Terwijl de registratie van methadonverschaffing nog niet is geregeld, wil minister Demotte nu proefprojecten voor heroïneverschaffing toestaan.
Eerst was er de Luikse burgemeester Willy Demeyer (PS), die de zwaarste verslaafden in zijn stad van heroïne wil voorzien. Daarna gaf Brice De Ruyver, de veiligheidsadviseur van premier Guy Verhofstadt (VLD), het signaal dat een sociaal-medisch experiment voor heroïneverstrekking bespreekbaar is. En nu ziet het ernaar uit dat minister van Volksgezondheid Rudy Demotte (PS) het licht op groen zal zetten. ‘Op basis van de gegevens waarover ik vandaag beschik en ondanks mijn oorspronkelijke terughoudendheid, vind ik het opportuun om proefexperimenten toe te staan’, zegt hij. ‘Aanvankelijk stond ik er afwijzend tegenover, want ik ben fundamenteel overtuigd van het gevaar van drugs, en in mijn ogen is heroïne een van de ergste drugs. Daarom heb ik enorm veel over het onderwerp gelezen en veel experts geraadpleegd. Ik heb ook het onderzoek bestudeerd dat de Universiteit van Luik in opdracht van de vorige regering heeft uitgevoerd in het kader van de algemene beleidsnota over drugs. Daarin wordt geconcludeerd dat het zowel in het belang van de patiënten als van de samenleving is om een experiment toe te staan waarbij heroïne op strikt gecontroleerde wijze wordt verstrekt. Ik heb dat onderzoek ook aan mijn administratie voorgelegd, zodat zij het kritisch kan analyseren en het kan vergelijken met het resultaat van dergelijke experimenten in Nederland en Zwitserland. Daar bleken de projecten doeltreffend te zijn, zowel voor de fysieke en mentale gezondheid van de drugsverslaafden, als voor hun so- ciale integratie en voor het terugdringen van criminaliteit die verband houdt met illegaal drugsgebruik.’
De bestrijding van overlast is echter niet zijn grootste prioriteit. Een drugsverslaafde is voor Demotte naar eigen zeggen in de eerste plaats iemand die hulp en verzorging nodig heeft. ‘Doordat de ziekte door het grote publiek miskend wordt, zijn we bang en grijpen we instinctief terug naar simplistische oplossingen, zoals het verbieden van de drugs. Dat doen we om onszelf gerust te stellen’, zegt hij. ‘Het is mijn verantwoordelijkheid om voor alle soorten zieken een aangepaste therapie voor te stellen, ook voor de problematische drugsgebruikers. Zij zijn patiënten die verzorgd moeten worden. De vraag of we gecontroleerde heroïneverstrekking moeten toestaan, ligt in het verlengde van deze redenering. Het gaat om een specifiek project dat zich richt tot een groep drugsverslaafden voor wie geen andere oplossing meer bestaat dan ziekte, dood of de gevangenis.’
DE METHADONKRAAN LEKT
In de hulpverlening wordt nogal terughoudend op de plannen gereageerd. ‘Akkoord, de gezondheid van een kleine groep gebruikers kan erdoor verbeteren’, zegt Johan Maertens van De Sleutel. ‘Maar stel dat tweehonderd heroïnegebruikers worden geholpen in vier centra, die elk ongeveer een miljoen euro kosten. Wat dan met die duizenden anderen? Met vier miljoen euro kunnen we jaarlijks ook drie- tot vierduizend gebruikers helpen in een ambulant behandelingscentrum.’
Net als veel van zijn collega’s vindt Maertens het onbegrijpelijk dat een heroïneproject zou worden opgestart terwijl de registratie van methadongebruik nog niet op poten is gezet. Sinds april 2004 is er een wettelijke regeling voor de verstrekking van methadon als vervangmiddel voor heroïne. Daardoor kunnen artsen en apothekers niet meer vervolgd worden voor ‘het onderhouden van verslavingen’ als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. Vooral de Vlaamse meerderheidspartijen eisten ook een sluitend registratiesysteem, zodat gebruikers niet zouden kunnen shoppen . Tot op vandaag is dat nog altijd niet geregeld. ‘Elk methadonvoorschrift moet wel degelijk worden geregistreerd, zodat de vlinderpatiënten opgespoord kunnen worden en er epidemiologische analyses kunnen worden uitgevoerd’, luidt het bij minister van Volksgezondheid Rudy Demotte (PS). ‘Nu zitten we in een overgangsfase waarin tests worden uitgevoerd.’ Volgende maand zou alles georganiseerd moeten zijn.
Erg blij zijn ze daar niet mee bij De Sleutel. ‘Ze willen een systeem invoeren waarbij er een maand vertraging op die registratie zit’, aldus Maertens. ‘Rijkelijk laat. Elke arts of apotheker moet onmiddellijk via zijn computer kunnen nagaan of iemand een halfuur eerder niet elders om methadon is geweest. Maar in Wallonië zitten ze niet op zo’n strenge regeling te wachten. In de Waalse steden hebben ze jaren geleden eigenlijk al de methadonkraan opengezet: een netwerk van artsen en apothekers doet onderhoudsbehandelingen op basis van methadon. In tegenstelling tot Vlaanderen zijn er in Luik haast geen doorverwijsmogelijkheden, en daardoor zijn er in die regio wel vijfduizend methadonverslaafden. Als we ervan uitgaan dat een kleine honderd gebruikers door één arts van methadon worden voorzien, leven daar dus een vijftigtal artsenpraktijken van. Geld uit de ziekteverzekering wordt zo zonder enige controle naar de behandeling van drugsverslaafden afgeleid en de plaatselijke artsen leven daarvan. En dat terwijl de officiële subsidies netjes tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel worden verdeeld.’
