Vorige week maakten zowel Vlaams minister van Landbouw Yves Leterme als zijn federale collega Sabine Laruelle eindelijk bekend welke grote bedrijven in België exportrestituties en andere Europese steunmaatregelen krijgen. U kunt het nu zelf natrekken op het internet.

‘De lijsten van het BIRB (Belgisch Interventie- en Restitutiebureau) geef ik niet vrij’, verzekerde federaal minister van Landbouw Sabine Laruelle (MR) ons nog op 12 oktober. ‘Ik zal ertoe gedwongen moeten worden.’ Vierentwintig uur nadat Vlaams minister-president en minister van Landbouw Yves Leterme (CD&V) op dinsdag 18 oktober de lijsten met de Vlaamse begunstigden (vennootschappen) had bekendgemaakt, was het zover. Onder druk van de premier gaf het BIRB groen licht om de gegevens vrij te maken.

Met 220 miljoen euro is het Vlaamse luik nog altijd vrij bescheiden, tegenover de 617 miljoen euro die via het federale loket wordt verdeeld in de vorm van exportrestituties en interventiesteun. Daartoe behoren ook subsidies die Europa aan bedrijven geeft om te kunnen exporteren op de wereldmarkt, waar de prijzen heel wat lager liggen dan in Europa.

In België zijn het vooral suiker- en zuivelverwerkende bedrijven die een groot deel van het Europese geld binnenhalen (zie lijst en www.birb.be). Dat hoeft niet te verbazen. De haven van Antwerpen is een grote draaischijf van suikerexport naar derde landen. Niet voor niets staat Tiense Suiker, dat deel uitmaakt van het Duitse Südzucker, bovenaan de lijst (ruim 91 miljoen euro aan steun). Niet alleen Belgische, maar voornamelijk ook Franse, Nederlandse, Deense en Duitse suiker wordt via Antwerpen verscheept. De exportrestituties worden vanuit België betaald aan elk van de buitenlandse bedrijven die uitvoeren via ons land. ‘Stel dat de exportrestituties wegvallen, dan zullen ook buitenlandse bedrijven die via Antwerpen uitvoeren, onze Europese steun niet meer krijgen en mogelijk dus ook niet meer via onze haven uitvoeren’, waarschuwt minister Laruelle.

De haven van Antwerpen biedt immers ook voor de export van zuivel heel wat faciliteiten als containerhaven. Dat verklaart opnieuw de grote sommen die toekomen aan zuivelproducenten zoals het Waalse zuivelverwerkende bedrijf Corman, het Nederlandse Hoogwegt, Aveve Zuivel, Campina, Belgomilk, Baines en grote zuiveltraders zoals het Belgische Ecoval, het Franse Rumi en het Nederlandse Interfood. Graanverwerkende bedrijven zullen we eerder terugvinden op Franse restitutielijsten: de haven van Rouen is een draaischijf wat betreft graandoorvoer.

Behalve zuivel en suiker vinden we op de lijsten van het BIRB ook nog chocoladebedrijven, bedrijven uit de farmasector en de chemie, banken, OCMW’s en een bedrijf als Aviapartner.

‘Barry Callebaut en Ferrero krijgen exportrestituties op voorwaarde dat ze de hoeveelheden melkpoeder, boter of suiker die ze toevoegen aan hun producten respecteren’, aldus directeur-generaal van het BIRB Roland Danneels. Farmabedrijven krijgen restituties voor producten die ze in Europa hebben aangeschaft voor een prijs die hoger ligt dan op de wereldmarkt, zoals Janssen Pharmaceutica voor de suiker in hoestsiroop. Bij de banken gaat het dan weer om een soortgelijke financieringstechniek (rentesubsidies) als op het Vlaamse niveau, maar voor veel lagere bedragen. Vaak gaat het ook om dossiers die nog lopen van voor de regionalisering van de landbouw. ‘Via de banken betalen we ook nog de naweeën van de dioxinecrisis en de dollekoeienziekte’, aldus Danneels. ‘Boeren die een hele stal moesten slachten voor één dolle koe, kregen een forfaitair bedrag langs de slachtbank. Veel dossiers worden nu nog via de rechtbank afgehandeld.’

‘Dat OCMW’s geld krijgen, is veeleer een sociale maatregel. Het gaat bijvoorbeeld om transportkosten die terugbetaald worden aan instellingen, die groente en fruit afhalen aan de veilingen. De steun aan Aviapartner is een regeling die wellicht nog dateert van eerdere verordeningen. Boordproviand voor vliegtuigen en boten wordt nu doorgaans verzorgd door cateringbedrijven.’

Niet vrijgegeven, om redenen van privacy, zijn vier natuurlijke personen. Hierbij gaat het volgens Danneels níét om bekende Belgen, zoals koning Albert of prins Filips. De vier, uit Schaarbeek, Knesselare, Lissewege (Brugge) en Stabroek, krijgen in totaal 146.000 euro.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content