Mensenrechten voor inheemse volken: een kwestie van respect voor tradities.

V oor ons, mensen die behoren tot de familie der inheemse volken, is “ontwikkeling” niet enkel vooruitgang in materialistische zin, het is ook ontplooiing op geestelijk vlak. Wij proberen altijd de smalle scheidingslijn tussen het materiële, het natuurlijke en het geestelijke te bewandelen. De niet-inheemse mens dient deze vorm van evenwicht terug te vinden, meer persoon en minder machine te worden. Het is noodzakelijk dat hij opnieuw een Natuur ontdekt, die geschapen is tot verspreiding van welvaart en niet om misvormd te worden tot alleen maar een middel om winst te maken, om het groen van de bomen te vervangen door het groen van dollarbiljetten. Dat schrijft Marcos Terena in “Het Verhaal Aarde – Inheemse volken aan het woord over milieu en ontwikkeling”.

Inheemse volken zijn de oorspronkelijke bewoners van hun territorium. Voor Amerika hebben we het over de vele verschillende indianenstammen, voor Australië spreken we over aboriginals, maar ook Toearegs, Bosjesmannen, Papoea’s, Kanaken en Saami (Lappen) behoren tot de groepen die beschouwd worden als “inheems volk”. Alles samen worden ze geschat op 300 miljoen mensen, samen goed voor een 5000 à 6000 gemeenschappen.

Elk van deze gemeenschappen vertegenwoordigt een unieke cultuur met een eigen taal, een eigen wereldbeeld, een eigen religie en een eigen muzikale traditie. Alle comfort, noodzakelijk voor het leiden van een menswaardig bestaan, putten ze traditioneel uit de hen omringende natuur. Dit betekent dat de gemeenschap voor haar voortbestaan sterk afhankelijk is van de natuur. Het behoort dan ook tot hun traditie om de natuur in de brede omgeving van hun gemeenschap optimaal te benutten.

GEEN GARANTIE VOOR DE TOEKOMST

Het volbrengen van deze taak om hun gemeenschap en haar nakomelingen een menswaardig leven te verzekeren volgens hun eigen tradities en inzichten wordt steeds minder evident. Territoria van inheemse volken worden sedert meer dan vijfhonderd jaar, het begin van de kolonisatie, op velerlei wijzen bedreigd. Massale houtkap, olie- en gaswinning, mijnbouw, ontsluiting door wegenbouw, elke ingreep in het natuurlijke milieu doet afbreuk aan de kansen van deze culturen om hun unieke karakter te bewaren en hun levenskwaliteit op peil te houden. Inheemse volken beroepen zich op hun historische band met hun gronden om zich tegen deze agressie te verzetten.

Voor deze gemeenschappen zijn mensenrechten in de eerste plaats groepsrechten: het recht om als gemeenschap te leven in het natuurlijke milieu waar sinds duizenden jaren hun eigen cultuur vorm kreeg, met eigen politieke, sociale en juridische tradities en deze verder te ontplooien volgens eigen inzichten en perspectieven vanuit een eigen wereldbeeld. Of zoals het vermeld wordt in het handvest van de Verenigde Naties: “Volkeren hebben het recht op zelfbeschikking. Uit hoofde van dit recht bepalen zij in alle vrijheid hun politieke status en streven zij vrijelijk hun economische, sociale en culturele ontwikkeling na.”

Erkenning van inheemse volken onder de vorm van respect voor hun tradities en hun territoria is noodzakelijk voor het behoud van het patrimonium en culturele diversiteit die onze aardbol – Moeder Aarde – rijk is. Maar het is tevens een sleutel tot duurzame ontwikkeling die de levenskwaliteit voor toekomstige generaties garandeert. Daarom zijn inheemse volkeren ook steeds op zoek naar steun van westerse organisaties die actief zijn op het vlak van milieubescherming, internationale samenwerking of mensenrechten. Ze streven hun rechten na door zich te verenigen en druk uit te oefenen binnen de Verenigde Naties en andere internationale organisaties. Dit resulteerde in 1994 in de totstandkoming van een definitief ontwerp voor de Universele Verklaring van de Rechten van Inheemse Volkeren (1) die alle terreinen waar deze volkeren gemeenschappelijke belangen hebben op een coherente wijze behandelt.

Jan Beddeleem voor Kwia vzw, Steungroep voor Inheemse Volken.

(1) Het definitief ontwerp voor een Universele Verklaring van de Rechten van de Mens kan gratis verkregen worden op het Kwia secretariaat, een eenvoudig briefje of een telefoontje volstaat (Breughelstraat 31-33, 2018 Antwerpen, 03/218.84.88).

Deze reeks is een gemeenschappelijk initiatief van de Liga voor Mensenrechten, Amnesty International Vlaanderen, Artsen zonder Grenzen, Oxfam-Solidariteit en de uitgever van Knack.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content