Ons idee om een zwarte lijst van slecht betalende huurders aan te leggen, komt er als reactie op het onaanvaardbare voorstel van senator Jacques Santkin (PS), zegt Katelijne D’Hauwers, directeur van het Algemeen Eigenaars Syndicaat.

Katelijne D’Hauwers

‘De meeste eigenaars hebben al wel eens te maken gehad met een wanbetaling of met huurders die schade aanbrengen aan het pand en dan niets meer van zich laten horen. Dan moet de eigenaar naar de rechtbank stappen, een advocaat inhuren en deurwaarders in de arm nemen, wat allemaal veel geld kost. Het is pas na twee maanden niet betalen dat verhuurders deze stappen ondernemen, tel daarbij nog een maand vóór de zaak wordt uitgesproken en de eigenaar zit al aan drie maanden zonder inkomsten. Als deze wet er komt, mogen malafide huurders die een vonnis tot uitdrijving krijgen toch nog zes maanden in de woning blijven. Dat zou rampzalige gevolgen hebben voor de eigenaars die vaak leven van hun verhuurinkomsten.

Iedereen stelt de zaken voor alsof het altijd gaat om rijke eigenaars en arme huurders, maar er zijn ook huurders die misbruik maken van hun rechten. Deze zwarte lijst komt er om de misbruiken van de huurders te stoppen.

Wie bij vonnis veroordeeld is, komt op de zwarte lijst. De persoon in kwestie wordt trouwens altijd gewaarschuwd voor hij in ons bestand komt. We zouden de lijst willen uitbreiden met de woningverlaters, mensen die zomaar vertrekken en nooit meer iets van zich laten horen.

Uiteraard zijn er ook mogelijkheden voorzien om van de lijst te worden geschrapt, zoals de wet op de privacy ons voorschrijft. Verder zijn niet alle eigenaars bij ons aangesloten zodat het niet onmogelijk wordt om een woning te huren, alleen veel moeilijker. Wanbetalers kunnen nog altijd terecht in de sociale-huursector.

Eigenlijk zijn er twee oorzaken voor de toegenomen wanbetalingen. De stijgende armoede die het voor mensen moeilijker maakt om te betalen, maar ook een duidelijke verschuiving in de prioriteiten van de huurders: vroeger kwam de huur betalen op de eerste plaats terwijl ze nu eerst geld spenderen aan luxeproducten als reizen, een mobiele telefoon, een auto op afbetaling en dan pas denken aan de huur.

Het grondwettelijk recht op wonen is een plicht van de staat. Zij moet maar zorgen voor meer sociale huisvesting of een systeem uitdokteren van huurcheques zoals in Nederland.

Wij willen graag in overleg met de huurdersbonden het systeem uitwerken, maar voorlopig zijn zij er nog tegen. De zwarte lijst komt er in ieder geval. We moeten krachtdadig opkomen voor de eigenaars!’

Annick Vanhove

Annick Vanhove, coördinator van Vlaams Overleg van Bewonersbelangen, vindt een zwarte lijst ontoelaatbaar. Wonen is niet enkel een basisbehoefte, het is ook een grondwettelijk recht.

‘Het kan toch niet dat je één keer niet betaalt en dan voor de rest van je leven niet meer kunt huren! Probeer maar eens een woning te krijgen zodra je in die databank zit. Trouwens, hoe vullen ze het begrip wanbetaler juridisch in? Ben je de pineut als je een paar dagen te laat betaalt, als je een maand achterstaat of pas na een vonnis van de rechtbank?

Banken en gsm-operatoren gebruiken ook een zwarte lijst met één verschil: je kunt misschien geen gsm meer krijgen, maar er staan telefooncellen op elke straathoek. Zodra je niet meer mag huren, zijn de gevolgen veel dramatischer, in het slechtste geval wordt de huurder dakloos. Dat is onaanvaardbaar.

Het Algemeen Eigenaars Syndicaat focust op de laksheid van de huurders, maar dat is slechts een randverschijnsel: het niet betalen van de huur komt meestal voort uit een maatschappelijk probleem. Het vervangingsinkomen in België blijkt krap of ontoereikend voor de extravagante huurprijzen. Veel armere mensen besteden eenderde tot de helft van hun budget aan wonen. Als er dan een financiële tegenslag komt, kijken de meeste huurders naar de betaling die ze kunnen uitstellen met het minste gevolg en dat is in sommige gevallen de huur. De huurmarkt bestaat vooral uit private aanbieders, er zijn te weinig sociale woningen – vijf à zes procent van de markt – om alle mensen op te vangen voor wie de marktprijzen onbetaalbaar dreigen te worden.

Door die lijst aan te leggen, spelen de eigenaars de zwartepiet door aan de zwaksten in de maatschappij in plaats van aan het beleid. We pleiten voor een structurele huurbijdrage, gecombineerd met een koppeling van de huurprijs aan een kwaliteitscontrole. Anders verdwijnt het geld rechtstreeks in de zakken van de huisbazen; als de huurders toch subsidies krijgen, waarom zouden ze niet nog meer vragen? Armoedeorganisaties en huurdersbonden vragen zo’n koppeling al tien jaar. Verhuurders staan op hun achterste poten als iemand wil raken aan hun vrijheid van contractvorming. In politieke kringen konden de voorstellen ook nooit op veel bijval rekenen. De federale regering kondigde aan onderzoek te willen verrichten naar de koppeling huurprijs-kwaliteit. Als de eigenaars meer betaalzekerheid wensen, zullen ze zich hiervoor moeten openstellen.’

Opgetekend door Maarten Billiet

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content