‘Mille Feuilles’ en ‘Celibaat’ tonen gespleten persoonlijkheden.

Voorstellingen die als een schaduw het spoor van het realisme volgen, maar daar nooit mee samenvallen, maken de toeschouwer nieuwsgierig en brengen hem uit zijn evenwicht. Mille Feuilles van Bart Meuleman bij theater Antigone doet dat zeker, omdat de voorstelling zo sterk bij de rage van de soaps en reality-tv aanleunt.

Antigone maakt daarmee zijn blijde intrede in het voormalige Miele-center, een industrieel pand met boeiende ruimtes. Voor Mille Feuilles integreerden de makers de winkel in de voorstelling. Het wordt het mondaine huis van Gregory (Geert Six) en Tanja (Sofie Decleir). Ze krijgen Pascal (Stef Lernous) en Daniël (Jos Verbist), een arts-specialist, over de vloer. Het viertal is ooit samen op vakantie geweest. Nochtans liggen ze al snel met elkaar overhoop. Er heerst paniek om iets wat ze mispeuterd hebben, al is de grote vraag wat precies. En bovendien: was dat opzettelijk of noodgedwongen?

De hele voorstelling lang blijft de toeschouwer in spanning, maar er komt geen afdoend antwoord. Wel enkele suggesties. Het lijkt te gaan om idealistisch ingestelde burgers, want er komt een maquette van een crèche op tafel. Maar om de ene of andere reden zijn de redders van de wereld op een verkeerd spoor terechtgekomen.

Vreemd genoeg gaan ze zichzelf als slachtoffers beschouwen : hun schuldgevoelens zouden hen opgedrongen zijn, de arts-specialist houdt een pleidooi tegen de nefaste invloed van de media. En tegelijk komen hun donkere kanten boven. Zo blaft dokter Daniël aan de telefoon tegen zijn assistent als die hem dringende vragen stelt over een patiënt die er erg aan toe is. Bovendien vertoont hij sadistische trekjes en kan hij niet van Tanja afblijven, die op haar beurt haar neurotische aanvallen op haar schoonmoeder en kinderen richt. Gregory en Pascal koesteren meer dan platonische gevoelens voor elkaar.

De voorstelling wordt nog broeieriger en onheilspellender als het duo verdwijnt en met besmeurde kleren weer opduikt. Toch is Mille Feuilles geen stuk dat alleen maar bevreemdend werkt. Meuleman wil veeleer de toeschouwer uit zijn gelatenheid halen.

De tekst vertoont een klassieke eenheid, maar de catharsis ontbreekt. Als experiment met het verwachtingspatroon van de toeschouwer is Mille Feuilles een geslaagde uitdaging. Maar de voorstelling schiet haar doel toch af en toe voorbij doordat de jonge regisseur Wim Vandenbussche de gevoelens van de personages te dik in de verf zet. Alleen Sofie Decleir en Jos Verbist weten maat te houden. En dat is verbazingwekkend, want Meuleman heeft de personages dicht op de huid van de acteurs geschreven, zoals te merken valt aan de integratie van hun dialect.

ONBEDREVEN

‘Hoe groter geest, hoe groter beest’, schreef Gerard Walschap en die gedachte is zowel van toepassing op de personages in Mille Feuilles als op die in zijn eigen roman Celibaat (1934). In 1993 maakte Tom Lanoye voor Theater Teater een sprankelende bewerking van dat boek, een historische voorstelling met een memorabele Herman Gilis. De jonge regisseur Domien Van Der Meiren pakte deze versie al eens aan met zijn Stichting De Mol uit Oudenaarde. En nu werkt hij onder de vleugels van het NTG, grotendeels met dezelfde acteurs. Celibaat is sober, gestileerd, met een boodschap die door het goed gedoseerde acteerwerk ook nog iets aan de verbeelding van de toeschouwer overlaat.

André d’Hertenfeldt (een indrukwekkende Valentijn Dhaenens), een telg uit een geslacht van herenboeren, is niet de sterkste loot aan de stam. Hij is onbedreven in het gesprek en de liefde, kan niet studeren, denkt dat ze de spot met hem drijven en heeft sadistische trekken. Lanoye toont die gespletenheid mooi door zijn hoofdpersonage afwisselend in de ik- en de hij-persoon te laten spreken. Zo vindt de hele voorstelling een mooie balans tussen herkenbare karakterisering en afstandelijkheid.

‘Mille Feuilles’ van Antigone is op tournee tot en met 12 mei. Info: 056-24 08 87.

‘Celibaat’ van NTG/Stichting De Mol in de Gentse Minard op 11, 12, 13 en 14.4, om 20 u. Info: 09-225 01 01.

Paul Demets

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content