In de marge van een internationale conferentie sprak Jonathan Holslag in Rome met de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov. ‘Als Trump de IS wil bestrijden, zullen we met hem samenwerken.’
Terwijl op het Sint-Pietersplein de kerstboom werd opgetuigd, konden de hoge buitenlandse vertegenwoordigers op de conferentie over de veiligheid in het Middellandse Zeegebied enkel akte nemen van het feit dat het geweld in het Midden-Oosten verder oplaaide, Aleppo tot een ruïne herschapen werd en terroristen de burgers van Mosul zonder water zetten.
‘Rien ne va plus’, zei een Turkse onderminister. ‘Er is geen leiderschap, geen vertrouwen, niets lukt en het wordt alleen maar erger.’ De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry benadrukte de positieve gevolgen van de belofte van Iran om geen kernwapens te produceren, al moest hij toegeven geen flauw idee te hebben of Donald Trump het akkoord zou respecteren. Een Saudische diplomaat zei: ‘Dit is een minister op weg naar de uitgang, van een land op weg naar de uitgang.’
Het waren de Russen die de conferentie domineerden. Op het moment dat het Westen invloed verliest in de regio, springen zij in het vacuüm, leveren ze cruciale steun aan het regime in Syrië om een nederlaag af te wenden en ontpoppen ze zich weer tot een cruciale wapenleverancier van zowat elke overheid in de regio. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, kon zijn afgrijzen van het westerse geklungel amper verbergen. De onstabiliteit in Noord-Afrika en het Midden-Oosten zijn het gevolg van westerse inmenging, was zijn belangrijkste boodschap. Van de Krim over Syrië tot in Egypte zal Rusland nu zijn eigen koers varen.
Van Al-Qaeda tot IS
‘Laten we niet vergeten’, stelde Lavrov, ‘dat de Arabische Lente vooral tot stand werd gebracht door externe krachten die de democratische revolutie wilden promoten. Diezelfde krachten ruïneerden Libië met hun interventie, zodat we daar nu met z’n allen de staat proberen overeind te houden en strijd moeten leveren tegen terroristen die vanuit Libië opereren.’
Lavrov beschuldigt het Westen ervan het terrorisme in de regio groot te hebben gemaakt. ‘Ik hoop vooral de we onze les geleerd hebben dat het niet verstandig is regimes te veranderen met de steun van terroristen. Tijdens de Koude Oorlog zetten geopolitieke spelletjes de Amerikanen aan de moedjahedien in Afghanistan te steunen, alleen om zo de Sovjet-Unie te verzwakken. De moedjahedien werden Al-Qaeda en Al-Qaeda viel de Verenigde Staten aan op 9/11. Of neem de IS in Irak. De sterkste component van de IS zijn officieren uit het leger van Saddam Hoessein. Dat leger werd ontmanteld door de Amerikaanse proconsul Paul Bremer in 2003. Daarop bood de IS hen een job aan. Laat het dus duidelijk zijn: na Al-Qaeda en de IS sterk gemaakt te hebben, zullen we niet aanvaarden dat het Westen Al-Nusra (Al-Qaeda in Syrië, nvdr) sterk maakt.’
Geen vrienden van het regime
Maar hoe moet het dan verder in Syrië? Zal het regime een mogelijke overwinning in Aleppo niet aangrijpen om de macht te behouden? ‘Kijk, er is een overeenkomst dat er een niet-sektarische regering opgericht moet worden met wederzijds akkoord van de huidige regering en de oppositie, dat er een nieuwe grondwet komt en zes maanden daarna verkiezingen gehouden worden. Maar het proces zit vast. Ik wil niet cynisch klinken, maar het lijkt erop dat bepaalde spelers de uitkomst van de politieke transitie vooraf willen bepalen. Dat is bijvoorbeeld de houding van de Group of Friends of Syria (met daarin de VS, Saudi-Arabië en anderen, nvdr). Die groep wil nog steeds af van Assad en steunt de oppositie. Laat er geen twijfel over bestaan: Syrië is een cruciaal land voor ons in de regio. Wij zijn geen vrienden van het regime, maar willen de staat overeind houden. We willen van Syrië geen tweede Libië maken.’
Over mogelijke samenwerking met Donald Trump houdt Lavrov zich op de vlakte: ‘We zijn door de Amerikanen van veel dingen beschuldigd, zoals hacking. Maar de Russische regering heeft niets met cyberaanvallen op Amerika te maken. Een jaar geleden benaderden we de Verenigde Staten met een voorstel om cybercriminaliteit samen te bestrijden, nadat de Amerikanen Russische staatsburgers die beticht werden van cybercriminaliteit in derde landen hadden laten berechten. Ze wilden eerst niet van dat voorstel weten, maar nu plots weer wel. We wachten af wat de volgende regering van plan is. Als Trump de IS wil bestrijden, zullen we met hem samenwerken. We zullen zien.’
Jonathan Holslag
‘Het is niet verstandig regimes te veranderen met de steun van terroristen.’
