Eendracht maakt macht. De Generale Bank blijft in Belgische handen. Of toch een heel klein beetje.

Bij Fortis op de Brusselse Emile Jacqmainlaan mogen ze de vlag uitsteken. De Belgische vlag. De bank- en verzekeringsgroep koopt de Generale Bank en maakt er met de ASLK (inbegrepen het Krediet aan de Nijverheid) in België en met VSB en MeesPierson in Nederland een “Grote Belgische Bank” van – zij het van bescheiden proporties.

De Belgische haute finance is tevreden, het beslissingscentrum van de Generale Bank blijft in het land. Er is dan ook alles aan gedaan om de Nederlanders van ABN Amro een poot uit te draaien. Eerste minister Jean-Luc Dehaene liet Fortis weten dat het de resterende staatsparticipatie (een blokkeringsminderheid van 25 procent) mag kopen, als dat zou helpen. De koning weigerde ABN Amro-topman Jan Kalff in audiëntie te ontvangen en de Nationale Bank van gouverneur Alfons Verplaetse klonk niet overtuigend neutraal. Ook de Commissie voor het Bank- en Financiewezen van Jean-Louis Duplat toonde zich bevooroordeeld: terwijl Fortis/Generale Bank door de doolhof van de Belgische overnamewetgeving werd geloodst, werd de andere kandidaat-koper, ABN Amro, het bos ingestuurd. De Generale Maatschappij van België, de referentieaandeelhouder van de G-Bank en van Fortis, speelde het hard: de koop moést en zou binnen de familie blijven.

Het ging in dit miljardengevecht meer om macht dan om economische en financiële overwegingen. De Generale Bank is onredelijk duur geworden. Daar wilde de ABN Amro niet meer tegenop, vooral omdat een betekenisvolle meerderheid in de bank niet meer bijeen te kopen valt. Echt krenterig hebben de Nederlanders zich niet getoond, maar ze moeten nu constateren dat ze eigenlijk té laat op de G-Bank hebben geboden – op het moment dat de Fortis-operatie al virtueel rond was.

DE KLEINE AANDEELHOUDER WINT

Totaal onverwacht verhoogde Fortis zijn bod op de aandelen van de Generale Bank, vijf procent hoger dan wat de Nederlanders boden. Het kan verbazing wekken dat de groep nu plots zoveel meer miljarden veil heeft voor de bank. De kleine aandeelhouders mogen ABN Amro intussen dankbaar zijn: zij krijgen nu een veel hogere prijs dan wat oorspronkelijk bekonkeld was.

En omdat dat als oorlogsvuur niet volstond, verhoogde de G-Bank haar kapitaal met tien procent waarvoor Fortis onmiddellijk 47 miljard frank betaalt. De bank- en verzekeringsgroep houdt nog voor het openbaar bod begint een comfortabele meerderheid van 41 procent in de bank aan. Om die gifpil wettelijk te kunnen gebruiken, moest de bank het bod van ABN Amro als vijandig bestempelen, ondanks het feit dat het directiecomité van de bank openlijk zijn voorkeur uitsprak voor het Nederlandse project. Een volle nacht raad van bestuur deed de bankdirecteuren in het zand bijten, de vertegenwoordigers van de Generale Maatschappij toonden er zich uiterst strijdlustig.

In België wordt Fortis een van de grootste spelers in bankieren en verzekeren. De Fortis-bank, die Generale Bank blijft heten, komt in de middenmoot van het Europees peloton terecht. Met ABN Amro zou de G-Bank de onbetwistbaar grootste Europese bank hebben gevormd. Nu dat Belgische bankprobleem opgelost is, heeft de Franse groep Suez Lyonnaise des Eaux zijn dochter, de Generale Maatschappij van België, niet meer nodig. Suez kan nu rechtstreeks het lucratieve Tractebel controleren. Daar was het uiteindelijk allemaal om te doen. Suez houdt nu vanuit Parijs de verdeling van elektriciteit, gas, water en kabeltelevisie in België in zijn greep.

Maurice Lippens van Fortis doet intussen zijn uiterste best om het personeel van zijn nieuwe bank gerust te stellen. Het samengaan van de G-Bank en de ASLK leidt tot de sluiting van honderden bankkantoren en het afvloeien van duizenden medewerkers. De vakbonden vrezen dat de gigantisch hoge prijs die voor de bank betaald moest worden tot extra besparingen zal leiden. Maar volgens Fortis komen er geen gedwongen ontslagen.

Of dat ook voor directievoorzitter Fred Chaffart en zijn collega’s geldt, valt nog te bezien. Het directiecomité van de bank heeft zich consequent tegen de Fortis-formule gekant. Dat leverde Chaffart meer prestige op bij zijn medewerkers dan bij zijn nieuwe referentieaandeelhouder. Vast staat in elk geval dat Herman Verwilst, de voormalige kabinetschef van de socialistische minister Willy Claes, die als staatsbankier de ASLK in de Fortis-schoot privatiseerde, de sterke man van de vernieuwde Generale Bank wordt.

Nu het stof is neergedwarreld, wordt het tijd om het slagveld te overschouwen. Het Gemeentekrediet groeit en bloeit met Crédit Local de France in Dexia. De Kredietbank, Cera en de ABB bouwen in onderlinge vriendschap hun KBC uit. De Bank Brussel Lambert fleurt op in de Nederlandse ING Groep. Misschien is die driekleur op de Jacqmainlaan toch niet zo gepast. Een grote bank met beslissingscentrum in België? Haar referentieaandeelhouder Fortis is een Belgisch-Nederlandse groep, waarvan de Belgische partner AG als grootste aandeelhouder het Franse Suez Lyonnaise heeft.

G.D.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content