Op 1 januari draait Europa een bladzijde om. Spanje is de eerste lidstaat die de Unie voorzit volgens de nieuwe regels. Wat verwacht premier José Luis Zapatero?
Herman Van Rompuy is de eerste, permanente voorzitter van de Europese Raad, maar dat wil niet zeggen dat het systeem met de wisselende voorzitterschappen helemaal stopt. Zo is Spanje van 1 januari af het eerste land dat de Unie voorzit volgens de regels van het nieuwe Verdrag van Lissabon. In de tweede helft van 2010 is België aan de beurt. De Spaanse premier José Luis Rodriguez Zapatero (49) is het er alvast niet mee eens dat de Europese berg met de aanstelling van Van Rompuy en minister van Buitenlandse Zaken Catherine Ashton een muis heeft gebaard. ‘De voormalige Belgische eerste minister is een Europeaan van het eerste uur en deed in zijn land genoeg bestuurservaring op. Daarnaast ben ik blij dat er met Catherine Ashton een vrouw in een hoge functie is benoemd.’
Begint Europa met het Verdrag van Lissabon van nul af aan?
josÉ luis zapatero: Lissabon moet Europa een nieuwe impuls geven. Onze economische politiek moet efficiënter worden, Europa moet een grotere rol spelen in de wereld en het moet zich meer inzetten voor burgerrechten en een politiek van gelijkheid. Dat is per slot van rekening de kern van de Europese identiteit.
Hoe kunt u er de Europeanen van overtuigen om meer in het Europese project te geloven?
zapatero: We zijn de regio in de wereld met de hoogste levensstandaard en de meest verstrekkende burgerlijke vrijheden. Het is van belang dat Europa meer zichtbaar wordt. Zeker als het om de economie, de welvaartsstaat en de arbeidsmarkt gaat, vragen de mensen om snelle beslissingen.
Gelooft u echt dat de Unie met haar nieuwe instellingen in de liga van de VS en China kan meespelen?
zapatero: Maar we spelen toch in de hoogste afdeling? De EU is een belangrijke economische macht in de wereld. Nu gaat het erom of we kampioen kunnen spelen. Als het op democratische waarden aankomt, zijn we al top of the bill. De uitdaging is om de anderen ook te kloppen op het vlak van innovatie en creativiteit.
U wilt niet alleen de relatie met Rusland verbeteren, maar ook met de VS. Spanje engageert zich, met andere Europese landen, sterk in Afghanistan. Klopt de indruk dat de relatie tussen Europa en Amerika goed is als Europa doet wat Amerika vraagt?
zapatero: Het vertrouwen met Rusland moet worden hersteld, omdat Moskou een sleutelrol speelt in belangrijke dossiers zoals Iran en Afghanistan. Om van de energie nog maar te zwijgen. Wat de VS betreft: de inzet in Afghanistan is vanzelfsprekend. Dat probleem gaat niet alleen de VS aan, maar ons allemaal. Met Irak was dat helemaal anders. Toen ik in 2004 in functie trad, heb ik de Spaanse soldaten onmiddellijk uit Irak teruggetrokken. Dat gaf toen de nodige spanningen met de VS. Irak zorgde ook voor een scheur in de Unie.
Washington wil tegenwoordig veel persoonlijke en financiële informatie van mensen die naar de VS reizen. Vraagt Amerika niet te veel van zijn Europese partners in de strijd tegen de terreur?
zapatero: Daarover willen we het graag hebben. Het evenwicht tussen veiligheid en vrijheid moet worden hersteld. Spanje heeft veel ervaring met terrorisme. Ik weet dat je vanuit het gezichtspunt van de veiligheid over niet genoeg informatie kunt beschikken. Maar een democratische staat moet de nieuwsgierigheid van veiligheidsdiensten ook aan banden kunnen leggen, om de individuele rechten van zijn burgers te beschermen.
© Der Spiegel
