Hubert van Humbeeck

Het Duitse regeerakkoord is koel ontvangen: ‘Te veel koehandel, te weinig toekomst.’

‘Samen voor Duitsland – moedig en menselijk.’ Onder meer het weekblad Der Spiegel maakte zich meteen vrolijk over de titel die het regeerakkoord tussen christen-democraten en sociaal-democraten meekreeg. ‘Het lijkt wel een roman van de Engelse schrijfster Jane Austen. Alleen is de kans op een happy end in dit geval minder waarschijnlijk dan in de romantiek van de vroege 19e eeuw.’

Het komt erop neer dat Duitsland nog niet goed weet wat het van het werkstuk van Angela Merkel en de scheidende SPD-voorzitter Franz Müntefering moet denken. De onderhandelaars maakten zich sterk dat het akkoord begin deze week door de coalitiepartners zou worden goedgekeurd, en dat Merkel op 22 november in het parlement tot de eerste vrouwelijke kanselier van de bondsrepubliek zal worden verkozen. Maar uiteindelijk werd de tekst wel in zo ongeveer alle hoeken koel ontvangen.

Dat mag ook niet verbazen. CDU/CSU en SPD zitten elkaar sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw stevig in de haren. Daarin kunnen 26 dagen van onderhandelen moeilijk verandering brengen. Het zal dus wel zijn, zoals de groene fractievoorzitster Renate Künast zei: ‘Te veel koehandel, te weinig toekomst.’ Het akkoord tussen zwart en rood is voor de twee partijen een moeilijk compromis. Of het toekomst heeft, zal snel blijken.

Ondertussen zal dat compromis de Duitsers in ieder geval pijn doen. De sleutelwoorden zijn besparen en hervormen. Merkel houdt vast aan haar verkiezingsbelofte om de btw te verhogen – van 16 naar 19 procent. In ruil daarvoor moeten de rijke Duitsers meer inkomstenbelastingen betalen. Pensioenen worden bevroren en werknemers genieten gedurende twee jaar geen bescherming tegen ontslag. De maatregelen komen bovenop de beslissingen die Gerhard Schröder al nam om de arbeidsmarkt soepeler te maken, en die hem uiteindelijk zijn kanselierschap hebben gekost omdat een deel van zijn partij ertegen in opstand kwam. De nieuwe SPD-voorzitter Matthias Platzeck waarschuwde al dat ‘de mensen niet tegen de hervorming van de welvaartsstaat zijn, maar wel tegen zijn afbraak’.

Uiteindelijk hadden Angela Merkel en de SPD geen andere keuze dan met elkaar in zee te gaan. Nieuwe verkiezingen zouden in het voordeel van de liberale FDP zijn uitgedraaid. Ze zouden christen-democraten en liberalen wellicht aan de meerderheid hebben geholpen die ze nu niet hebben. Zoals de Vlaamse socialisten in 1999, moet de SPD proberen om de crisis waarin de partij verkeert in de regering te boven te komen. Merkel van haar kant kon zich geen mislukking permitteren omdat de haaien in haar partij al klaarstonden om haar te verscheuren. Uiteindelijk was ze als boegbeeld bij de verkiezingen niet echt een groot succes. Ze zou wellicht geen tweede kans hebben gekregen om kanselier van Duitsland te worden.

Hubert van Humbeeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content