Je kan je soms vergissen door vooroordelen en door uiterlijkheden. Geef toe, een onbekend strijkkwartet, het Ierse Vanbrugh strijkkwartet dat op een onbekend label, het Zweedse Intim Musik, de complete strijkkwartetten van Beethoven op cd zet, zoiets wekt niet onmiddellijk veel vertrouwen. En als de foto’s op de covers een hoog kitschgehalte hebben, denk je het al te weten voor je iets hebt gehoord. Tot je gaat luisteren. Het Vanbrugh strijkkwartet bestaat al meer dan tien jaar, is gevestigd in Cork en is het vaste strijkkwartet van de nationale omroep. Ze stichtten een kamermuziekfestival en hebben iets met de strijkkwartetten van Beethoven. Ooit hebben ze die alle zeventien op één weekend in Londen uitgevoerd. Dat ze dit repertoire van haver tot gort kennen, hoor je.
De strijkkwartetten van Beethoven zijn iets zeer speciaal; ze behoren absoluut tot het beste van wat hij heeft geschreven. Daarom niet het meest populaire. Vooral de laatste kwartetten staan op de grens tussen klassiek en romantiek. Maar in feite zijn ze zodanig visionair dat de categorieën klassiek of romantisch naast de kwestie zijn. Om ze te doorgronden, lijkt een mensenleven haast onvoldoende.
Het Vanburgh strijkkwartet pakt deze bijzondere muziek vrij zakelijk en nuchter aan. Ze hebben vooral een goed oog voor de structurele aspecten. Er is met andere woorden heel wat denkwerk aan voorafgegaan en ze hebben een gedegen analyse doorgevoerd, iets wat bij Beethoven essentieel is. Ze zoeken in ieder onderdeel naar het juiste karakter. En dikwijls word je dan verrast door een luchthartige en bijna lichtzinnige toon. Het kwartet is subliem in de tragere, meer elegische delen, hun volgehouden nobele toon plaatst hen naast de allergrootsten.
Alleen jammer dat ze in de luidere passages dikwijls in moeilijkheden komen. Laten ze zich meeslepen of spelen ze niet op de allerbeste instrumenten, of is de opname te snel moeten gebeuren? Ze hebben in ieder geval niet die diepglanzende glasharde gepolitoerde toon, je voelt aan de oppervlakte nog heel wat van de textuur van het muziekmaken zelf. Daardoor krijgen deze opnamen onverwacht een zeer menselijk karakter. Een boeiende manier om kennis te maken met een veeleisend monument van de westerse muziek.
Ludwig van Beethoven, “The complete string quartets”, the Vanbrugh Quartet, Intim Musik IMCD 043 tot 050 (8cd’s).
Lukas Huybrechts
