Nauwelijks twee weken nadat de Vlaamse zorgverzekering van start is gegaan, zit het er tussen de verschillende zorgkassen bovenarms op.
De zorgverzekering dient voor de terugbetaling van niet-medische kosten aan zwaar hulpbehoevenden. Iedereen vanaf 25 jaar die in Vlaanderen woont, is verplicht een jaarlijkse bijdrage van 403 frank (10 euro) te betalen. Aansluiten moet voor 31 december 2002 bij een van de acht erkende zorgkassen: de Vlaamse zorgkas, de zorgkassen opgericht door de vijf ziekenfondsen of die van de verzekeringsmaatschappijen DKV en Omob. Er is maar één beperking: wie bij een ziekenfonds is aangesloten, kan niet naar de zorgkas van een ander ziekenfonds stappen. Keuzevrijheid is natuurlijk mooi, maar de acht partners compliceren de zaak wel behoorlijk. De Vlaamse Zorgkas vindt immers dat de ziekenfondsen te opdringerig leden ronselen en daarbij verkeerde informatie geven, en de ziekenfondsen zien nog steeds niet in waarom er een Vlaamse Zorgkas is. En dát levert geen vlotte communicatie op.
De leden van het christelijke en het socialistische ziekenfonds hebben een brief ontvangen waarin ze worden aangemaand om vóór 19 oktober hun bijdrage te betalen. De andere ziekenfondsen hanteren andere vroege deadlines. Om uit hun brieven af te kunnen leiden dat het ook later mag, moet je al doorgeleerd hebben. ‘Ze grijpen de onwetendheid en verwarring bij de bevolking maar al te graag aan om leden te winnen voor hun eigen zorgkassen’, zegt Peter Rabaey, directeur van de Vlaamse Zorgkas. ‘In hun brieven schrijven ze dat aansluiting verplicht is. Dat klopt ook, maar ze zijn níét verplicht dat bij hun ziekenfonds te doen.’ Daarom heeft de overheid de mensen vijftien maanden de tijd gegeven om ‘het landschap te verkennen’.
Maar dat landschap heeft andere prioriteiten, zoals het voorkomen van budgettaire putten. De ziekenfondsen vrezen immers dat alleen zorgbehoevenden zich snel zullen aansluiten en dat de anderen tot eind volgend jaar zullen wachten. ‘Vanaf 1 januari 2002 kunnen zorgbehoevenden een tegemoetkoming krijgen’, zegt Ignace Leus van de Landsbond van Christelijke Mutualiteiten. ‘Het verschil tussen de bijdragen en de uitkeringen wordt door het Vlaams Zorgfonds bijgepast. Met andere woorden: hoe meer bijdragen vroeg worden geïnd, hoe minder subsidie de overheid moet betalen.’ De ziekenfondsen zijn dus bezorgd over de portemonnee van de overheid, mooi zo. Maar dat is natuurlijk niet het hele plaatje. Ze vrezen vooral dat mensen die niet meteen betalen, uiteindelijk die hele zorgverzekering zullen vergeten en op 31 december volgend jaar automatisch bij de Vlaamse Zorgkas aangesloten zullen worden. ‘Ik geef toe dat wij zoveel mogelijk van onze leden bij onze eigen zorgkas willen aansluiten. Dat is toch normaal?’ zegt Bruno Rubens van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten.
DOORN IN HET OOG
Vanaf het begin waren de ziekenfondsen niet bepaald wild over de oprichting van een Vlaamse Zorgkas. Nergens voor nodig, luidde het. Daar is Peter Rabaey het natuurlijk niet mee eens. ‘Er zijn altijd mensen die nergens anders terechtkunnen’, zegt hij. ‘Iemand die bij de Kas Geneeskundige Verzorging NMBS of de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering is aangesloten, kan voor de zorgverzekering bijvoorbeeld niet naar een ziekenfonds stappen.’ Verder zal de Vlaamse Zorgkas vanaf 31 december 2002 ambtshalve iedereen aansluiten die dat nog niet vrijwillig heeft gedaan. ‘Het zou echter een slechte investering zijn mochten we alleen als vangnet opereren’, zegt Rabaey. ‘Wat de anderen ook mogen beweren, de Vlaamse Zorgkas is een volwaardige zorgkas. Dat past ook binnen de gesprekken over ontzuiling en pluralisme.’ Begrippen die de partij van bevoegd Vlaams minister van Welzijn Mieke Vogels (Agalev) allesbehalve vreemd zijn.
Er is nog meer ongenoegen: de verzekeringsmaatschappijen zijn dan weer een doorn in het oog van de ziekenfondsen. ‘Waarom is een privéverzekeringsmaatschappij geïnteresseerd in een solidaire zorgverzekering? Omdat ze dat kunnen aangrijpen om bijkomende verzekeringen aan te bieden’, luidt het bij het socialistische ziekenfonds. Dat wordt bij ziekteverzekeraar DKV niet ontkend. ‘Ziekteverzekering is onze corebusiness‘, zegt Koen Claus van DKV. ‘Natuurlijk grijpen we de kans aan om ook zorgverzekering aan te bieden. Het is voor ons natuurlijk een enorme investering, maar thuiszorg is het domein van de toekomst. Naast de wettelijke zorgverzekering stellen we ook een aanvullende verzekering voor gedeeltelijke of tijdelijke zorgbehoevendheid voor. De zorgkas is eigenlijk een poort naar onze andere producten.’ De verzekeraars zien ook een markt in werkgevers die hun werknemers collectief aansluiten.
En terwijl de zorgkassen elkaar er luidkeels van beschuldigen de bevolking verkeerd te informeren, heeft die bevolking er geen flauw idee meer van waar het allemaal over gaat.
Ann Peuteman
