Het is alle hens aan dek. De deadline van 2012 komt snel naderbij en vooralsnog haalt geen enkele autoconstructeur de door Europa vooropgestelde CO2-norm van 130 gram per kilometer. Diverse merken proberen de kloof zo snel mogelijk te dichten, ieder op zijn eigen manier. Een overzicht.

Zo’n twintig jaar geleden introduceerde Volkswagen als eerste het start-stopsysteem. De interesse van de klanten was zo gering dat het snel werd afgevoerd. De Audi A2 en de VW Lupo kenden evenmin succes. Hun technisch concept anticipeerde op de ecologische uitdagingen van de 21e eeuw, maar tien jaar geleden lag de consument niet wakker van een lage CO2-uitstoot. Hij was niet bereid meer te betalen voor minder. Vandaag staat groene technologie volop in de belangstelling. Welke inspanningen leveren de constructeurs om te voldoen aan de Europese uitstootnorm die hen vanaf 2012 wordt opgelegd?

BMW

In 2006 bedroeg de gemiddelde CO2-uitstoot voor het hele BMW-gamma nog 184 g/km. De introductie van ‘Efficient Dynamics’ verminderde die uitstoot in één jaar met 7,3 procent tot 170 g/km. Van alle merken maakte BMW de grootste sprong voorwaarts. Efficient Dynamics is een noemer waaronder meerdere systemen en technieken schuilgaan. De start-stopfunctie is standaard op alle viercilinders, en werkt als volgt: als je auto stilstaat in een file of voor een verkeerslicht, valt de motor automatisch uit; zodra je de ontkoppelingspedaal induwt om verder te rijden, springt de motor aan. Je voelt of merkt er niets van, tenzij aan de pomp. Het systeem levert een verbruikswinst op van 5 tot 8 procent, afhankelijk van het traject dat je volgt. Een tweede innovatie betreft het ‘Brake Energy Regenera-tion’-systeem, dat als je tijdens het rijden het gaspedaal lost, ervoor zorgt dat een generator de remenergie recupereert die vervolgens wordt omgezet in elektrische energie. Op die manier wordt de batterij ‘gratis’ opgeladen. In het pakket zitten ook nieuwe lichtgewichtmotoren, want minder gewicht betekent minder verbruik en een lagere CO2-uitstoot. Het actuele BMW-gamma bevat 21 modellen die minder dan 140 g/km uitstoten. De gloednieuwe BMW 7 Active Hybrid haalt die norm niet. Het betreft een zogenaamde ‘mild hybrid’ met een elektromotor die in de versnellingsbak is geïntegreerd. Hij levert 20 pk extra en reduceert het verbruik met zo’n 15 procent. Hij wordt de grote concurrent van de Mercedes S 400 BlueHybrid.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: BMW 118D(119 G CO2/KM)

FIAT

De Italiaanse constructeur scoort met een gemiddelde CO2-uitstoot van 144 g/km zeer goed. In het gamma zijn kleine en lichte wagens én diesel- en aardgasmodellen oververtegenwoordigd. Fiat stelt een kleine, milieuvriendelijke twee- of driecilindermotor in het vooruitzicht. Om een rol van betekenis te kunnen blijven spelen, is Fiat aangewezen op samenwerking met een of meerdere grote constructeurs met voldoende knowhow van geavanceerde milieutechnologie.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: FIAT PANDA 1.3 MULTIJET DPF (113 G CO2/KM)

FORD

De Amerikaanse constructeur bedient zich vooralsnog van conventionele technieken, lees aerodynamische verbeteringen en autobanden met geringe rolweerstand om het verbruik en de CO2-uitstoot van zijn vloot te verminderen. De spaarmodellen van Focus en Mondeo dragen het label ‘Econetic’. Een meerprijs van 500 euro levert een spaareffect op van 0,2 l/100 km. Ook de ‘Flexifuel’-modellen zijn in enkele buurlanden enorm succesvol. Zij zijn uitgerust met een 1.8 literbenzinemotor maar rijden ook op bio-ethanol, een plantaardige brandstof die 70 procent minder CO2 uitstoot. Ford experimenteert met de hybride fuel cell. De Ford Edge bedient zich van een lithium-ion-accu die stroom kan halen uit het stopcontact.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: FORD FOCUS 1.6 ECONETIC (115 G CO2/KM)

HONDA

Met de Insight lanceerde Honda in 1999 het eerste hybride seriemodel in Europa. De tweede generatie staat in de startblokken en wil de goedkoopste hybride op de markt worden. Ze wordt aangeboden als vijfdeurshatchback met vijf volwaardige plaatsen. De compacte regeleenheid en accu zitten onder de laadvloer en bezorgen de Insight een laag zwaartepunt en een grote flexibiliteit. De Insight is de tweede hybride in het gamma, naast de Civic Hybrid. Beide modellen worden gebouwd in een fabriek in het Japanse Suzuka. Zij werd onlangs uitgebreid met een tweede productielijn voor hybridemotoren, voor de nieuwe Jazz en een nieuwe sportwagen.

Ook de auto van de toekomst heeft een naam en rijdt al rond. De FCX Clarity is een vierdeurscoupé met een bereik van 450 km, hij trekt in 9 seconden op tot 100 km/u en heeft een topsnelheid van 160 km/u. De compacte lithium-ionbatterij zit onder de achterste zetels, de grote waterstoftank van 171 liter heeft een plaats gekregen ter hoogte van de achteras – ten koste van de kofferruimte. De elektromotor zit vooraan. De fuel cell heeft een volume van 52 liter, weegt 67 kg en heeft een vermogen van 136 pk. Honda plant een kleine serieproductie van zo’n tweehonderd auto’s, bestemd voor de Amerikaanse markt.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: HONDA CIVIC HYBRID (109 G CO2/KM)

MERCEDES

Met 174 g CO2/km scoort Mercedes ronduit slecht. Maar wie had anders verwacht van een gamma dat vol zit met luxewagens en SUV’s in XXL-formaat. Aan ambitie ontbreekt het Mercedes nochtans niet, zo bleek op het autosalon in Parijs begin oktober. De Mercedes S 400 BlueHybrid is de eerste hybride met een krachtige lithium-ion-batterij in miniformaat. Zij levert ongeveer 120 volt en 19 kilowatt, weegt slechts 26 kg en is nauwelijks groter dan een aktetas. Daarmee spurt Mercedes van de staart naar de kop van het peloton. Zelfs tot voorbij de Lexus 600 h. De cijfers spreken voor zichzelf: de S 400 BlueHybrid beschikt over een krachtige zescilinderbenzinemotor van 279 pk, aangevuld met een 20 pk sterke elektromotor. De wagen versnelt in 7,2 seconden tot 100 km/u, heeft een topsnelheid van 250 km/u en verbruikt slechts 7.9 l/100 km. Met een CO2-uitstoot van 190 g/km is hij de nummer één in zijn segment. Zo’n laag verbruik is mogelijk dankzij de verbruikswinst door de lithium-ionbatterij. Zij slaat de energie op die vrijkomt bij het remmen en geeft die opnieuw af bij het accelereren. Omdat deze ritmeveranderingen elkaar in snel tempo opvolgen, moet de batterij de remenergie razendsnel kunnen opnemen en afgeven. Mercedes heeft zo’n krachtige batterij gevonden bij de Franse toeleverancier Salt. De montage gebeurt dichter bij huis, door Continental in Nürnberg. De eerste bestelling omvat 4000 stuks, de maximale productiecapaciteit bedraagt 15.000 stuks per jaar.

Een volgende stap is het ombouwen van de kleinere modellen tot elektrische auto’s. Het gaat om een beperkte serie van de Smart en de A-klasse. Voor een serieproductie op grote schaal is het nog te vroeg. Een lithium-ionbatterij voor een hybride kost nu 1500 euro. Als ze de stroom moet leveren voor een elektrisch aangedreven auto zonder bijkomende benzine- of dieselmotor, kost zij zo’n 15.000 euro. De prijs zal dalen zodra er in grote hoeveelheden geproduceerd kan worden. Continental spreekt in dit verband van 1 miljoen hybrides in 2010 en 100.000 elektrische auto’s in 2011.

Mercedes werkt daarnaast aan kleine, krachtige compressormotoren, aan een mild hybrid dieselversie van de Smart en aan een stop-startsysteem voor de A- en B-klasse. Het Duitse premiummerk hoopt op die manier de gemiddelde CO2-uitstoot voor het geheel van zijn gamma te verlagen tot 155 g/km. Mercedes blijft daarmee echter nog een eind verwijderd van de EU-norm van 130 g CO2/km.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: SMART FORTWO CDI (88 G CO2/KM) EN A 160 CDI BLEU EFFICIENTCY (119 G CO2/KM)

OPEL

De Duitse dochteronderneming van GM introduceert ecoFLEX-versies van de Astra en de Corsa. Zij blinken uit door een laag verbruik en een lage CO2-uitstoot van 119 g/km. Ook bij Opel worden de benzine- en dieselmotoren kleiner en krachtiger. Efficiënter motormanagement resulteert in verbruikswinst en in een lagere CO2-uitstoot.

Dé blikvanger op de Opel-stand op het Autosalon van Parijs was de Volt, een volwaardige gezinswagen die vanaf volgend jaar in serieproductie gaat in de Verenigde Staten en een nieuw tijdperk inluidt. Hij komt eind 2010 naar Europa. De Volt haalt zijn energie uit het stopcontact en beschikt over een actieradius op stroom van 60 km. Voor grotere afstanden is er een kleine brandstofmotor die enkel dient om de batterij onderweg op te laden.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: OPEL CORSA ECOFLEX 1.3 CDTI (119 G CO2/KM)

PEUGEOT/CITROëN

Met 142 g CO2/km heeft de groep PSA (Peugeot/Citroën) de laagste gemiddelde uitstoot van alle merken, dankzij het grote aantal kleinere modellen en de zuinige en zuivere dieselmotoren waarop Peugeot een patent lijkt te hebben. Marc Boqué, Belgische topadviseur van de directievoorzitter, zegt daarover: ‘Over een periode van tien jaar hebben wij 2,6 miljard euro geïnvesteerd in de modernisering van onze benzine- en dieselmotoren. 40 procent van onze vloot verbruikt minder dan 130 g CO2/km. Onze HDi-motoren hebben nog voldoende spaarpotentieel om onze leiderspositie te consolideren. Onze conceptcar RC stoot – ondanks een 300 pk sterke motor – slechts 109 g CO2/km uit. Ons gamma is onlangs ook uitgebreid met een zeer zuinige 1 litermotor, en een revolutionaire micro-hybride komt eraan. In 2011 lanceren we een hybride met dieselmotor, de eerste Peugeotmet elektrische motor volgt enkele jaren later. Hij zal een actieradius van minimum 300 km hebben.’ Volgens Marc Boqué zal de groep PSA haar samenwerking met andere merken – denk aan BMW, Ford en Toyo-ta – intensifiëren. ‘Strategische allianties met sterke en loyale partners leveren ons kennis op of bieden ons de mogelijkheid om goedkoper grotere volumes te produceren. Er moeten nog heel wat moeilijke hindernissen worden genomen op het vlak van volume, gewicht en integratie van systemen voor we elektrische auto’s tegen een betaalbare prijs kunnen aanbieden. Dit geldt ook voor onze concurrenten.’

ZUINIGSTE SERIEMODEL: PEUGEOT 107 EN CITROëN C1 (109 G CO2/KM)

RENAULT

Renault neemt met zijn derde plaats van 2007 geen genoegen. Voor 2008 lijkt het objectief van 1 miljoen verkochte wagens met een CO2-uitstoot van minder dan 140 g CO2/km binnen bereik (een derde daarvan minder dan 120 g CO2/km). De Franse constructeur heeft de voorbije jaren succesvol geïnvesteerd in kleine, krachtige motoren met een laag verbruik en een lage CO2-uitstoot. Renault was de eerste die zijn auto’s kleiner maakte, in combinatie met een lager gewicht en kleine retouches aan de stroomlijn van de modellen. De nieuwe Laguna GrandTour met 1.5 cDi-dieselmotor verbruikt in reële rijomstandigheden 6,2 l/100 km en stoot 133 g CO2/km uit. Door zo’n ruime gezinswagen uit te rusten met een relatief kleine motor neemt Renault een risico, maar in de praktijk levert de gedurfde combinatie positieve ervaringen op. De kleine, krachtige motor doet het goed, de prestaties en het rijcomfort liggen op een hoog niveau. In 2009 stelt de Franse constructeur een 1.4 liter-TCE-motor van 130 pk voor, die het vermogen van een 2.2 literbenzinemotor evenaart, maar 16 procent minder CO2 uitstoot.

Sinds vorig jaar dragen alle nieuwe modellen een ‘Eco2’-label. Dat houdt in dat de nieuwkomers moeten voldoen aan drie concrete milieunormen: een CO2-uitstoot van minder dan 140 g CO2/km, minimum 5 procent van de gebruikte kunststof moet komen uit gerecycleerd materiaal en de fabriek die voor de productie instaat, moet over het ISO 14001-label beschikken. Op het einde van hun levensduur kunnen de nieuwe modellen grotendeels worden gerecycleerd. Onderdelen uit kunststof en rubber van meer dan 100 en 200 gram worden vooraf gekenmerkt met een symbool om ze bij demontage sneller per materialenfamilie en recyclagekanaal te kunnen sorteren.

Een verontwaardigde marketingdirecteur Steve Norman zegt: ‘Europa voert geen consistent milieubeleid. Er gaat geen dag voorbij of wij worden geconfronteerd met uitspraken en stellingnamen die elkaar tegenspreken. Wij spelen geen spelletjes, en kiezen resoluut voor zero emissie. We geven voortaan absolute voorrang aan de ontwikkeling van elektrische auto’s. Tegen 2011 breiden wij ons gamma uit met een gezinswagen en een bedrijfsvoertuig, op basis van de Z.E.-conceptcar die wij in Parijs hebben voorgesteld en die is afgeleid van de Kangoo. Zij worden uitgerust met lithium-ionbatterijen die compacter, lichter en krachtiger zijn dan de huidige generatie. Daardoor presteren onze elektrisch aangedreven auto’s evengoed als een middenklasser met een 1.6 literbenzinemotor.’

Verwarming, verlichting en airconditioning zijn echte energievreters in elektrische auto’s. Renault bedacht een originele oplossing. Mathieu Tenenbaum: ‘Om het energieverbruik tot een minimum te beperken, zal de carrosserie van onze elektrische wagens bestaan uit een dubbele isolerende wand waartussen lucht wordt geperst. Het systeem heeft hetzelfde effect als een thermos. Een athermische lak en groene getinte ruiten versterken het effect. Aangezien de warmte-indruk vooral belangrijk is ter hoogte van het gezicht en de handen, hebben wij de architectuur van de airconditioning aangepast. Door warmte te verspreiden ter hoogte van die gevoelige zones – denk aan een verwarmd stuur – ontstaat een gevoel van welbehagen, zelfs als de temperatuur in de wagen maar 15 graden bedraagt.’

Tegelijkertijd introduceert Renault/Nissan een vernieuwend economisch concept dat een allesomvattende service omvat die deels door garagisten, deels door stroomleveranciers wordt geleverd.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: RENAULT TWINGO 1.5 DCI (113 G CO2/KM)

TOYOTA

De Japanse constructeur investeert al vele jaren mensen en middelen in de research en ontwikkeling van milieuvriendelijke aandrijfsystemen en heeft van ‘groene’ technologie zijn handelsmerk gemaakt. Toyota beschikt vandaag over een ijzersterk imago en heeft GM van de troon gestoten als grootste autobouwer ter wereld. De Prius is de bestseller in het segment van de hybrides. Begin volgend jaar komt de tweede generatie eraan, met een speciale ecoversie die 89 g CO2/km zal uitstoten, dankzij het gebruik van lichtgewichtmaterialen en een verbeterde stroomlijn. Bovendien is het aandrijfsysteem in de Prius kleiner en lichter geworden. Toyota is erin geslaagd de productiekosten met de helft te drukken, waardoor de combinatie van een benzine- en elektromotor nu evenveel kost als een vergelijkbaar model met dieselmotor en automaat. De Japanse constructeur laat nog weten dat een hybride eenlitermotor binnenkort zijn première viert in een kleine (sport)wagen. Sowieso wordt elke modellenreeks in de toekomst uitgebreid met een hybride en zullen meer lichtgewichtmetalen worden gebruikt. Vanaf het modeljaar 2011 zullen zogenaamde ‘plug in’-hybrides met lithium-ionbatterijen in serieproductie gaan.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: TOYOTA PRIUS (104 G CO2/KM) EN LEXUS IS 220D (168 G CO2/KM)

VOLVO

Door de stroomlijn te verbeteren en het motormanagement te optimaliseren, verbruiken de dieselversies van de C30 en S40/V50 respectievelijk 4,4 en 4,5 l/100 km. De CO2-uitstoot daalt tot 115 en 118 g/km. Het logo ‘DRIVe’ visualiseert hun milieuvriendelijke karakter. Door zijn lage uitstoot kan de koper van een C30 genieten van een korting van 3 procent, voor bedrijven geldt een aftrekbaarheid van 80 procent. De DRIVe-modellen worden in de Gentse Volvofabriek geproduceerd. Naast voornoemde dieselmotoren bevat het Volvo-gamma vijf modellen met Flexi-fuelmotoren op bio-ethanol.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: C30 1.6D DRIVE (115 G CO2/KM)

VW/AUDI

Volkswagen en Audi bieden een reeks innovatieve spaarconcepten aan onder de noemer ‘downsizing’ en ‘Blue Motion’. De afkortingen TDI, FSI, TFSI staan voor kleinere turbomotoren, mechanische compressoren en rechtstreekse inspuiting. De lagere cilinderinhoud maakt de nieuwe generatie motoren fiscaal aantrekkelijk. In combinatie met het ‘Blue Motion’-pakket garanderen zij maximale kracht en een laag verbruik, dankzij brandstofbesparende versnellingsverhoudingen, aangepast motormanagement, banden met lage rolweerstand, een verbeterde stroomlijn en een indicator op het dashboard die aangeeft welke versnelling het best bij de rijsituatie past. Audi gaat nog een stap verder en biedt een navigatiesysteem aan dat de meest economische route uitstippelt. VW kondigt de introductie aan van de Golf TwinDrive, een ‘plug in’-hybride die wordt aangedreven door een benzine- of dieselmotor, in combinatie met een elektromotor. De batterij kan in principe worden opgeladen via het stopcontact. De commercialisering van de Golf TwinDrive is voorzien voor 2010, om dan de grote concurrent te worden van de Chevrolet Volt. VW houdt nog enkele verrassingen achter de hand, zo is off the record te horen.

ZUINIGSTE SERIEMODEL: AUDI A3 1.9 TDIE (119 G CO2/KM), VW POLO BLUE MOTION (99 G CO2/KM)