In de affaire-Boel is nu Vlaams minister- president Luc Van den Brande aan zet.

DE ZAAK-BOEL over vermeend onwettelijk gebruik van herscholingsgeld voor ontslagen scheepsbouwers, tast de restreputatie van de Vlaamse industriële overheidsholding Gimvindus aan. Een holding die indertijd aandeelhouder was van de nu failliete werf in Temse. Gimvindus begon in 1989 als een rommelwinkel, opgericht als een volle dochter van de Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Vlaanderen (Gimv), om de erfenis op te vangen van de overheidssteun aan de zogenaamde nationale economische sectoren. In de jaren tachtig stak de nationale regering die noodlijdende bedrijfstakken ruim duizend miljard frank steun toe. Maar de werkgelegenheid ging almaar verder achteruit.

Gimvindus werd de eigenaar van de Limburgse KS, waar Thyl Gheyselinck nog met zijn honderd miljard frank aan het sluiten was. Het kreeg de noodlijdende scheepsbouw in de schoot geworpen. Het had plotseling een serieuze participatie in de kwakkelende staalreus Sidmar. Het kreeg de restanten van het textielplan te beheren en zat opgescheept met een pak dubieuze vorderingen en waardeloze participaties.

Roger Malevé werd Gimvindus en omgekeerd. De trouwe CVP’er had met succes zijn examens afgelegd als kabinetsmedewerker van ministers Mark Eyskens, Robert Vandeputte en Jean-Luc Dehaene. Hij was een man voor moeilijke klussen. De Raad van State vernietigde weliswaar in de lente 1996 zijn benoeming als strijdig met het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel, maar dat deerde noch hem, noch de Vlaamse overheid. Een paar jaar geleden is hij al onbetwist herbenoemd in een nieuw constructie. Bovendien vecht Gimvindus bij Cassatie de bevoegdheid aan van de Raad van State. De holding is een privé-vennootschap, al bezit de Vlaamse overheid het volledig kapitaal en heeft ze een stevige vinger in de beleidspap, zo luidt de argumentatie.

Malevé en zijn Gimvindus zouden dus de erfenis van de nationale sectoren zuiveren, zoveel mogelijk geld recupereren en de schulden afbetalen aan banken en het Vlaams Gewest. Zes boekjaren later is dat werk verre van afgerond. In 1995 boekte de holding een operationeel verlies van 107 miljoen frank en alleen dankzij uitzonderlijke inkomsten haalde hij een winstje van twee miljoen. Intussen zette de Vlaamse overheid miljarden schulden in kapitaal om een soort kwijtschelding en spekte ze ruim een decennium het kapitaal met jaarlijks bijna 700 miljoen frank aan. Tegenover een eigen vermogen van 5,3 miljard frank staan 30 miljard frank financiële schulden.

FOEFELARIJ.

Nu zit de holding, die nochtans gewend is met grote getallen te rekenen, écht in de moeilijkheden voor 196 miljoen frank. Gimvindus startte samen met de beruchte Nederlandse Begemann Groep in 1993 de failliete Boelwerf weer op. De werf haalde, met een truc ?om het geld niet verloren te laten gaan?, een sociale enveloppe van 196 miljoen binnen. Voorlopig resultaat : de onderzoeksrechter van Dendermonde stelde directeur-generaal Malevé van Gimvindus en de oud-directieleden van Boel Luc Bossyns en Carlo Soors in verdenking wegens valsheid in geschrifte, oplichting en fraude met Vlaams belastinggeld. Hij plaatste consultant Lode Boeckx (ook in de KS-affaires actief) en zaakvoerder Mark De Cock van het meewerkende bedrijfje GTI in voorhechtenis.

In het Vlaams parlement loopt over de zaak een hoorzitting. Economieminister Eric Van Rompuy (CVP) herhaalde daar dat de Vlaamse regering niet op de hoogte was van de constructie. Europees commissaris Karel Van Miert bestempelde de operatie als ?foefelarij?, als illegaal, als in strijd met de gemaakte afspraken met Europa. De Vlaamse regering heeft haar geloofwaardigheid bij de Europese Commissie verloren, zei hij.

Alle ogen zijn nu op Vlaams minister-president Luc Van den Brande (CVP) gericht. Ten tijde van de gebeurtenissen zat Economie, en dus ook Boel, in zijn portefeuille. Was hij of was zijn kabinet op de hoogte van de illegale constructie ? Is hij politiek verantwoordelijk ? Van den Brande houdt de lippen op mekaar, in afwachting van de uitslag van het onderzoek van het consultantbureau Arthur Andersen, die tegen 15 december wordt verwacht. Gerecht en politiek werken in deze parallel naast mekaar.

Van den Brande heeft al meer recht moeten trekken bij Gimvindus. Hij verklaarde daarom luid dat de holding zichzelf moet opheffen na afhandeling van alle verplichtingen en zijn participaties moet verkopen, via zijn lege beursschelp Mercantile-Beliard. Tegen het jaar 2008 of zo. In 1994 versterkte de regering alvast haar controle dat zal nu blijken. Dat gebeurde via een nieuwe structuur, een beheerscontract en de benoeming van voorzitter Gust Vriens, kabinetschef van ex-pensioenminister Freddy Willockx (SP).

Gimvindus vloog uit Limburg, als gevolg van de KS-affaires en het werk van de parlementaire onderzoekscommissie. De honderdprocent-aandeelhouder van de KS bleek meer belang te hechten aan de eigen rendabiliteit dan aan de reconversie van de mijnstreek. Hij ging onzorgvuldig met belangenvermenging en geldtransfers om. Het verplicht afstoten van de Limburgse erfenis veroorzaakte een kleine ramp in de jaarrekeningen. Maar de Vlaamse overheid sprong bij.

Ook de scheepsbouw is niet langer een zorg voor de holding van Malevé. Boelwerf-Vlaanderen ging in dramatische omstandigheden een tweede keer failliet en de Vlaamse Scheepsbouwmaatschappij is in vereffening. Daarbij vrezen ingewijden dat bij Boel straks nog meer lijken uit de kast vallen. De dossiers van de scheepsbouwkredieten zijn lang niet uitgeklaard en om het vastgoed van Boel heerst een bitse juridische strijd.

G.D.

Minister-president Van den Brande moet nu de uithaal van Europees commissaris Van Miert pareren.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content