Inzake cryptografie staat de wetgever voor een moeilijke keuze. Als hij al een keuze heeft.
In België is het gebruik van cryptografie vrij. Er komt weldra een aangifteplicht voor producenten, maar het daarvoor vereiste Koninklijk Besluit is er nog niet. Tot voor 1997 was de Belgische wet strenger – onder druk van de VS. Amerika probeerde de Europeanen jarenlang te overtuigen van het nut van de zogenaamde clipper chip. Maar zelfs in eigen land kreeg de Amerikaanse overheid verzet. “Men wilde in alle communicatieapparatuur die chip inbouwen”, legt professor Jos Dumortier van het Leuvense Centrum voor Recht en Informatica uit. “Bedoeling was om de gebruikte sleutel te kunnen opvorderen op bevel van de rechter. De sleutel in zo’n chip bestond uit twee delen, die elk bij een apart ministerie zouden worden ondergebracht. De redenering was: als we die standaard opleggen aan de overheidsdiensten, zullen banken en bedrijven overal ter wereld wel volgen. Maar het voorstel veroorzaakte een ongezien protest. Dus bewandelen ze in de VS nu een andere weg: producenten die ervoor zorgen dat hun cryptografische sleutels op vraag van de overheid recupereerbaar zijn, krijgen bepaalde exportvoordelen. Amerika heeft een streng exportbeleid inzake cryptografie. Waarschijnlijk zullen ze dat niet kunnen blijven volhouden. En zullen die exportvoordelen ook wegvallen.”
– Dus de evolutie naar totale privacy is niet tegen te houden?
Dumortier: Ik denk het niet. Met de clipper chip wilde Amerika daarop anticiperen. Het gebruik van cryptografie zal worden veralgemeend. Een telefoon waarmee je door een simpele druk op de gosecure-knop privé kunt bellen, zal ook voor het grote publiek de standaard worden.
– Telefoons afluisteren wordt onmogelijk?
Dumortier: Volgens de Belgische afluisterwet mag een onderzoeksrechter vragen om de codes te ontcijferen. Al is de discussie nog volop aan de gang. Het kost veel geld om een telefooncentrale daarop te voorzien, dus wordt er door nieuwe operatoren zoals Telenet druk gelobbyd om die mogelijkheid niet te moeten inbouwen.
– Kan de wetgever die evolutie nog tegenhouden?
Dumortier: Afluisteren wordt moeilijker, maar er komen andere mogelijkheden om misdrijven op te sporen of verdachten te volgen. Denk maar aan de satellieten die ons in de gaten houden. Uiteindelijk compenseert het ene het andere.
– Holt de wet hier niet hopeloos achter de feiten aan?
Dumortier: Ik begrijp niet goed wat men daarmee bedoelt: achter de feiten aanhollen. Dat is inherent aan regels: er doen zich bepaalde ontwikkelingen voor en daar speelt de wetgever op in.
– Hoe staat u tegenover de liberalisering van cryptografie?
Dumortier: Wel, vanzelfsprekend kan het worden misbruikt door criminelen. Maar we kunnen niet alles verbieden wat misbruikt kan worden. Iedereen mag toch ook een broodmes kopen?
Joël De Ceulaer
