Melikan Kucam krijgt lichtere straf voor gesjoemel met humanitaire visa

Het Antwerpse hof van beroep heeft de voormalige Mechelse N-VA’er Melikan Kucam (47) veroordeeld tot vijf jaar cel en 48.000 euro boete in het dossier over fraude met humanitaire visa. In eerste aanleg had hij nog acht jaar cel en 696.000 euro boete gekregen

Hij werd wel opnieuw voor tien jaar ontzet uit de politieke en burgerlijke rechten. Zijn partner en zijn zoon kregen eveneens lichtere straffen opgelegd. Een bedrag van 522.500 euro werd lastens de familie verbeurd verklaard.

Melikan Kucam, die toen nog in de Mechelse gemeenteraad zat, was door het kabinet van voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) aangesteld om lijsten met kandidaten op te stellen voor een humanitaire reddingsoperatie van Assyrische christenen uit het oorlogsgebied in Syrië en Irak. Kucam genoot veel vertrouwen van het kabinet: hij screende de families en bepaalde wie er op de lijsten kwam. 

“Hij werd al snel overspoeld met verzoeken van mensen die radeloze familieleden in Syrië hadden. Aanvankelijk misbruikte hij zijn positie niet, maar toen hem geld werd aangeboden, ging hij vrij snel overstag. Zijn honger naar geldgewin werd steeds groter en gelet op zijn machtspositie in de gemeenschap waande hij zich onaantastbaar. Elk protest werd in de kiem gesmoord”, stelde het hof van beroep in zijn arrest. 

Kucam vroeg bedragen van 2.500 tot 7.500 euro. Hij stelde acht lijsten op met daarop 293 personen. Volgens de Dienst Vreemdelingenzaken kregen er 246 een visum, maar honderd van hen boden zich nooit aan voor een asielaanvraag. Zij gebruikten hun humanitair visum om door te reizen naar andere EU-landen, wat in strijd was met de voorwaarden voor het verkrijgen van een visum. Kucam zou dat volgens het openbaar ministerie geweten hebben en het zou voor hem zelfs een reden zijn geweest om hogere bedragen aan te rekenen. Die feiten werden als mensensmokkel omschreven.

In eerste aanleg werden al die feiten bewezen verklaard. Kucam ontkende dat hij op de hoogte was van hun doorreisplannen en ook het hof vond dat voor slechts zes personen bewezen. Kucam kreeg daarom een lichtere geldboete dan in eerste aanleg: zes keer 8.000 euro. 

Hij werd daarnaast ook schuldig bevonden aan passieve corruptie, poging tot afpersing en het leiden van een criminele organisatie. Het hof hield bij de strafbepaling rekening met het feit dat hij schromelijk misbruik had gemaakt van zijn bevoorrechte positie en van het vertrouwen dat in hem gesteld werd.  “In plaats van de meest kwetsbare personen een reddingsboei te verlenen, verkoos hij om gelden afhandig te maken van mensen die in een erbarmelijke situatie verkeerden en hun laatste bezittingen voor een habbekrats verkochten om op een veilige manier hun land te ontvluchten. Bij niet betaling zette hij hen onder druk en dreigde hij met het afnemen van hun verblijfsdocumenten.”

Anderzijds werd bij de strafbepaling ook rekening gehouden met zijn blanco strafblad en met zijn onberispelijke parcours voor de feiten.  Ook zijn zoon Emanuël (24) en partner Birsen Y. (43) wisten dat er geld werd gevraagd en waren actief bij de praktijken betrokken. Ze kregen lichtere straffen dan in eerste aanleg. Zijn zoon gaat van vier jaar cel en 216.000 euro boete naar twee jaar cel en 48.000 euro boete, deels met uitstel. Birsen Y., die in eerste aanleg veertig maanden cel kreeg, werd nu veroordeeld tot twee jaar cel. Haar boete van 32.000 euro werd bevestigd, zij het dan nu deels met uitstel. Twee medebeklaagden, die visumkandidaten hadden aangebracht, kregen twee jaar cel, al dan niet met uitstel. 

Het openbaar ministerie had de onmiddellijke aanhouding van Melikan Kucam gevorderd, maar het hof ging daar niet op in.  De Belgische Staat, die zich burgerlijke partij had gesteld, kreeg een definitieve schadevergoeding van 1 euro. Twee slachtoffers kregen in totaal 22.900 euro.