VLD-voorzitter Herman De Croo is tegen- woordig de schietschijf van zowel links als rechts. Hij verbaast zich daarover, maar het deert hem hoegenaamd niet. Een gesprek.

Het begint op te vallen : de enige oppositiestem die nog in de Wetstraat klinkt, is die van VLD-voorzitter Herman De Croo. Zijn collega van de Volksunie, Bert Anciaux, gelooft dat hij een jongerenidool is en verkiest daarom VTM-shows met Koen Wauters. Intussen lijken de grote tenoren bij Agalev en Ecolo compleet afoon. Blijft dus alleen over : Herman De Croo, die zijn rol voluit speelt en daarvoor niets dan kritiek oogst. In die mate zelfs dat aanhoudende geruchten de ronde doen over progressieve perscommentatoren die zijn voorganger Guy Verhofstadt en de gewezen CVP-voorzitter Johan Van Hecke aan de mouw trekken om samen iets nieuws te beginnen. ?Toch niet de onbe-Smette Ontvangenis ?? kaatst De Croo terug, verwijzend naar De Morgen. ?Ze mogen eraan beginnen. Herinner je hoe de Van Heckes, de Vandenbrouckes, zelfs Jaak Gabriëls ooit de VLD en Verhofstadt hebben uitgekafferd. Met de VLD van Verhofstadt ? Nooit ! Verhofstadt, dat was toch de meest asociale mens die België ooit had voortgebracht ? Wat wordt mij nu verweten ? Ik heb nooit zoals SP-voorzitter Louis Tobback van een CVP-premier gezegd dat hij een ?Caligula?, ?een kwal?, ?een bloemzak? was.

Zelfs niet in gedachten ?

HERMAN DE CROO : Zelfs niet in gedachten. Maar al die uitspraken hebben diezelfde Tobback niet gehinderd om naderhand met Caligula, Wilfried Martens, te regeren. Ik heb over de CVP nooit durven beweren wat Johan Van Hecke erover vertelde na zijn ontslag als voorzitter. Volgens hem is de CVP opgedeeld in ?hypocrieten, integristen en opportunisten.? Als Van Hecke dat zegt, moet ik hem geloven. Hij kent de CVP, hij was lange tijd voorzitter van die partij.

Maar intussen moet u een regering bekampen die uit roestvrij staal is opgetrokken. Geen enkele affaire, geen enkele VLD-aanval, lijkt deze constructie te kunnen aantasten.

DE CROO : Roestvrij ? Door en door verrot, ja ! Zal ik ze eens afdreunen, de lijst met affaires ? Agusta ? Hoe zit het met dat onderzoek ? Wie die affaire bekijkt, heeft het al snel begrepen. Agusta, een bedrijf dat, een beetje zoals Dassault in Frankrijk, dicht bij de Italiaanse staat aanleunde en dat helikopters moest verkopen om te overleven. Wat was daar de rol van sommigen in de Socialistische Internationale ? Ik zeg sommigen, omdat daar ook serieuze mensen zitten. Dassault ? De CVP heeft een schenking aanvaard waarvan Dassault niks weet. Het is haast bijbels : de linkerhand weet niet wat de rechter doet.

Uniop ? PS-voorzitter Philippe Busquin heeft daar acht dagen ontslag voor genomen. Hij is eens gaan kijken hoe het met de zaak stond en is dan teruggekeerd. Leo Delcroix ? Hoe zit dat nu met diens villa, met zijn vrienden bij De Post, en met Super Club ?

Elio Di Rupo ? Het tweede en derde dossier tegen hem mocht niet worden onderzocht. Hoe zit dat met Jean-Pierre Grafé ? De hele affaire met de Swaps is nog niet gedaan. Vandaag zegt PSC-minister van Financiën Philippe Maystadt : ik zal mijn leven beteren en hij doet een wereldwijd onderzoek om te weten hoe hij de schuld moet beheren. Ik blijf volhouden dat de gok met de Swaps met medeweten van het kabinet werd opgezet. Het is al te gemakkelijk nu alles op de rug van een overleden ambtenaar te schuiven. Maar let op, die affaire is nog niet rond. Hoe zit dat met KB Lux ? Ik wil dat weten. De Bende van Nijvel ? Ik vergeet het nooit : ik zat in mijn wagen toen ik het nieuws van de overval in Aalst hoorde. Dat onderzoek staat nergens. Zoiets verontrust mij. Wij tellen één politieman per 250 inwoners. Op honderd aangebrachte klachten over misdrijven worden tachtig gevallen nooit opgehelderd. Van de over twintig worden er tien nooit bestraft. Dat wordt me in alle ernst verteld. Gangsters lopen slechts in tien gevallen het gevaar te worden gegrepen.

De moord op André Cools ? In die zaak is, met medeweten van de minister van Justitie, acht of tien miljoen frank betaald aan een getuige. Ik heb daar als advocaat mijn bedenkingen bij. Zo te zien, heeft die getuige eerst zijn geloofwaardigheid gekocht met enkele nuttige aanwijzingen, om daarna het onderzoek de andere kant op te sturen. Alain Van der Biest zat vier maanden in de bak. Daarna moesten ze hem van eerlijke schaamte weer loslaten.

Rwanda ? Ik heb de weduwen van de para’s ontvangen. Die zeggen me : alle regeringspartijen sturen ons met een kluitje in het riet. Eerst moesten ze wachten op de afloop van het proces van kolonel Luc Marchal, daarna op het werk van de commissie. Zal men hier nu eindelijk eens politieke verantwoordelijkheid nemen ? Vergeet niet : op een bepaald moment zijn onze eerste-minister, Wilfried Martens, en zijn minister van Buitenlandse Zaken naar Arusha getrokken. Bij hun terugkeer, om vijf uur in de ochtend, zat de koning het rapport van de premier af te wachten. Dat is nogal uitzonderlijk. Gaan we daar nu eindelijk de waarheid kennen ?

U zegt het zelf : wijlen koning Boudewijn zat om vijf uur in de ochtend te wachten op het rapport van Wilfried Martens. De ingrepen van de koning en zijn entourage ten tijde van Arusha maken een degelijke onderzoekscommissie rond de Rwanda-kwestie vrijwel onmogelijk.

DE CROO : Ik weet niet of het paleis daar een rol heeft gespeeld…

Uw vriend, wijlen Jean Gol, heeft ooit openlijk die invloed en die van de kerk aangeklaagd.

DE CROO : Ik weet het niet. Heeft de internationale christen-democratie daar een rol gespeeld ? Zijn er daar Belgische Hutu’s… ?

Terug naar de rol van de koning. Zullen we de ware toedracht ooit kennen ?

DE CROO : Neen, ik denk het niet…

Kunnen we dan niet beter de zaak toedekken ?

DE CROO : Bon, het paleis is van alles geïnformeerd. Ook over de gebeurtenissen in Rwanda. De koning is tenslotte de opperbevelhebben van het leger. Maar ik denk niet dat de koning daar een politieke rol heeft gespeeld.

En de verklaring van Jean Gol… ?

DE CROO : Over de doden…

Bon, allez, we gaan door : de milieuboxen. 400 miljoen frank te veel betaald. Zullen we dat eens onderzoeken ? Het Boel-dossier ? In minstens twee gevallen werd de waarde van een schip artificieel verdubbeld. Een schip van 1,6 miljard frank wordt plotseling een kabellegger van 3 miljard. Er worden toelagen gegeven op 70 procent van die 3 miljard. De overige 30 procent haalden de bouwers bijeen via fictieve facturen. Kortom : een oplichterij zonder voorgaande. Wat met de Kempense Steenkolenmijnen, Pieters-De Gelder, de smeerpijp, Abos ?

En dan de pure politiek. Begin vorige jaar zei ik : er is een deficit van 3 miljard frank in de ziekteverzekering. De ministers Marcel Colla (SP) en Magda De Galan (PS) reageerden eensluidend : De Croo kan niet rekenen. Wat zie ik ? Eind ’96 : een toegegeven deficit van 30 miljard !

De werkloosheid ? Alle cijfers worden vervalst. Toen ik destijds vroeg of het niet eens nuttig zou zijn het geval van de samenwonenden te bekijken, was ik de meest asociale vlerk van het westelijk halfrond. Toegegeven, ik had dat niet op de vooravond van 1 mei moeten zeggen. Intussen heeft de regering 120.000 mensen, meestal vrouwen, ruwweg uitgesloten. Niet alleen de begroting, àlle statistieken zijn getrukeerd. Boven de vijftig jaar besta je niet meer. De werkloosheid daalt, zegt regering. En de media, vooral radio en tv, die lebberen dat allemaal op : de werkloosheid is gedaald. De loonkost ? Sabena poogt nu voor de zevende keer te verhuizen om minder loonkost te moeten betalen. Deze meerderheid, met Tobback aan het hoofd, heeft gezorgd dat alle Belgische zeelui werken voor een brievenbus in Luxemburg ! Zakenlui komen me zeggen : meneer De Croo, je kan je niet inbeelden wat een nefaste gevolgen al deze pedofilie-affaires voor ons hebben…

Is dat geen reden om aan de vernieuwing te werken ?

DE CROO : Vernieuwing ? Met wie ? Die staatspartijen gaan dicht bij elkaar schuilen, onder één paraplu, en hopen dat alles overwaait. Ik wíl niet onder die paraplu staan. Als ik daardoor geïsoleerd raak, het weze zo…

Als ik dan zie hoe jonge parlementsleden zich door dit duivelspact van de regeringspartij laten ringeloren. We hebben toch allemaal kunnen zien hoe ze in de zaak-Di Rupo de boel manipuleerden. Ik kan me niet inbeelden dat de erg nauwlettende administratie van de Kamer hier niet in de gaten had dat die verzending naar Cassatie van het tweede en derde dossier door de voltallige Kamer diende te gebeuren, en dus niet wist wat er gaande was.

Dit was een brutale chantage. Ik verneem dat de CVP-fractie op ons standpunt stond, en koos voor het doorsturen van dossier twee en drie tegen Di Rupo naar Cassatie. Na afloop van de bijeenkomst en nadat iedereen naar huis was, werden de CVP-kopstukken in de commissie, Tony Van Parys en Jo Vandeurzen, door de bocht gejaagd. Ineens kwam het afwijzen van het eerste dossier door Cassatie voor de meerderheid neer op een witwassen van Di Rupo in het tweede en derde dossier. Ik zal dat binnenkort ook eens voor de rechtbank uitproberen voor één van mijn cliënten…

Keer op keer gaan die regeringspartijen op hun buik liggen : de kaderwetten, de volmachten. Dat slikt maar chantages. En dan komt die brave Paul Tant van de CVP ons vertellen : het parlement moet weer een beetje macht krijgen. Let wel, zegt hij erbij, de regering mag niet vallen.

Mocht u opnieuw kunnen beginnen, zou u dan nog aan politiek doen ?

DE CROO : Ik heb het onlangs nog eens gezegd voor VUB-studenten, die me die vraag stelden : allicht zou ik proberen sommige dingen anders, beter en misschien harder aan te pakken. Maar, zoals een Norbert De Batselier (SP), nu is komen zeggen : ?nooit zou ik nog aan politiek doen,? en intussen gewoon blijven zitten als burgemeester en voorzitter van de Vlaamse Raad. Hoe zit dat met de geloofwaardigheid van die man ?

Bent u dan niet verbaasd dat u momenteel zowat voor iedereen de kop van jut bent en geregeld met uw indrukwekkende dienstbetoon om de oren wordt geslagen.

DE CROO : Ik ben trots op mijn dienstbetoon. Sommige politici willen in het parlement lippendienst bewijzen aan de gewone burger, als ze privé maar geen contact moet hem moeten hebben. Ach, ik ben één van de oudsten in het parlement. Ik heb al veel gezien en meegemaakt. De ervaring komt met de blutsen en de builen.

De stevigste oppositie die mijn partij ooit voerde, was die tussen 1989 en 1991, met het schaduwkabinet geleid door Verhofstadt. Dat was degelijk en opbouwend werk. Dan kwamen de verkiezingen van november 1991. De rooms-rode meerderheid verloor veertien zetels. De liberalen won amper één zetel. De overige dertien gingen naar Rossem en het Blok. Die les heb ik geleerd. Ik wil niet meer met die andere partijen geïdentificeerd worden. Daarom weiger ik te dansen naar het pijpen van Kamervoorzitter Raymond Langendries (PSC). Ik heb de vraag al gesteld aan het VLD-bureau : zijn jullie niet bang geïsoleerd te geraken ? Niks van, is het antwoord, we moeten doorgaan.

Is dat werkelijk zo ? Soms klinken ook daar twijfels over uw aanpak.

DE CROO : Vraag het onze woordvoerder Bert Cornelis. De jongste vijf, zes maanden hebben we in het bureau nooit moeten stemmen. Er heerst eensgezindheid. Het opstellen van de persmededeling wordt aan de voorzitter gelaten. Eén keer maar heeft Ward Beysen een opmerking gemaakt, omdat ik over de Tien Geboden had gesproken. Hij vond dat taalgebruik niet echt liberaal. In het begin ging het wat moeilijker, dat geef ik toe. Nu loopt dat gestroomlijnd. Trouwens, het is beter dat we nu worden aangevallen, liever dan twee weken voor de verkiezingen. Destijds, in 1991, werden we door een aantal kranten ik zal geen namen noemen de hemel in geschreven. Tot de verkiezingen naderden. Toen werden we plotseling de grond in geboord. We hebben een dubbele opdracht : we moeten niet alleen die meerderheid breken, we moeten tegelijk ook zorgen dat hun verlies niet aan onze deur voorbij gaat.

Intussen staat u ook in de oppositie alleen ?

DE CROO : Bij de VU heb je Bert Anciaux. Er zitten in die partij enkele voorbeeldige, zeer intelligente mandatarissen…

Bert Anciaux is daar niet bij ?

DE CROO : Bij de VU is de tandem vader-zoon Anciaux een familiebedrijfje geworden, dat zich met wat cosmetica probeert recht te houden, maar dat voor het overige, politiek dan, volkomen inhoudloos is. Bij de Vlaamse groenen zitten een aantal knappe koppen. Hun onderwijsspecialisten hebben groot talent. Maar ze kampen nog altijd met de ontgoocheling van 1995, toen ze echt dachten met de grote jongens te mogen meespelen door de tweederde meerderheid voor de staatshervorming te ruilen voor een plastieken fles. Toen ze het begrepen, was het te laat. Dat is, bij mijn weten, één van de grootste politieke oplichterijen ooit opgevoerd. Ook hun kiezers beseften dat, en daar zijn ze bij Agalev en Ecolo nog steeds niet over heen.

De Franstalige broeders van de PRL lijken alvast geen hoge pet op te hebben van uw oppositiewerk.

DE CROO : PRL-voorzitter Louis Michel heeft net een boek uitgegeven, twee keer zo dik als al onze Burgermanifesten samen. Hij heeft in mijn exemplaar een orgelende opdracht aan mijn adres geschreven ik heb er de datum bijgezet, voor het geval hij weer van gedacht verandert. Louis Michel wil bewijzen dat Wallonië nog iets anders is dan de PS, dat amper 33 procent van de Waalse kiezers vertegenwoordigt. Als ik kan rekenen, zijn er dan nog 66 procent die voor andere partijen stemmen. Hij heeft niet af te rekenen met een Vlaams Blok. Het Front National is een stel halfgare kwasten, die stellen niks voor. Hij moet dus met PSC of PS regeren en Michel vindt dat ik hem daarbij niet mag hinderen. Hij speelt dus ook de Waalse kaart door af en toe zijn Vlaamse liberale vrienden te treiteren. Michel heeft de mentaliteit van wijlen Pierre Descamps : hij denkt dat met eens goed te tafelen alles kan worden geregeld.

De Nieuwe Politieke Cultuur, komt de PRL mij vertellen. Hoezo ? Nadat premier Dehaene eerst de macht van het parlement heeft uitgehold en alleen nog met zijn Poupehan-maats handelt ? Hij durft geen risico te nemen, want stel je voor dat die parlementairen zich ook eens als parlementairen zouden gedragen.

Dehaene weet ook dat dit volk geen geheugen heeft. Voor hem is politiek zoiets als wielrennen. Daar beginnen ze pas te rijden als de camera’s in de buurt komen. Hij gaat pas iets ondernemen in de laatste plaatselijke ronden, als de verkiezingen eraan komen. Voor hem begint de grote kuis in de lente van ’98. Intussen kan hij steunen op een negentigtal vrouwen en mannen, de 45 ministers en staatssecretarissen en hun plaatsvervangers, die elke dag in angstzweet ontwaken, want er zou wel eens iets met de regering kunnen gebeuren. Dat zou betekenen dat ze hun baantje kwijt zijn. Die negentig hebben honderd argumenten de stabiliteit, Maastricht… , om het circus van Dehaene overeind te houden. Zelfs in deze tijd van allerhande affaires. Ik heb soms de indruk dat de affaires de regering redden. Maak nu geen titel met : Dutroux redt Dehaene. Dat heb ik niet gezegd. Maar Dehaene beseft maar al te zeer dat verkiezingen in deze toestand van ontreddering onmogelijk zijn, en hij raast gewoon door.

U gelooft dus niks van al die goede voornemens ?

DE CROO : Als de meerderheid met zinnige voorstellen komt, willen we die steunen. Maar ik blijf sceptisch. Justitieminister Stefaan De Clerck heeft zijn kabinetschef benoemd tot procureur-generaal in Antwerpen. Zijn jongste boy werd substituut procureur-generaal in Gent. Ze hebben met die benoeming gewacht tot De Clercks poulain zeven jaar ervaring had. De post stond al maanden open. Bovendien was er een kandidaat van het Hof van Beroep die van alle instanties de hoogste quotering kreeg, want ver boven de middelmaat verheven was. Ik daag de minister uit dit alles te komen weerleggen. En wij van de VLD moeten dan geloven dat de meerderheid een nieuwe politieke cultuur aankleeft ? Mon oeil !

Rik Van Cauwelaert

Herman De Croo : Ik ben trots op mijn politiek dienstbetoon.

Premier Dehaene en zijn ploeg tijdens de ministerraad van zondag. Herman De Croo : Ik wil daar niet bij.

De tweede vergadering ter vernieuwing van de politieke cultuur : zonder de Vlaamse, maar wel met de Franstalige liberalen. Herman De Croo : Hoezo, nieuwe politieke cultuur ?