Marc Dubois (KU Leuven)
Marc Dubois (KU Leuven) Docent architectuur aan de KU Leuven en architectuurcriticus

?Alledaagse? architectuur in deSingel.

De drang om architectuur te maken met een herkenbaar vocabularium is bij sommige ontwerpers sterk aanwezig. De realisaties van sterarchitecten Richard Meier of Mario Botta zijn hiervoor exemplarisch. Anderen hebben geen behoefte aan een eigen ?huisstijl? of verzetten zich daar resoluut tegen. In Vlaanderen zijn Henk De Smet en Paul Vermeulen illustratief voor die laatste attitude. Een eigen formele schriftuur wijzen zij af, de directe noodzakelijkheid en de specificiteit van de site en de opgave primeren. Dat wil niet zeggen dat ze om het even wat bouwen, zich als kameleons gedragen om de opdrachtgever te behagen. Hun benadering vindt een voedingsbodem in de alledaagsheid, het formuleren van antwoorden wanneer er niet eens om architectuur wordt gevraagd.

De concrete realiteit van het bouwen in Vlaanderen wordt niet als negatief ervaren, de reële banaliteit is juist het vertrekpunt van hun intense zoektocht. Toch is er een streven om vanuit de dikwijls beperkte financiële middelen te komen tot monoliete bouwmassa’s, zoals de balkvormige eigen woning van De Smet, de zwarte villa in Sart of het ontwerp voor een kantoorgebouw in Kortrijk. Bij hun interessante verbouwingen is dit echter afwezig.

In deSingel waren er in het verleden tentoonstellingen te zien met een sterker concept. Hoewel zij refereren naar de nood aan verdichting, blijft de expositie te veel een schaalvergroting van de publicatie waarin alle projecten uitvoerig zijn besproken rond de thema’s ?hernemingen, verdichting en economie?. De differentiatie is groot, van piepkleine verbouwingen tot stedebouwkundige voorstellen. Ook in hun voorstel voor de uitbreiding van de Kortrijkse KUL-campus staat de verdichting centraal. Voor de ontwerpers is architectuur strikt gebonden aan economische middelen. Daarom is hun loodswoning in de buurt van Gent nog altijd een correct antwoord.

In 1990 wonnen zij de wedstrijd voor een sociale woonwijk vlakbij het station van Kortrijk. De manier waarop ze een groot binnengebied transformeren tot een kwalitatieve woonzone is voorbeeldig en verdient meer aandacht bij beleidsverantwoordelijken. Spijtig dat de realisatie zo traag verloopt en niet als een pilootproject wordt gepromoot. Vlaanderen heeft nood aan zulke voorbeelden om de sociale huisvesting te stimuleren. In plaats van zielloze verkavelingen aan te leggen, wordt hier bewezen dat een site met haar verleden en banale context als uitgangpunt kan fungeren voor een toekomstgerichte bewoning in de stad.

Marc Dubois

T.e.m. 16/6 in deSingel, Antwerpen, di. t/m zo. 14.00 tot 18.00 uur.

Henk De Smet, Paul Vermeulen : specificiteit van de site en de opgave primeren.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content