In Duitsland praten christen- en sociaaldemocraten deze week over een regeerakkoord. Centraal staat de SPD-eis voor een minimumloon van 8,50 euro per uur voor alle sectoren en in het hele land.
Een maand na de verkiezingen van 22 september wordt duidelijk dat Duitsland afstevent op een zogenaamde ‘grote coalitie’ van christen- en sociaaldemocraten. De conservatieve combinatie van de CDU en haar Beierse zusterpartij CSU haalde bij die verkiezingen dan wel een monsterscore, maar ze kwam vijf zetels tekort voor een volstrekte meerderheid. Omdat haar favoriete coalitiepartner, de liberale FDP, de kiesdrempel niet haalde, moet CDU/CSU-leider Angela Merkel met de groenen of met de sociaaldemocraten van de SPD aan tafel. Voorbereidende gesprekken met de groenen liepen vorige week vast. De SPD van haar kant is wel bereid om over samenwerking te praten. De onderhandelingen daarover beginnen deze week.
Als het lukt, wordt het pas de derde keer sinds het ontstaan van de Bondsrepubliek dat de twee grootste Duitse partijen met elkaar besturen. De vorige ‘grote coalitie’, van 2005 tot 2009, liep voor de sociaaldemocraten slecht af: ze bekomen nog altijd van de tik die ze na afloop van de kiezers kregen.
Een meerderheid van de Duitsers is gewonnen voor een ‘grote coalitie’, maar in de rangen van de SPD blijft de twijfel. Partijvoorzitter Sigmar Gabriel en fractieleider Frank-Walter Steinmeyer trekken de kar. Ze waren ook allebei al minister in de vorige coalitie van hun partij met die van Angela Merkel. Maar de sterke Hannelore Kraft, bijvoorbeeld, de premier van de grote deelstaat Noordrijn-Westfalen, liet zich vorige week maar moeizaam overhalen om mee te doen.
De SPD is duidelijk: de partij wil vooral een landelijk minimumloon van 8,50 euro per uur. Merkel, veel economen en ondernemers zijn daar vierkant tegen. Ze willen dat over de lonen op het niveau van de sectoren wordt onderhandeld. De vrees is dat een algemeen minimumloon banen zal kosten, en dan vooral in Oost-Duitsland, waar mensen nog altijd minder verdienen dan in het westen van het land.
Groen licht voor gesprekken over een ‘grote coalitie’ kwam voor de SPD uit onverwachte hoek. De machtige CSU-chef Horst Seehofer zei in München dat hij over de 8,50 euro wil praten – op voorwaarde dat de sociaaldemocraten niet verder aandringen op belastingverhogingen.
Duitse media fluisteren ondertussen volop dat Angela Merkel een herziening van de Europese verdragen wil aankaarten. Ze zou de Europese Commissie door middel van een soort supercommissaris verregaande inspraak willen geven in de economische en financiële politiek van de lidstaten van de eurozone. De Duitse sociaaldemocraten zijn daar niet wild van. Tegelijk liggen andere hoofdsteden op de loer om de gelegenheid te gebruiken om op de Europese bevoegdheden te beknibbelen. Merkel is zeker van haar gelijk. Maar ze begint niet aan het avontuur van een verdragswijziging als ze thuis niet over een solide basis beschikt.
H.v.H.
