Het is niet de eerste keer dat voor een Belgische rechtbank wordt gebikkeld over de uitlevering van vermeende ETA-miltanten.
Het bekendste precedent is dat van Luis Moreno (52) en Raquel Garcia (51), een Baskisch echtpaar dat in 1992 naar België vluchtte. Een jaar later vroeg Spanje om hun uitlevering, want het koppel zou onderdak en logistieke steun aan ETA-terroristen hebben verleend. Wat volgde, was een uitputtende procedureslag. Toenmalig minister van Justitie Stefaan De Clerck zette het licht op groen voor de uitlevering van het echtpaar dat zes maanden in de cel verbleef. Tot grote woede van Spanje werden Moreno en Garcia echter tot de asielprocedure toegelaten, waardoor de uitlevering op de lange baan werd geschoven. Na de schorsing door de Raad van State in 1996 trok de Belgische regering haar beslissing tot uitlevering in. Daarmee was de lijdensweg van Moreno en Garcia nog niet afgelopen. Het koppel had reeds de Belgische nationaliteit verworven toen Spanje in 2004 een nieuwe poging ondernam, dit keer met het pas in werking getreden Europees arrestatiebevel. Vrijheidsberoving bleef hen bespaard, maar het werd opnieuw een thriller. Drie keer werd het Spaanse verzoek in beroep afgewezen, maar telkens ging het federale parket in cassatie. Pas na een vierde uitspraak door het Antwerpse hof van beroep, gaf het parket zich gewonnen.
Kent u Maria Natividad Jauregui Espina ?
Luis Moreno: Nee, maar haar arrestatie heeft oude wonden opengereten. We zijn zelf op het nippertje ontsnapt. De belastende verklaringen in ons dossier komen van een arrestant die door de Guardia Civil werd gefolterd, dat is ondertussen bewezen. Het had bij een uitlevering geen verschil gemaakt, we waren voor lange tijd in de gevangenis gevlogen. Zo hebben ze ook mijn broer Txabi te grazen genomen, hij zit al zestien jaar in de cel. De Spaanse politie mag arrestanten vijf dagen op secreet zetten. Dat is gevaarlijk, want in die periode wordt er gefolterd. Daarom zijn Raquel en ik meteen ondergedoken toen we hoorden van de politierazzia. De Guardia Civil heeft manieren om arrestanten alles te laten bekennen wat ze graag hoort.
Bent u intussen buiten schot?
Moreno: Helemaal gerust zullen we nooit zijn. Na de beslissing van de Raad van State in 1996 waanden we ons veilig, maar acht jaar later begon het hele circus opnieuw. We durven geen voet buiten België te zetten. Stel dat we naar Frankrijk reizen en daar om een of andere reden gecontroleerd worden. Best mogelijk dat het Franse parket dan een Europees arrestatiebevel ontvangt om ons uit te leveren.
Enige hoop ooit naar Baskenland terug te keren?
Moreno: Twee jaar geleden was ik nog optimistisch. Het eenzijdige wapenbestand van de ETA was een doorbraak. Maar de Spaanse regering weigert de uitgestoken hand. Geen onderhandelingen, geen sprake van amnestie, de rechtse Partido Popular van premier Rajoy zoekt integendeel de confrontatie. Vorige week zijn er alweer twee processen tegen ETA-sympathisanten begonnen. Veertig leden van Segi, zeg maar de jongerenafdeling van Batasuna, riskeren straffen van acht tot twaalf jaar. Op een ander proces staan 36 leden van het in Spanje verboden Batasuna terecht, onder wie een voormalig Europees Parlementslid. Dat zijn geen mensen met bloed aan hun handen, ze worden vervolgd voor hun politieke overtuiging. Intussen hebben ze ook Herrira, een organisatie die opkomt voor de rechten van Baskische gevangenen, verboden. Als het over ETA-gevangenen gaat, wil Madrid geen enkele concessie doen. Zelfs de vraag om ze dichter bij hun familie op te sluiten, is er te veel aan. Mijn broer is pas vader geworden, hij zat in dezelfde gevangenis in Madrid als zijn partner. Kort na de geboorte hebben ze hem naar Asturias verhuisd. Zo onmenselijk gaat het er toe.
