Portret: Paus Benedictus XVI

© AFP

Een portret van paus Benedictus XVI, die op 28 februari aftreedt.

Paus Benedictus XVI volgde de overleden paus Johannes Paulus II op in 2005, na 25 jaar lang zijn rechterhand geweest te zijn. Hij was met zijn 78 jaar de oudste paus sinds 300 jaar die aantrad. De huidige kerkleider is als Joseph Ratzinger geboren op 16 april 1927 in Markt am Inn, in het Duitse bisdom Passau. Hij bracht zijn jeugd door in Traunstein, vlakbij de Duits-Oostenrijkse grens.

Na een opleiding aan het seminarie, dient hij in de Tweede Wereldoorlog als soldaat. Hij zou later in opspraak komen, nadat bekend wordt dat hij in zijn jeugd lid was van de Hitlerjugend. Ratzinger was echter verplicht om toe te treden, net als zijn medeseminaristen.

Ratzinger studeerde van 1946 tot 1951 aan het Hoger Instituut voor Filosofie & Theologie van Freising en aan de universiteit van München. Zijn priesterwijding vond op 29 juni 1951 plaats. De man behaalde een doctoraat in de theologie in 1953 en werd hoogleraar dogmatische en fundamentele theologie aan het Hoger Instituut voor Filosofie en Theologie van Freising. Hij werd ook professor aan de universiteit van Bonn (1959-1963), Münster (1963-1966), Tübingen (1966-1969) en Regensburg, waar hij ook vicepresident werd.

In 1972 richtte Ratzinger samen met onder meer Urs von Balthasar en Henri de Lubac het tijdschrift voor theologie “Communio” op. Op 25 maart 1977 benoemde paus Paulus VI hem tot aartsbisschop van München en Freising. De bisschopswijding vond plaats op 28 mei 1977. Ratzinger heeft een intellectueel imago. Aanvankelijk staat hij gekend als vooruitstrevend, onder meer door samenwerking met theoloog en Vaticaan-criticus Hans Küng. In de jaren ’70 wordt Ratzinger conservatiever.

Kardinaal en prefect van de Congregatie voor Geloofsleer

Op 27 juni 1977 creëerde Johannes Paulus II de Duitser tot kardinaal. Op 25 november 1981 werd hij benoemd tot prefect van de invloedrijke Congregatie voor de Geloofsleer, het instituut dat waakt over de ideologische lijn van het Vaticaan, en voorzitter van de Pauselijke Bijbelcommissie en van de Internationale Theologische Commissie. Hij voert een conservatief bewind ten opzichte van homoseksuelen, de rol van vrouwen en contacten met andere religies. Op 6 november 1998 werd Ratzinger verkozen tot vicedeken van het college van kardinalen, om op 30 november 2002 deken te worden.
Op 19 april 2005 verkoos het conclaaf de kardinaal tot paus. Op 24 april 2005 vond zijn plechtige intronisatie als paus Benedictus XVI plaats.

Paus Benedictus XVI

Ratzinger start bij zijn aantreden als paus Benedictus XVI snel de procedure om Johannes Paulus II zalig te verklaren. Volgens waarnemers doet Benedictus dat om zo ook gemakkelijker zalig of heilig verklaard te worden later, aangezien hij als hoofd van de Congregatie van de Geloofsleer een belangrijke bron van het ‘beleid’ van Johannes Paulus II was.

Het beleid van Benedictus XVI richt zich op christelijk eenheid. Hij heeft wel aandacht voor de dialoog met andere kerken (vooral orthodoxe) en de joden. Zijn tijd als hoogste vertegenwoordiger van Gods gezag op aarde wordt overschaduwd door het wijdverspreide seksuele misbruik in de katholieke kerk. Hij was daarmee al bezig als hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer. Benedictus wordt enerzijds verweten altijd het belang van de kerk voorop te stellen, anderzijds heeft hij het misbruik wel menig maal veroordeelt.

Seksueel misbruik en conservatieve toenadering

Benedictus haalt zich ook commotie op de hals met uitspraken over het gebruik van condooms. Hij zou het gebruik ervan in Afrika hebben ontraden, wat de woede opwekt van humanitaire organisaties die zich bezighouden met aids. Benedictus deed dat af als foute interpretatie van zijn woorden.

Nog voor beroering zorgt in 2009 zijn opheffing van de excommunicatie van de Britse bisschop Richard Williamson. Die man ontkende de Holocaust. Benedictus zou zich later verontschuldigen, voor fouten die het Vaticaan in deze kwestie gemaakt heeft.

In de lijn met deze zaak ligt de kritiek, van onder meer theologen als Hans Küng, dat Benedictus de band met aartsconservatieve strekkingen binnen de katholieke kerk aanhaalde en niet met bijvoorbeeld de bevrijdingstheologen uit Zuid-Amerika. Het wordt hem ook verweten vooral conservatieven aan te duiden als kardinalen en op andere belangrijke functies in het Vaticaan.

Het verbaast dus niet dat Benedictus oude gebruiken in de liturgie van de kerk wil herstellen, zoals oude liturgische gewaden en hoofddeksels.
Volgens NOS vroeg toenmalig kardinaal Ratzinger tot drie maal toe aan toenmalig paus Johannes Paulus II om met pensioen te mogen gaan. Dat wilde Johannes Paulus II niet.

Een moderne zet deed Benedictus in december 2012: toen maakte hij een Twitter-account aan, @Pontifex. Hij heeft 1.504.094 volgers.

Gezondheid

In 1991 kreeg Ratzinger een hersenbloeding, waarvan hij volledig genas. In 2005 zij hij er opnieuw een hebben gekregen. Daarnaast zou hij ook problemen hebben met zijn hart. Hij zei eerder al bereid te zullen zijn af te treden, mocht hij zijn pontificaat niet meer kunnen dragen omwille van fysieke moeilijkheden.

Benedictus XVI zal net geen acht jaar op de heilige stoel hebben gezeten. Hij was de 265ste paus van de Katholieke Kerk. (Belga/EA/SD)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content