en doortastende aanpak kan racisme bestreden worden.

Bleri Lleshi is politiek filosoof. In februari 2014 verschijnt zijn boek De neoliberale strafstaat (EPO)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content