Zondag wordt in Brussel geloot voor Euro 2000. Tegen wie moet België? En vooral: wie krijgt Engeland op zijn dak?
De sterkste uitspraak die Euro 2000 tot nu toe heeft uitgelokt, komt van toernooidirecteur Alain Courtois. In het hoofdkwartier in Rotterdam ondervraagd door Het Laatste Nieuws, bestond die het te zeggen: “Niet eens onlekker, zo’n broodje kroket met een glas melk.” Dit gaat te ver. Van Courtois, chique Brusselaar, altijd door een ringetje te halen, verwachten wij een vaste tafel in Comme chez soi of in Chez Bruneau. Een broodje kroket speelt hij door naar zijn hond, en de melk is voor Minneke poes. Maar zelf eet hij het niet op, dat bestaat niet. We zullen het maar klasseren als een uiting van beleefdheid jegens de Nederlanders, met wie de Belgen van 10 juni tot 2 juli 2000 het Europees Kampioenschap voetbal organiseren.
Er zijn globaal genomen twee overheersende meningen over Euro 2000. Aan de ene kant de strekking D’Hooghe-Courtois, die een groots feest voorspelt. Gepaard met een grote opbrengst voor de staat en voor de middenstand, in het bijzonder de horeca. Aan de andere kant de strekking-uw-dienaar, die een catastrofe ziet naderen.
Hier een laatste oproep: huur de beste goochelaar die er is, en laat hem bij de loting van volgende zondag ervoor zorgen dat Engeland terechtkomt in groep A op plaats 3. Als we ons niet verkeken hebben op het speelschema, is dat samen met Nederland en met het reekshoofd van groep D (ofwel Spanje, ofwel Duitsland) de enige ploeg die in de eerste ronde niet in België aantreedt. Maar wordt nu Duitsland op A-1 geloot, en Engeland op A-4, dan is Charleroi de dupe: Duitsland-Engeland. De hulpdiensten noteren in dat geval alvast zaterdag 17 juni. De 55ste verjaardag van Eddy Merckx, tussen twee haakjes. Aan elke Karolinger: verhuis ten laatste de 16de.
Toernooidirecteur Alain Courtois (48), voorheen en nadien secretaris-generaal van de Belgische Voetbalbond, veegt de bezwaren beslist van tafel. Euro 2000 mag niet mislukken, en zal niet mislukken. Hij legt zoveel zelfverzekerdheid aan de dag, dat zelfs uw dienaar zich laat ompraten. Hoewel…
Alain Courtois: Sinds het begin zijn er een paar mensen die ons project niet au sérieux genomen hebben…
Wat zegt u me daar?
Courtois: …ook bekende figuren uit de voetbalfamilie. Dat kon niet, twee kleine landen die samen een zo grote organisatie zouden opzetten. En het is inderdaad niet altijd gemakkelijk om twee federaties te verzoenen en twee regeringen op elkaar af te stemmen. In feite vijf, want in België heb je te maken met de federale en drie gewestelijke regeringen. Maar we hebben intussen al heel wat gerealiseerd.
We hebben lessen getrokken uit het vorige EK in Engeland, en uit de wereldbeker in Frankrijk. We hebben van bij de start gekozen voor een professionalisering van het organisatiecomité. Een van de pijlers is een intern advies- en controlebureau. Meestal werkt men met externe bureaus, die dan drie of vier keer per jaar eens komen zeggen hoe het moet. Wat bijzonder frustrerend is voor de eigen mensen, die veel beter op de hoogte zijn. Wij hebben iemand voltijds in dienst om te waken over timing, personeel en financiën.
De grootste handicap waren de Belgische stadions.
Courtois: We moesten in Brugge, Luik en Charleroi de stadions renoveren, en in Brussel een volledig nieuw bouwen. En afrekenen met het odium van het Heizeldrama, dat ons nog lang zal achtervolgen. Dat was een dure operatie, waarbij de steun van de overheid nodig was en alle politieke gevoeligheden van dit land kwamen bovendrijven. Onze deadline was één jaar voor de start. Dan moesten alle stadions klaar zijn. Op de Antwerpse soap kom ik niet terug, verder is alleen Charleroi een probleem geweest, omdat buurtbewoners een klacht indienden bij de Raad van State. Daar is een mouw aan gepast: na het EK gaat de bovenste verdieping er weer af. Dat is niet de ideale oplossing, maar we kunnen er mee leven. In elk geval waren de stadions op het voorziene tijdstip klaar, een krachttoer waarin weinigen vooraf geloofden. Ook voor de andere onderdelen hadden wij een strikt projectplan opgesteld.
De fameuze bijbel.
Courtois: Ook daarmee is gelachen. Wij hebben een draaiboek gemaakt waarin voor elk departement tot in het detail wordt omschreven welke initiatieven genomen moeten worden, wanneer en hoe. Plus een overzicht van de risico’s die eraan verbonden zijn en de mogelijke alternatieven. De Portugezen zijn al komen smeken of ze dat projectplan mogen overkopen, want we gaan onze zorgvuldig opgebouwde knowhow niet gratis weggeven. Die bijbel is van goudwaarde.
Zoals de echte trouwens.
Courtois: Ja, maar wij hebben de onze tot nu toe nauwgezet gerespecteerd. Dat kan niet elke gebruiker van de echte zeggen. Vorige week hebben we bijvoorbeeld onze vrijwilligerscampagne gelanceerd. Een moeilijke operatie, maar ook hier volgen we precies de timing en de methode die ons draaiboek voorschrijft. Eind februari moeten alle vrijwilligers gerecruteerd en opgeleid zijn door Adecco, dat ook de local managers in de gaststeden begeleidt. Dat is een onderdeel van het sponsorcontract dat wij met die firma hebben gesloten.
Hoeveel mensen werken er voltijds voor Euro 2000?
Courtois: Voorlopig 86 op het hoofdkwartier in Rotterdam, en daar moet u de local managers en hun staf bijtellen. Wij willen maximaal 150 mensen fulltime in dienst. France ’98 had er zevenhonderd, dat is voor ons onbetaalbaar. We hebben vorige week een budgetevaluatie gehouden, door onze eigen man en door de penningmeesters van de Nederlandse en de Belgische Voetbalbond, geen gemakkelijke mensen zoals u weet. Ze hebben vastgesteld dat we ons budget respecteren, en zelfs een reserve hebben voor onvoorziene uitgavenposten. Zowel qua timing, qua personeel als qua budget, varen we op de juiste koers. Dat sterkt mijn vertrouwen in het goede verloop van het toernooi.
In België heb je drie stadions van 30.000 plaatsen. Is dat niet te weinig voor grote matchen als Spanje-Italië of Duitsland-Engeland?
Courtois: Je bouwt dat stadion niet voor één wedstrijd, het moet nadien ook leefbaar zijn. Het Stade de France heeft vijftien miljard gekost, en geen enkele ploeg wil er spelen. Ook Paris-Saint-Germain niet. Het kost te veel en je krijgt het niet gevuld. Zoiets kunnen en willen wij ons niet veroorloven. We zouden bij de overheid ook nul op het rekest hebben gekregen. Wij zijn van een ander uitgangspunt vertrokken. Wij willen over het geheel van Euro 2000 één miljoen tickets verkopen. Als die de deur uit zijn, zijn wij tevreden en krijgen wij ons budget rond. Stadions van dertigduizend plaatsen zijn redelijk voor het Belgische publiek en het Belgische voetbal. Dat je voor sommige EK-wedstrijden het dubbele zou kunnen verkopen, maakt ons niet uit. Wij organiseren Euro 2000 op een rustige manier, op onze maat. Niet op die van Italië of Spanje. Nederland heeft twee stadions van 50.000 en twee van 30.000. Wij hebben er één van 50.000 en drie van 30.000. Dat is voldoende.
Is het niet mogelijk om pas na de loting de matchen over de steden te verdelen? Zo vermijdt u wat op het WK ’82 in Spanje gebeurde: België-Polen in een leeg Nou Camp, terwijl twee kilometer verder de mensen in het veel kleinere Sarria niet binnen konden voor Argentinië-Brazilië.
Courtois: Theoretisch misschien wel, maar het is niet onze keuze. Wij kijken naar het geheel. En we hanteren, ik onderstreep het, redelijke prijzen. Wie zijn ticket al heeft gekocht, kan voor 1200 frank een kwalificatiewedstrijd bijwonen, met de kans dat het om een echte klapper gaat. Die 1200 frank is bovendien betaalbaar in twee schijven: 600 frank in ’99 en 600 frank in 2000. Dat is onze filosofie, en ik merk dat de voetballiefhebber ze apprecieert.
De tests met Nederland-België in Rotterdam en met België-Marokko op Standard hebben vooral de verkeerschaos aan het licht gebracht.
Courtois: Ik heb al jaren geleden de mobiliteit naar voren geschoven als het belangrijkste probleem. Wij moeten de mensen in de stadions brengen, ondanks de dagelijks aangroeiende files. En we moeten voorkomen dat het gewone verkeer nog eens extra hinder ondervindt van Euro 2000. De interlands in Rotterdam en Luik hebben tekortkomingen aan het licht gebracht, maar daarom waren het ook tests, die we ruim op voorhand hebben gepland. Met Nederland-België had de politie een veiligheidsgordel van twee kilometer rond de Kuip aangelegd, dat was te ver. Rotterdam en Luik kampen met een gemeenschappelijke belemmering: de Maas, die zowel achter Standard als achter Feyenoord loopt. De bereikbaarheid van die stadions wordt daardoor verkleind. We zijn een systeem aan het uitwerken om supporters met een veerpont over te zetten. We hebben voor alle speelsteden verkeersplannen uitgewerkt, met aandacht voor het openbaar vervoer en speciale reisformules voor buitenlandse supporters. We moeten alleen een manier vinden om de buitenlanders duidelijk te maken dat ze zonder auto kunnen komen. De verkeersvoorstellen worden bestudeerd door Binnenlandse Zaken en zouden moeten uitmonden in één groot binationaal mobiliteitsplan voor Euro 2000, dat misschien ook later diensten kan bewijzen. Als we daar in slagen, mogen we een grote pluim op onze hoed steken. Door materies als deze aan te pakken, merken wij in de praktijk hoeveel belemmeringen er zijn voor Europese samenwerking. Ik denk dat veel technocraten dat in hun Brusselse bureautjes onderschatten.
U dringt aan op de aanstelling van een regeringscommissaris voor Euro 2000?
Courtois: Dat is van het grootste belang en het is dringend. Voor de Expo was er wel een speciale commissaris, waarom dan niet voor Euro 2000, het grootste evenement dat ooit in België georganiseerd is? Ik heb geen naam in gedachten, maar een gepensioneerde gouverneur zou een geknipte figuur daarvoor zijn. Iemand die geen carrière-ambities meer heeft en dus voor niemand een gevaar is, die prestige geniet, en die de wirwar van administratieve problemen en de gevoeligheden van alle betrokken bestuursniveaus kent. We hebben een gesprek gehad met premier Verhofstadt, die mij gewonnen leek voor het idee.
Jean-Luc Dehaene!
Courtois: Ik weet niet of dat politiek haalbaar is, nu zijn partij niet in de meerderheid zit. Het belangrijkste is dat er snel iemand komt, want er moet een coördinerende instantie zijn. In Nederland, waar de staatsstructuur minder ingewikkeld is dan bij ons, hebben ze al wel iemand benoemd, een van hun hoogste ambtenaren.
De ticketverkoop voor de wereldbeker in Frankrijk was een schoolvoorbeeld van hoe het niet moest. Wat heeft u daarvan geleerd?
Courtois: Wij hebben het simpel proberen te houden. Wie een ticket wil, moet het aanvragen. Maximaal twee per koper. Zijn er meer aanvragen dan tickets, dan wordt geloot. Die aanvragen gebeuren via een formulier waarop alle gegevens van de koper staan. Die worden gescreend door Binnenlandse Zaken. We hebben er op die manier al een paar kerels met stadionverbod tussenuit gehaald. Een nieuwigheid was de verkoop via Internet. Daarmee hebben we proberen te vermijden wat in Frankrijk is gebeurd, namelijk dat de Fransen met het gros van de kaarten gingen lopen, en de buitenlanders niet op gelijke voet werden behandeld. De Europese Commissie heeft zich daar toen tegen verzet, al heeft France ’98 bij mijn weten nooit een boete gekregen. Wij hebben Internet ingeschakeld, zodat de markt voor de hele wereld open was. Er zijn aanvragen gekomen uit Zuid-Amerika, Afrika, Japan en Korea.
Ik spreek nu over het eerste contingent van vierhonderdduizend kaarten, dat tussen 27 maart en 7 mei van dit jaar op de markt is gebracht. Daarvoor waren er één miljoen driehonderdduizend aanvragen. Dat hele eerste contingent is dus de deur uit.
Waarom heeft Michel D’Hooghe dan aan de alarmbel getrokken?
Courtois: Omdat de verkoop in België aanvankelijk niet op gang kwam. De Belgen wachten liever af. Maar wie op dit moment geen tickets heeft, is zo goed als zeker te laat. We hebben tijdig en luid genoeg gewaarschuwd. Er zijn nog twee paketten van driehonderdduizend tickets over. Eén daarvan wordt verdeeld via commerciële acties en via de sponsors. Het andere wordt na de loting van volgende zondag verdeeld over de deelnemende landen, ook België en Nederland. Die verkoop geschiedt alleen via de nationale voetbalbonden. Koop dus geen kaarten bij een of andere sjacheraar, laat u niet om de tuin leiden door touroperators die een verblijf in België of Nederland inclusief tickets aanbieden, want u wordt bedrogen. Geen enkele touroperator heeft tickets. In Frankrijk hadden ze die wel, en dat heeft geleid tot misbruiken waarbij in de hele wereld duizenden mensen zijn opgelicht.
Aan de nationale bonden zijn strikte regels opgelegd: elke koper moet geregistreerd worden, en er moeten eigen stewards met de supporters meekomen. En de Uefa heeft de les onthouden die de Fifa in Frankrijk heeft geleerd: federaties die bij de ticketverkoop vals spelen of de regels niet volgen, riskeren een schorsing voor het volgende EK. Kunnen wij het risico op een zwarte markt volledig uitsluiten? Neen, maar het kan hoogstens gaan om een individueel persoon die zijn tickets verkoopt. En wie dat overweegt, moet beseffen dat zijn naam geregistreerd staat, dat er steekproeven worden gehouden, en dat zwarthandel in België strafbaar is. En binnenkort ook in Nederland. Kaarten die door de deelnemende bonden niet verkocht worden, worden in het voorjaar via de open markt te koop aangeboden, maar ik denk niet dat er dat veel zullen zijn.
Uit Tsjechië en Slovenië misschien.
Courtois: Geloof dat maar niet. De Tsjechen hadden tienduizend supporters mee op het vorige EK in Engeland. En de Slovenen zijn zo uit hun bol gegaan na de onverwachte kwalificatie…, die komen desnoods per fiets, zo ver is het niet. Turken en Joegoslaven hebben in heel Europa landgenoten, en ook de drie Scandinaven brengen altijd volk mee, bovendien “goede” supporters.
Laten we het dan maar over de hooligans hebben. Bent u gelukkig of ongelukkig dat Engeland zich heeft geplaatst?
Courtois: Voor de uitstraling van het toernooi ben ik blij. Alle Europese toplanden zijn present. We krijgen een wereldbeker zonder Brazilië en Argentinië. Verder wil ik erop wijzen dat de veiligheid maar één aspect is van Euro 2000. Er zijn er zoveel andere die allemaal gunstig zijn voor ons land en onze economie, dat we die niet mogen laten liggen vanwege het mogelijke hooliganisme. Al minimaliseer ik het gevaar niet. De filosofie van Euro 2000 is: iedereen is welkom. Ook de Engelsen. Alleen zeggen wij duidelijk: wij zullen niet toestaan dat een paar belhamels de sfeer verpesten. Via de geregistreerde tickets hebben wij een eerste controle. We krijgen hulp van de politiediensten van de landen die naar hier komen. Engeland en Duitsland op kop, want als kandidaten om de wereldbeker 2006 te organiseren, kunnen ze zich niet te veel wangedrag van hun fans veroorloven. Ze zijn zich daar goed van bewust. Verder hebben wij twee wapens die weinig andere landen hebben: het administratief arrestatiebevel en het snelrecht. Wie zich misdraagt, kan zonder tussenkomst van de rechter 12 uur worden opgesloten. Bij de openingsmatch van het Koning Boudewijnstadion zijn zo tientallen Duitse hooligans tot hun verrassing preventief opgepakt. We willen ook vermijden dat relschoppers enkel het land worden uitgezet, met een gratis retourticket. Ze moeten voor de rechter verschijnen. Daartoe hebben we het snelrecht.
Als het tijdig door het parlement komt.
Courtois: Het snelrecht bestaat al. Het wordt alleen zelden toegepast omdat rechtbanken andere prioriteiten hebben. Maar zowel de regering als de magistratuur zijn bereid voor Euro 2000 extra inspanningen te leveren. We moeten ook niet overdrijven: in Frankrijk, waar speciaal voor la Coupe du Monde een snelrechtprocedure werd ingevoerd, hebben ze 24 gevallen behandeld. Als het wetsontwerp van minister Verwilghen tijdig wordt goedgekeurd, komen er meer magistraten. En als het niet tijdig wordt goedgekeurd, kunnen de voorzitters van de rechtbanken hun werkroosters aanpassen. We hebben een uitgelezen kans om te laten zien dat je het hooliganisme wél kan beteugelen, de middelen zijn voorhanden, het komt alleen aan op de wil om ze te gebruiken. De regering kan zich niet veroorloven dat het op dit punt zou mislopen, voor het oog van de hele wereld. Euro 2000 is een fantastische kans om het zwaar beschadigde imago van België op te krikken, het zou onvergeeflijk zijn om ze niet te baat te nemen.
De gaststeden protesteren tegen de bepalingen in het contract met International Sports Leisure (ISL), dat de commerciële rechten van Euro 2000 bezit.
Courtois: Laat me eerst het probleem schetsen. Op France ’98 had je een oorlog tussen Coca-Cola en Pepsi Cola. Coca was officieel sponsor en betaalde een fortuin, maar zag tot zijn afgrijzen hoe buiten de stadions allerlei commerciële acties van Pepsi plaatsvonden. Dat willen wij vermijden. We ontzeggen de gaststeden het recht niet om zelf randevenementen te organiseren. Integendeel. We vragen alleen om dat niet te doen met rechtstreekse concurrenten van de tien grote ISL-sponsors. Want die hebben elk een half miljard betaald, en zijn essentieel voor het rondkrijgen van ons budget. Door een manke communicatie zijn er wat wrijvingen met de steden ontstaan, maar dat wordt rechtgezet. Steden en organisatiecomité hebben er alle belang bij de handen in elkaar te slaan. In Nederland is het ingewikkelder, omdat veel nevenactiviteiten door de privé-sector op het getouw worden gezet, en omdat de stadions in privé-handen zijn. Maar ook daar worden de plooien gladgestreken.
Volgens Michel D’Hooghe vertegenwoordigt dit EK voor ons land een economische waarde van acht miljard.
Courtois: We hebben twee studies laten uitvoeren, en die kwamen allebei op ongeveer hetzelfde bedrag uit: 7,2 miljard. Ik denk dat dat een realistisch cijfer is. Alleen de BTW-inkomsten worden al op meer dan twee en een half miljard geschat. Daarmee heeft de staat zijn zo bekritiseerde investeringen in stadions en veiligheid ruimschoots terug. Qua imagobuilding vertegenwoordigt het EK, als alles goed verloopt, een onschatbaar bedrag. En ook de horeca gaat gouden zaken doen, wat sommige doemdenkers ook beweren. Ik had gisteren een wanhopige William Ancion aan de lijn, de directeur-generaal van de Nationale Loterij. Die wou tijdens Euro 2000 de directeurs van alle Europese loterijen naar België uitnodigen voor een congres, maar hij vindt geen hotel meer.
Heeft Euro 2000 bij de KBVB aangedrongen op de vervanging van Georges Leekens?
Courtois: Absoluut niet. Maar we zijn natuurlijk zeer tevreden dat de Rode Duivels onder Robert Waseige weer met het succes hebben aangeknoopt. Voor het welslagen van het toernooi is een positieve sfeer rond de Rode Duivels van groot belang. Precies daarom probeer ik het optimisme van mijn Nederlandse vrienden wat te temperen. Zij beschouwen hun Oranje, niet ten onrechte, als een van de topfavorieten. Maar ook als Nederland er in de eerste ronde uit ligt, gaat het toernooi nog anderhalve week door. Dat mag niet in een begrafenisstemming zijn. Maar ik heb niet het gevoel dat ze die waarschuwing ernstig nemen.
Wat is de grootste les die u geleerd hebt als toernooidirecteur?
Courtois: Ik heb geleerd wat een voordeel het is om rigoureus een gedetailleerde planning te volgen. De Nederlanders zijn daar sterker in dan wij. Anderzijds staan ze met hun rechtlijnigheid soms zo diametraal tegenover elkaar, dat verzoening uitgesloten lijkt. En dan tovert een Belg alsnog een compromis te voorschijn. Wij moeten de positieve ervaring met Euro 2000 in de Voetbalbond zien door te trekken. Want het Belgisch voetbal moet zich bezinnen over de toekomst. En niet alleen in het voordeel van de grote ploegen. We moeten de noden en de mogelijkheden van zowel grote als kleine clubs beter definiëren en er beter op inspelen. Het is de hoogste tijd.
En dat van dat broodje kroket meende u toch niet, mogen we hopen?
Courtois: Welk broodje kroket?
Oef!
Koen Meulenaere
