Evgenia Brendes, Jonas De Vuyst en Simon Lemmens hebben een nieuw theatergezelschap gevormd: De Erfgenamen van Pia Fraus. Ze debuteren met The Man with the Beard, een bewerking van Exiles, het enige toneelstuk van James Joyce.
U brak in 2013 door met uw hoofdrol in de HETPALEIS-productie Romeo en Julia, en nu pakt u James Joyce aan. Vanwaar die liefde voor de literaire klassiekers?
EVGENIA BRENDES: Jonas, Simon en ik hebben aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen gestudeerd. Onze opleiding was erg tekstgericht, we voelen ons alle drie erfgenamen van het oude toneelrepertoire. In tegenstelling tot de jonge theatermakers uit de jaren tachtig of negentig willen we ons helemaal niet tegen die erfenis verzetten. Als acteurs zwemmen we in vrijheid: alles is gedaan, alles kan. We wilden debuteren met een tekst die ons op het lijf geschreven was: een tekst over twintigers, over twee mannen en één vrouw. We lazen vooral relatiedrama’s van namen als Henrik Ibsen, Lars Norén, Ingmar Bergman en Edward Albee. Het meest voelden we voor Joyce’ Exiles. Dat stuk gaat over óns. Het belicht de complexe relatie tussen schrijver Richard Rowan, journalist Robert Hand en Rowans geliefde Bertha. Die verhouding herkennen we: Jonas en Simon zijn beste vrienden, net als Rowan en Hand, en ik heb een relatie met Jonas.
Joyce vat perfect het spanningsveld dat een driehoeksrelatie kenmerkt. ‘Is niet hier en nu het ogenblik aangebroken waarop we onszelf moeten bevrijden van alle morele ketens die ons verbinden?’ schrijft hij. Met die zin raakt hij alles aan – monogamie, vriendschap, jonge dromen – waarmee zowel zijn drie personages als wij, de vertolkers, worstelen. Hij schreef de tekst in 1912, maar het stuk werd pas in 1970 voor het eerst opgevoerd. Tot dan was het thema taboe.
De personages verblijven in Triëst, de Noord-Italiaanse stad waar Joyce verbleef nadat hij Ierland had ontvlucht. Wat doen jullie met de politieke ondertoon van zijn tekst?
BRENDES: Joyce verbande zichzelf naar Triëst, wij hebben onszelf ter voorbereiding van The Man with the Beard naar Berlijn verbannen. Ik ben geboren in 1989, het jaar waarin de Berlijnse Muur viel, en ik ben opgegroeid in Kazachstan – in 2000 is mijn gezin naar België gevlucht. Jonas en Simon, die enkele jaren jonger zijn dan ik, zijn in België opgegroeid. We zijn naar Berlijn getrokken om te onderzoeken hoe het wegvallen van de Muur het leven van onze generatie beïnvloedde. Politieke uitspraken doen we niet, maar die reis, onze research en mijn verleden als vluchteling kleuren de voorstelling natuurlijk wel.
Joyce’ tekst staat vol regieaanwijzingen. Nemen jullie die mee in het spel?
BRENDES: We integreren ze in ons stuk, maar we doen dat niet al spelend. Hoe dan wel? Dat verklap ik niet. (lacht) Samen met onze coach, de Nederlandse theatermaker Marien Jongewaard, streven we naar een zo zuiver en ‘multidisciplinair’ mogelijke enscenering van de prachtige taal van Joyce. Het is onze stille hoop dat het publiek zijn werk dankzij ons stuk zal herontdekken.
Met welk gevoel zal dat publiek de zaal verlaten?
BRENDES: Met een gevoel van vertedering en herkenning. Het onvermogen om harmonieus samen te leven is des mensen. Dat we het toch blijven proberen, is des te vertederender. The Man with the Beard – tijdens het stuk zul je ontdekken wat die titel betekent – is onze eerste poging om onszelf, onze wereld én onze theaterconventies te bevragen. Bijvoorbeeld: waarom zou je niet emotioneel spelen als een scène daarom vraagt? Omdat het not done is in deze cynische wereld? Onzin. Als een scène ergens om vraagt, dan gééf je dat gewoon.
The Man with the Beard speelt op vrijdag 9 en zaterdag 10 december in Monty in Antwerpen. Meer informatie: www.monty.be.
Els Van Steenberghe
‘Waarom zou je niet emotioneel spelen als een scène daarom vraagt? Omdat het not done is in deze cynische wereld? Onzin.’
